Qirg‘iziston janubidagi Botken viloyatining Yangiyer qishlog‘ida yashovchi 37 yoshli Daniyar Abdirahmonov umrining yarmini Rossiyadagi omborxonalar va qurilish maydonlarida mehnat qilib o‘tkazgan, deb yozmoqda The Economist.
Uning uchta ukasidan ikkitasi hali ham Rossiyada ishlaydi. Rafiqasi maktab o‘qituvchisi. Ammo ular Moskvada do‘konda sotuvchi bo‘lib ishlayotgan paytlarida uchrashgan.
O‘g‘li ikki yoshga to‘lganda uni bobosi va buvisiga tashlab, Rossiyaga pul topish uchun qaytib ketishgan.
Abdirahmonovning hikoyasi alohida xarakterlidir. Farg‘ona vodiysiga tutash Botken atrofida kamida bitta a’zosi Rossiyada ishlamaydigan oilani uchratish mushkul.
Abdirahmonov o‘zi tug‘ilib-o‘sgan serhosil va go‘zal hududni tark etishni xohlamagan. Ammo Moskvada ishlab u vatanidagi o‘rtacha maoshdan uch baravar ko‘p pul topgan.
Jahon banki ma’lumotlariga ko‘ra, 2021-yilda Qirg‘iziston va Tojikistonda pul o‘tkazmalari yalpi ichki mahsulotning uchdan biriga teng bo‘lgan va bu ularni pul o‘tkazmalariga eng qaram bo‘lgan dunyo mamlakatlariga aylantirgan.
Nisbatan arzon va yetib borish oson, tanish tilga ega Rossiyadan pul o‘tkazmalari ushbu mamlakatlarda hayotning muhim omili hisoblanadi.
O‘tgan yili Qirg‘izistonga pul o‘tkazmalarining qariyb 82 foizi, Tojikistonda 76 foizi Rossiyadan kelgan.
Hukumat fikricha, pul o‘tkazmalarisiz kambag‘al qirg‘izistonliklar soni sezilarli darajada oshadi.
Mamlakatning eng qashshoq mintaqasi bo‘lgan Botkenda aholining 35 foizi kuniga 1 dollardan salgina ko‘proq pul bilan kun kechiradi, bu ulush 50 foizgacha ko‘tarilishi mumkin.
Mehnat migratsiyasi bu mamlakatlar iqtisodiyoti uchun shunchalik markaziy o‘rin tutadiki, hatto pandemiya ham uni arang buzdi.
Ba’zi muhojirlar 2020-yilda uyiga qaytgan bo‘lsa ham, imkon qadar tezroq qaytib ketgan.
Jahon banki Qirg‘iziston iqtisodiyoti joriy yilda 5 foizga qisqarishini taxmin qilmoqda.
Buning asosiy sabablaridan biri, muhojirlar Rossiyaning sanksiyalardan zarar ko‘rgan iqtisodiyotida o‘z ishini yo‘qotishidir.
Jahon bankiga ko‘ra, Tojikistonga pul o‘tkazmalarining beshdan bir qismi qisqaradi, yalpi ichki mahsulot 2 foizga kamayadi.
Yetarlicha to‘yimli va sog‘lom oziq-ovqatga ega bo‘lmagan tojikistonlik uy xo‘jaliklarining ulushi buning natijasida 20 foizdan 36 foizga ko‘tarilishi mumkin.
Abdirahmonovlar oilasining tajribasi shuni ko‘rsatadiki, Rossiyadagi muhojirlar uchun hayot allaqachon og‘irlashmoqda: uning akalaridan biri ishdan ayrilgan va uyiga qaytmoqda.
Ammo hozirgacha ommaviy tark etish holati kuzatilmagan. Hali ham ish joyida bo‘lgan muhojirlar hozircha u yerda qolishni rejalashtirayotganini bildirgan.
Markaziy Osiyo hukumatlari pul o‘tkazmalari manbalarini diversifikatsiya qilishga urinmoqda.
Ular muhojirlarni yuqori maosh va yaxshi mehnat huquqlarini taklif qiladigan boyroq mamlakatlarda ish izlashga undamoqda.
O‘zbekistonda hukumat tomonidan moliyalashtiriladigan o‘quv markazlari bo‘lajak muhojirlarga yapon va koreys tillarini o‘rgatishni boshladi.
Tojik va qirg‘iz ishchilari Brexit’dan keyin ishchi kuchi tanqisligi tufayli Markaziy Osiyolik muhojirlar uchun nomaqbul manzilga aylangan Britaniyada meva-sabzavot terishni boshladi.
Ko‘plab muhojirlar esa sanksiyalarga qaramay, Rossiyaga yo‘l olmoqda.
Avvalroq O‘zbekiston va qo‘shni mamlakatlar muhojirlari uchun Buyuk Britaniya manfaatli yo‘nalishmi yoki yo‘qligi haqida xabar berilgandi.
Izoh (0)