Budjet ma’lum vaqt — hafta, oy yoki yil davomida daromad va xarajatlarning umumiy miqdorini ko‘rsatib beradi. U davlat, kompaniya, ma’lum bir inson yoki oilaniki bo‘lishi mumkin.
“Daryo” oilaviy budjet, uni rejalashtirish va yo‘lga qo‘yishning ijobiy tomonlarini ko‘rib chiqadi.
Oila budjeti — bu oilaga bir oy davomida kelib tushadigan er va xotinning ish haqi, shuningdek turli yordam pullari va boshqa daromadlarning umumiy yig‘indisidir.
Budjetni rejalashtirish — bu oilaning daromad va xarajatlarini to‘g‘ri hisob-kitob qilish.
Oilaning har bir a’zosi oila budjetini tuzish jarayonida ishtirok etishi muhimdir. Bolalarni bunga o‘rgatish orqali ularga kelajakda o‘z shaxsiy budjetini boshqarish uchun asos yaratib beriladi.
Oila budjetini nazorat qilib borish nima uchun kerak?
Budjetni nazorat qilish pulni boshqarishdagi eng muhim omillardan biri hisoblanadi.
Bu pulni tejashga va mablag‘lardan maksimal darajada samarali foydalanishga ko‘mak beradi. Bu orqali ko‘proq xarajat qilish imkoniyati paydo bo‘ladi.
Budjet yuritishni ijobiy tomonlari ko‘p. Masalan:
Ortiqcha xarajatlarni qisqartirish
Statistikaga ko‘ra daromad va xarajatlarining hisobini yuritmaydigan ko‘plab odamlar ishlab topadigan puliga qaraganda ko‘proq xarajat qiladi.
Budjetni yuritib borish mablag‘larni nazorat qilishga va ortiqcha xarajatlarni sezilarli darajada kamaytirishga yordam beradi.
Maqsadlarga erishishda yordam
Budjetni boshqarish tufayli tayyor moliyaviy rejaga erishiladi. Uni muntazam ravishda kuzatish orqali qo‘yilgan maqsadlarga erishishni nazorat qilish mumkin.
Mutaxassislar maqsadlarga (telefon, mashina, mebel kabilarni xarid qilish kabi) erishish uchun har oyda ularga ma’lum miqdorda pul ajratib borishni maslahat beradi.
Moliyaviy savodxonlik va intizom darajasini oshirish
Vaqt o‘tishi bilan rejaga to‘liq amal qilish va xarajatlarni keragidan oshirmaslikni o‘rganib olish mumkin. Bu odamlarni sotuvchilar va reklamalar tomonidan jalb qilinadigan kutilmagan xaridlardan ajoyib tarzda himoya qiladi.
Shuning uchun budjet yuritayotgan shaxs nima xarid qilayotganini va u haqiqatdan ham hozirgi vaqtda kerak ekanligini oldindan yaxshilab o‘ylab ko‘radi.
Oila budjetini rejalashtirgan va har bir ishlab topilgan pulni qayerga ketganligini ko‘rgan odam biror narsani darhol sotib olish uchun qimmatbaho kreditlar va qarzlarni olmaydi.
Bunga ehtiyoj sezilmaydi, chunki biron bir narsa sotib olishni oldindan rejaga kiritish va uni bir oz kechroq, qo‘shimcha xarajatlarsiz sotib olish mumkin.
Qarzdan tezda chiqish yo‘li
Agar oila katta qarzga botgan bo‘lsa, rejalashtirish ular uchun eng muhim qadamdir.
Bunda u birinchi darajali bo‘lgan maqsadlarga erishish uchun qaysi xarajatlarni qisqartirish mumkinligini aniqlashga yordam beradi.
Bunday oila daromadlari oshganda bo‘sh turgan mablag‘larining katta qismini xaridlar yoki o‘yin-kulgilarga emas, balki qarzlarni yopishga sarflaydi.
Bularning barchasini barcha qarzlardan xalos bo‘linganidan so‘ng amalga oshirish mumkin.
Moliyaviy xavfsizlik yostiqchasi
Budjet kutilmagan holatlar uchun xavfsizlik yostig‘i bo‘lishi mumkin. Oddiy tilda aytganda, bu qora kun uchun ajratilgan ma’lum miqdordagi pul ya’ni bu oldindan aytib bo‘lmaydigan qiyin vaziyatlarni "yumshatadigan" kapitaldir.
Oila budjetini to‘g‘ri yuritish ko‘p pul ishlab topishni va kamroq xarajat qilishni anglatmaydi.
Buning uchun oila budjetini shunday to‘g‘ri shakllantirish kerakki, unda farovon hayot kechirish uchun oldindan daromad va xarajatlarni belgilab olish lozim.
Maqolada Markaziy bankning “Finlit.uz” saytidagi ma’lumotlardan foydalanildi
Izoh (0)