• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12410.99
    • RUB158.38
    • EUR14237.89
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Belgiya Kongo hukumatiga Patris Lumumbaning tilla tishini topshirdi. 60 yil avval siyosatchi qatl qilinib, jasadi kislotada eritib yuborilgan edi

    20-iyun kuni Belgiya hukumati Kongo Demokratik Respublikasiga mustaqil Kongoning birinchi bosh vaziri Patris Lumumbaga tegishli deb taxmin qilinayotgan tilla bilan qoplangan tishni topshirdi. 1961-yilda o‘ldirilgan Lumumbaga taalluqli bo‘lgan boshqa qoldiqlar yo‘q, deb yozadi Meduza.

    Patris Lumumba (o‘ngda) 1960-yil dekabrida hibsga olingach, askarlar qurshovida turibdi

    Patris Lumumba (o‘ngda) 1960-yil dekabrida hibsga olingach, askarlar qurshovida turibdi
    Foto: AFP

    Yodgorlik Belgiya qiroli Filipp o‘z mamlakati tomonidan Afrikadagi sobiq mustamlakasi Kongoda sodir etilgan suiiste’mollar yuzasidan “juda chuqur afsuslar” bildirganidan keyin topshirildi.

    Bryusseldagi marosim chog‘ida Belgiya bosh vaziri Aleksandr de Kro Lumumbaning qarindoshlariga qoldiqlarning topshirilishi juda kechga qolganini aytdi. “Belgiya Kongo xalqi asoschi otalaridan birining qoldiqlarini oltmish yildan beri saqlab kelgani g‘ayritabiiy holat”, — dedi hukumat rahbari Belgiya Lumumbaning o‘ldirilishida o‘ygan rol uchun uzr so‘rab.

    Lumumbaning qizi, tishning vataniga qaytarilishi kampaniyasining bosh tashabbuskorlaridan biri Juliana Belgiya bosh vazirining bu jarayon juda ko‘p vaqt olgani haqidagi gapiga qo‘shildi. “Ota, bizning yuraklarimiz 61 yil davomida qonab keldi. Biz, farzandlaringiz, nevaralaringiz va evaralaringiz, shuningdek, Kongo, Afrika va butun dunyo tobutingiz tepasida vidolashuv so‘zlarini aytmasdan, vafotingiz uchun aza tutdik”, — dedi u marosimda nutq so‘zlab.

    Bryusselda Patris Lumumbaning qoldiqlarini uning oilasiga topshirish marosimi. 2022-yil 20-iyun

    Bryusselda Patris Lumumbaning qoldiqlarini uning oilasiga topshirish marosimi. 2022-yil 20-iyun
    Foto: Reuters

    Kongo Demokratik Respublikasi bosh vaziri Jan-Mishel Sama Lukondening fikricha, qoldiqlarning qaytarilishi mamlakat milliy xotirasi uchun jiddiy ahamiyatga ega bo‘ladi. Lumumbaning tishi butun Kongo hududi bo‘ylab olib o‘tiladi, so‘ng poytaxt Kinshasadagi maqbaraga ko‘miladi.

    “Uzoq yillardan keyin, va nihoyat, qoniqish hissini tuyayapmiz. Baxtga to‘lib-toshdim deb ayta olmayman, lekin bu quvonchli lahza, uning ruhi endi tinch yotishi mumkin va bu juda muhim”, — dedi marosim oldidan Patris Lumumbaning o‘g‘illaridan biri Roland Lumumba.

    Patris Lumumba mustaqil Kongo hukumatining birinchi rahbariga aylandi. U hukumat tepasida yarim yildan sal uzoqroq qoldi

    1960-yilda 34 yoshli Patrsi Lumumba Kongo Demokratik Respublikasi bosh vaziriga aylandi. U Belgiyaning mustamlakachilik hukmronligining so‘nggi kunlarida hukumatni boshqardi.

    1960-yil iyunida mamlakatning Belgiyadan mustaqil bo‘lishiga bag‘ishlangan marosimda Lumumba rejalashtirilmagan nutq bilan chiqish qildi. Bosh vazir kongoliklar ustidan zo‘ravonlik va “bizga kuch bilan qabul qildirilgan xo‘rolovchi qullik” haqida gapirdi. “Lumumbaning o‘ldirilishi” (The Assassination of Lumumba) kitobi muallifi, belgiyalik tarixchi Lyudo de Vitte belgiyaliklar Kongo hukumati rahbarining nutqidan hayratda qolgan, deb hisoblaydi. Undan avval hech bir afrikalik yevropaliklar qarshisida bunday gapirishga jur’at qilmagan.

    Ayrimlarning fikricha, Patris Lumumba bu nutqi bilan o‘z boshiga o‘lim jazosi hukmini orttirgan. OAVlar yozishicha, Kongoning yangi bosh vaziri sovuq urush avjiga chiqqan bir paytda SSSR bilan yaqinlashish siyosatini olib borgani ham Belgiya va AQSHda norozilik uyg‘otgan. Lumumbani o‘ldirishni shu jumladan AQSH ham rejalashtirgan, bundan tashqari, Buyuk Britaniyaning ham kongolik siyosatchining o‘limiga bilvosita aloqasi bor.

