Ko‘p hollarda shaxsiy biznesini boshlamoqchi bo‘lgan tadbirkor u bo‘yicha aniq g‘oyalarga ega bo‘ladi-yu, uni realizatsiya qilishga kelganda mablag‘ masalasini hal etish uzoq vaqtni “o‘g‘irlaydi”.
Shunday vaziyatlarda yuridik yoki jismoniy shaxslarning bankdan kredit yoki lizing olishida ular haqida yetarli ma’lumotga ega bo‘lishi va aholining moliyaviy savodxonligini oshirish maqsadida “Daryo” lizing va u bilan bog‘liq bir necha savollarga javob tayyorladi.
Lizing nima?
Lizing — uzoq muddatli ijara bo‘lib, uning oxirida ijaraga olingan obyektni sotib olish mumkin. Bu bir qarashda oddiy ijaraga juda o‘xshash ko‘rinsa-da, u ikkisining o‘rtasida yetarlicha farqlar bor.
Lizing bu xizmat. Masalan, traktorni lizingga olmoqchi bo‘lgan fermer ushbu xizmat turini ko‘rsatuvchi kompaniyaga tashrif buyuradi.
Kompaniya o‘z mablag‘lari hisobiga traktorni xarid qiladi va uni mijozga ma’lum miqdordagi to‘lov evaziga muddatli foydalanish uchun topshiradi.
Belgilangan ijara muddati yakunlanganidan keyin esa traktorga egalik qilish huquqi bevosita mijozning nomiga o‘tadi.
Bu xizmatda bitim predmetini va sotuvchini mijoz tanlaydi. Xaridni esa lizing kompaniyasi amalga oshiradi va sotib olingan tovarni mijozga vaqtinchalik foydalanishi uchun kelishilgan muddatga beradi.
Belgilangan summa to‘langandan keyin, ijaradagi mulk mijozning tasarrufiga o‘tadi.
Lizing kimlar uchun beriladi?
Maxsus uskunalar, transport vositalari, ko‘chmas mulk yoki biznes jihozlariga muhtoj yakka tartibdagi tadbirkorlar va yuridik shaxslar lizingdan foydalanadi.
Shu bilan birga, avtomobil olmoqchi bo‘lgan jismoniy shaxslar ham lizing olish imkoniyatiga ega hisoblanadi.
Nimalarni lizingga olish mumkin emas?
Yer uchastkalari, dala yoki ko‘l kabi tabiiy obyektlarni va davlatga tegishli bo‘lgan hamda qonun bo‘yicha erkin muomalaga chiqarilmaydigan mulklar, masalan, binolar, yoki madaniy yodgorliklarni lizingga olish mumkin emas.
Muhim!Lizing oluvchi aybi bilan lizing obyektining ishdan chiqishi, oluvchini lizing shartnomasiga asosan moliyaviy majburiyatlardan ozod etmaydi.
Qanday lizing turlari mavjud?
Lizingning ko‘plab turlari mavjud. Biroq uning operativ va moliyaviy turidan ko‘proq foydalaniladi.
Operativ lizing. Bunda ijaraga berilayotgan texnika uskunalarining ijara muddati ularning xizmat qilish muddatiga qaraganda qisqa bo‘ladi. Mulk egasi tomonidan (lizing beruvchi) ijaraga berish maqsadida sotib olingan zarur asbob-uskunalar hamda ularga ketgan sarf-xarajatlar faqat qisman qoplanadi.
Moliyaviy lizing. Bu lizing asosida o‘zaro tomonlar imzolangan shartnomaga binoan, uning muddati tugagandan so‘ng ijarachi lizingga olingan uskunalarni qoldiq qiymati bo‘yicha sotib olishi mumkin. Bu holda lizingga berilgan mashina va uskunalarga egalik qilish huquqi bevosita ijarachiga o‘tadi.
O‘zbekistonda lizing to‘lovlari qanday amalga oshiriladi?
Mamlakatda to‘lovlari bir necha bosqichda amalga oshiriladi:
- Dastlabki to‘lov — bu odatda tovar sotib olish narxining 20-30 foizini tashkil etadi;
- Oylik to‘lovlar esa ikki xil shaklda bo‘ladi:
- Annuitet — butun muddat davomida bir xil miqdorda oylik to‘lovlar amalga oshiriladi
- Regressiv – birinchi oyda ko‘proq to‘lov amalga oshirilib, keyingi oylardagi to‘lov miqdori asta-sekin kamayib boradi.
Maqolada Markaziy bankning “Finlit.uz” saytidagi ma’lumotlardan foydalanildi.
Mavzuga doir: Nafaqat pul topish, balki uni to‘g‘ri sarflash va saqlash ham muhim — O‘zbekistondagi omonatlar haqida asosiy ma’lumotlar
Izoh (0)