Бюджет маълум вақт — ҳафта, ой ёки йил давомида даромад ва харажатларнинг умумий миқдорини кўрсатиб беради. У давлат, компания, маълум бир инсон ёки оиланики бўлиши мумкин.
«Дарё» оилавий бюджет, уни режалаштириш ва йўлга қўйишнинг ижобий томонларини кўриб чиқади.
Оила бюджети — бу оилага бир ой давомида келиб тушадиган эр ва хотиннинг иш ҳақи, шунингдек турли ёрдам пуллари ва бошқа даромадларнинг умумий йиғиндисидир.
Бюджетни режалаштириш — бу оиланинг даромад ва харажатларини тўғри ҳисоб-китоб қилиш.
Оиланинг ҳар бир аъзоси оила бюджетини тузиш жараёнида иштирок этиши муҳимдир. Болаларни бунга ўргатиш орқали уларга келажакда ўз шахсий бюджетини бошқариш учун асос яратиб берилади.
Оила бюджетини назорат қилиб бориш нима учун керак?
Бюджетни назорат қилиш пулни бошқаришдаги энг муҳим омиллардан бири ҳисобланади.
Бу пулни тежашга ва маблағлардан максимал даражада самарали фойдаланишга кўмак беради. Бу орқали кўпроқ харажат қилиш имконияти пайдо бўлади.
Бюджет юритишни ижобий томонлари кўп. Масалан:
Ортиқча харажатларни қисқартириш
Статистикага кўра даромад ва харажатларининг ҳисобини юритмайдиган кўплаб одамлар ишлаб топадиган пулига қараганда кўпроқ харажат қилади.
Бюджетни юритиб бориш маблағларни назорат қилишга ва ортиқча харажатларни сезиларли даражада камайтиришга ёрдам беради.
Мақсадларга эришишда ёрдам
Бюджетни бошқариш туфайли тайёр молиявий режага эришилади. Уни мунтазам равишда кузатиш орқали қўйилган мақсадларга эришишни назорат қилиш мумкин.
Мутахассислар мақсадларга (телефон, машина, мебель кабиларни харид қилиш каби) эришиш учун ҳар ойда уларга маълум миқдорда пул ажратиб боришни маслаҳат беради.
Молиявий саводхонлик ва интизом даражасини ошириш
Вақт ўтиши билан режага тўлиқ амал қилиш ва харажатларни керагидан оширмасликни ўрганиб олиш мумкин. Бу одамларни сотувчилар ва рекламалар томонидан жалб қилинадиган кутилмаган харидлардан ажойиб тарзда ҳимоя қилади.
Шунинг учун бюджет юритаётган шахс нима харид қилаётганини ва у ҳақиқатдан ҳам ҳозирги вақтда керак эканлигини олдиндан яхшилаб ўйлаб кўради.
Оила бюджетини режалаштирган ва ҳар бир ишлаб топилган пулни қаерга кетганлигини кўрган одам бирор нарсани дарҳол сотиб олиш учун қимматбаҳо кредитлар ва қарзларни олмайди.
Бунга эҳтиёж сезилмайди, чунки бирон бир нарса сотиб олишни олдиндан режага киритиш ва уни бир оз кечроқ, қўшимча харажатларсиз сотиб олиш мумкин.
Қарздан тезда чиқиш йўли
Агар оила катта қарзга ботган бўлса, режалаштириш улар учун энг муҳим қадамдир.
Бунда у биринчи даражали бўлган мақсадларга эришиш учун қайси харажатларни қисқартириш мумкинлигини аниқлашга ёрдам беради.
Бундай оила даромадлари ошганда бўш турган маблағларининг катта қисмини харидлар ёки ўйин-кулгиларга эмас, балки қарзларни ёпишга сарфлайди.
Буларнинг барчасини барча қарзлардан халос бўлинганидан сўнг амалга ошириш мумкин.
Молиявий хавфсизлик ёстиқчаси
Бюджет кутилмаган ҳолатлар учун хавфсизлик ёстиғи бўлиши мумкин. Оддий тилда айтганда, бу қора кун учун ажратилган маълум миқдордаги пул яъни бу олдиндан айтиб бўлмайдиган қийин вазиятларни "юмшатадиган" капиталдир.
Оила бюджетини тўғри юритиш кўп пул ишлаб топишни ва камроқ харажат қилишни англатмайди.
Бунинг учун оила бюджетини шундай тўғри шакллантириш керакки, унда фаровон ҳаёт кечириш учун олдиндан даромад ва харажатларни белгилаб олиш лозим.
Мақолада Марказий банкнинг «Finlit.uz» сайтидаги маълумотлардан фойдаланилди
Изоҳ (0)