    Kongo mustaqilligi e’lon qilinganidan keyin ko‘p o‘tmay, foydali qazilmalarga boy janubi-sharqiy Katanga provinsiyasi ajralib chiqishini ma’lum qildi. Shundan keyin Belgiya Kongodagi belgiyaliklarni va Katanga ma’muriyatini qo‘llab-quvvatlash uchun o‘z qo‘shinlarini kiritdi. Shunda Lumumba ayirmachilar isyonini bostirish uchun sovet ittifoqidan yordam so‘radi.

    Patris Lumumba davlat to‘ntarishi oqibatida bosh vazirlikdan tushirildi, u uy qamog‘iga hukm qilindi, biroq qochib ketdi va 1960-yil dekabrida yana qo‘lga olindi. 1961-yil yanvarida uni Kongo g‘arbidan Katangaga ko‘chirishga qaror qilishdi. 16-yanvar kuni parvoz chog‘ida va provinsiyaga yetib kelganidan ekyin Lumumba do‘pposlandi. Ertasi kuni u va uning ittifoqchilari Jozef Okito va Moris Mpolo otib tashlandi.

    Lumumbaning tilla tishini Kongo bosh vaziri jasadi yo‘q qilinishini nazorat ostiga olgan Belgiya politsiyasi komissari saqlab qo‘ygan

    Qatldan keyin otib o‘ldirish jamoasi ishtirokchilari Patris Lumumba va safdoshlarining jasadlarini yo‘q qilishga qaror qiladi. Murdalarni yo‘q qilish jarayonini Belgiya politsiyasi komissari Jerar Soete nazorat ostiga oladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, jasadlar butunlay g‘oyib bo‘lishi kerak, deb qaror qilingan. “Hech qanday iz qolishi kerak emasdi”, — deya Soetening so‘zlarini keltiradi de Vitte “Lumumbaning o‘ldirilishi” kitobida. Lumumbaning qabri ziyoratgohga aylanmasligi uchun shunday qarorga kelishgan, deb hisoblanadi.

    Dastlab Lumumba chuqur bo‘lmagan qabrga ko‘miladi, so‘ng jasad kovlab olinib, 200 km masofadagi boshqa joyga o‘tkaziladi va qaytadan dafn etiladi, undan keyin esa yana eksgumatsiya qilinadi. So‘ng u bo‘laklarga bo‘linib, kislota yordamida eritib yuboriladi. Komissar Soete gapirib berishicha, ishtirokchilar, arralar, sulfat kislotasi, niqoblar va viski bilan qurollanib olgan, butun jarayon esa, uning so‘zlariga ko‘ra, “do‘zax qa’riga” sayohatni eslatgan.

    1999-yilda Belgiyada Lumumbaning o‘ldirilishiga nisbatan parlament surishtiruvi boshlangan. Qatl etish haqidagi buyruqni topish imkoni bo‘lmagan, ammo surishtiruv shuni ko‘rsatdiki, hukumatning ba’zi a’zolari bo‘lgan voqea uchun “ma’naviy javobgar” bo‘lgan. Belgiyaning o‘sha vaqtdagi bosh vaziri Lui Mishel Lumumbaning oilasi va Kongo xalqi oldida kechirim so‘radi. Belgiya prokuraturasi Lumumbaning o‘ldirilishini harbiy jinoyat deb baholadi, tergov haliyam davom etmoqda, ammo aniqlangan 12 nafar gumonlanuvchidan faqat ikki nafar tirik qolgan.

    Jerar Soete 1999-yilgi hujjatli filmda Lumumbaning tilla tishini, shuningdek va bitta tish va ikkita barmoqni (ular topilmagan) “ov o‘ljasi” sifatida olib qolganini aytgan. Shuncha vaqtdan buyon tish belgiyalik komissarning oilasida saqlanib kelgan.

    Lumumbaning tilla tishi haqida 2016-yilda, siyosatchining o‘ldirilishiga 55 yil to‘lishi arafasida Jerar Soetening qizi Belgiyaning Humo jurnaliga bergan intervyusida yana gap ochildi. U o‘zi qilgan ishdan vijdoni qiynalgan “bechora ota”si haqida gapirib, Belgiya hukumati unga bergan buyrug‘i uchun kechirim so‘rashini talab qildi. Ayol 2000-yilda otasi vafot etgach, arxividagi ko‘p narsalar tashlab yuborilganini, ammo “qiziqarli narsalar”ning bir qismi saqlanib qolganini aytdi. Xususan, u jurnalustlarga tilla tishni ko‘rsatdi.

    2016-yilda tarixchi Lyudo de Vitte Soetening qiziga qarshi sudga da’vo kiritdi, shundan keyin politsiya tishni ashyoviy dalil sifatida musodara qildi. Tish bo‘yicha sudlashuv to‘rt yil davom etib, oxiri sud yodgorlikni Lumumbaning oilasiga qaytarish haqida qaror chiqardi. Prokuratura esa DNK-test o‘tkazish imkoni yo‘qligi sababli tish Lumumbaga tegishli deb aniq aytib bo‘lmasligini ma’lum qildi.

    Mavzuga doir: Afrika xalqlari ozodligi kurashchisi Patris Lumumbaning haqiqiy tarixi

    23.06.2022, 06:50   Izoh (0)   11907
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Panama prezidenti noyob qon kasalligiga chalindi

    23.06.2022, 06:08

    Bayden AQSHda benzin narxi keskin ko‘tarilgani tufayli yonilg‘i solig‘ini uch oyga bekor qilishga chaqirdi

    23.06.2022, 00:57

    Belarus Ukraina bilan chegarada harbiy mashg‘ulotlar o‘tkazadi

    22.06.2022, 23:35

    Putinning “yadro chamadoni”ni ko‘tarib yuruvchi qo‘riqchisi o‘z joniga qasd qilishga urindi

    22.06.2022, 22:06

    Turkiya Ukraina bug‘doyini eksport qilish bo‘yicha Rossiya bilan muzokara o‘tkazdi

    22.06.2022, 21:57

    Reuters: Yevropa Ittifoqi Rossiya oltiniga qarshi sanksiyalar qo‘llashni ko‘rib chiqmoqda

    22.06.2022, 20:59
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Anorbank va Beelab O‘zbekiston raqamli banking bozorida hamkorlik o‘rnatdi


    Oqtepa Lavash “Kalmar o‘yini” asosida Dalgona Boksini chiqardi


    Paynet xizmatlari endi Kapitalbank bankomatlarida mavjud


    Investitsiya nima va u insonlarga nima uchun kerak?


    O‘zbekiston terma jamoasining dunyodagi eng yirik sport tadbiriga chiqishi Kia brendining mavqeini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi 


    AKFA Group “AKFA Medline Social” nomli tibbiy startap qurilishini boshlanganini e’lon qildi 


    Moody’s “Biznesni rivojlantirish banki” reytinglarini “salbiy”dan “barqaror”ga o‘zgartirdi


    Click & Smart Business (sobiq UZKASSA): biznes muvaffaqiyati va mijozlar qulayligi uchun hamkorlik


    TBC Bank va Bahodir Jalolov firibgarlarga qarshi jangga chiqdi 


    Toshkent shahar hokimligi ko‘magida 2025-yil 2-4-oktyabr kunlari CAEx HoReCa & UzFPT ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tadi


    “Mikrokreditbank” ATB IX Germaniya-O‘zbekiston biznes forumi doirasida ODDO BHF bank bilan 50 million dollarlik shartnoma imzoladi


    “Moody’s Ratings” xalqaro reyting agentligi “O‘zbekinvest” kompaniyasi reytingi prognozini “Ba2”- “ijobiy” darajagacha ko‘tardi


    Texnologiyaning yangi bosqichi — HUAWEI Mate XT va HUAWEI Mate 70 Pro bilan tanishing


    "Eco Expo Central Asia 2025" doirasida xalqaro ekologik tashabbuslar birlashmoqda


    InfinBANK tomonidan XISMK liniyasi bo‘yicha taqdim etilayotgan islomiy moliyalashtirish – biznesni rivojlantirish uchun ishonchli yechim 

     

    Tavsiya etamiz

    Vashington Tehronga qarshi harbiy kampaniyadan Xitoy va Rossiyani jilovlashda foydalanmoqchimi? Mintaqamizni nimalar kutadi?

    19 iyun, 22:05

    Chelyabinskka qulagan meteorit — 540 kiloli osmon jismi qanday topilgan edi?

    19 iyun, 13:31

    Qariyb yarim asrlik mehnat yoxud Eron qanday qilib raketa derjavasiga aylandi?

    18 iyun, 20:05

    Raddiyaga raddiya: “Yuksalish” harakati va “O‘zsuvtaʼminot” AJ bir-birini yolg‘on maʼlumot tarqatishda ayblamoqda

    17 iyun, 00:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Buyuk Britaniya Arktikani “muzlatish” uchun 13,4 mln dollar ajratdi

    Dunyo | 24 iyun, 00:10

    Eron AQSHning Yaqin Sharqdagi bazalariga hujum qildi (video)

    Dunyo | 23 iyun, 23:49

    “Daryo” dayjesti: 23-iyunning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 23 iyun, 23:36

    Tramp Eronga berilgan zarbalarni tanqid qilgan kongressmenni haydab chiqarishga chaqirdi

    Dunyo | 23 iyun, 23:30

    CNN: Eron va Isroil o‘rtasidagi mojaro ikki yilgacha cho‘zilishi mumkin

    Dunyo | 23 iyun, 23:20

    “Haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi” – Senat Tanzila Norboyeva nomidan tarqalgani aytilgan xabarlarni rad etdi

    O‘zbekiston | 23 iyun, 23:10

    Saidlaziz Saidkarimov Prezident administratsiyasi Nazorat inspeksiyasi boshlig‘i lavozimidan ozod etildi

    O‘zbekiston | 23 iyun, 22:53

    Prezident eksportchi korxonalarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha topshiriq berdi

    O‘zbekiston | 23 iyun, 22:52
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.