1-iyundan boshlab O‘zbekistonda g‘allani erkinlashtirish jarayoni boshlandi. Endi davlat g‘allani bozor narxida sotib oladi, fermerlar esa uni birjada sotishi mumkin.
Bir paytlar shunga o‘xshash islohot Ukrainani yirik don eksportchisiga aylantirib, boshqa davlatlarga qaramlikni kamaytirgan edi.
Hamma narsani davlat emas, bozor hal qilishi kerak
2014 yilda Ukraina qishloq xo‘jaligi sektorini erkinlashtirishni boshladi.
Mamlakat bunga bir necha yillardan beri tayyorgarlik ko‘rgan edi — Ukrainada g‘alla savdosi sohasida erkin bozor tamoyillarini joriy etishga yo‘l ochgan birinchi qonunlar 2011 yilda qabul qilingan.
Keyingi yillarda olib borilgan tadqiqotlar haddan tashqari davlat nazorati iqtisodiy yo‘qotishlarga olib kelishi va korrupsiyaning asosiy manbalaridan bir bo‘lishini ko‘rsatdi.
Boshqa tomondan, qishloq xo‘jaligi oziq-ovqat ishlab chiqarishi bilan bog‘liqligi tufayli, davlat nazoratini butunlay olib tashlash aholi salomatligi uchun xavf paydo bo‘lishiga olib kelish mumkin edi.
Natijada mamlakat hukumati “oltin o‘rta”ni topdi – ular fermerlar va tadbirkorlarga maksimal erkinlik berib, o‘zlariga faqat ba’zi funksiyalarni qoldirdi.
Islohot doirasida eskirgan mexanizmlar bekor qilindi, xususan, 22 ta litsenziyalash tartib-qoidalari olib tashlandi. Bu taraqqiyotga 22 ta to‘siq, qishloq xo‘jaligi sarmoyasiga 22 ta zarba, poraxo‘r amaldorlar uchun 22 ta yo‘l edi.
Islohot Ukrainani asosiy don eksportchisiga aylantirdi
Birinchi natijalar 2015 yilda paydo bo‘ldi — islohotlar tufayli Ukraina 34,8 million tonna don eksport qilib, o‘z rekordini yangiladi. Taqqoslash uchun, avvalgi yillarda eksport 25-30 million tonna atrofida edi.
Dehqonlarning rag‘batlari oshib, hosildorlik bir gektardan 2,6 tonnadan 3,3 tonnaga ko‘tarildi.
Agar 2015 yil boshida Ukraina g‘alla yetkazib berish bo‘yicha prognoz ko‘rsatkichlardan sezilarli darajada orqada qolgan bo‘lsa, yil oxiriga kelib u jahon don eksportchilari uchligiga kirdi.
Vaziyat erkinlashtirish bilan tuzatildi. Bor-yo‘g‘i yarim yildan keyin biz rekord darajadagi eksportga erishdik, — deya tushuntirdi 2014-2016 yillarda Ukraina agrar siyosat va oziq-ovqat vaziri bo‘lgan Aleksiy Pavlenko.
Islohotdan bir yil o‘tib, Ukraina g‘alla eksportini 13 foizga oshirdi va yangi rekordga erishdi — 39,4 million tonna.
2016 yil oxirida Ukraina jahon g‘alla bozorining 12 foizini eksport qila boshladi, bug‘doy savdosi bo‘yicha dunyoda oltinchi va makkajo‘xori eksporti bo‘yicha to‘rtinchi o‘rinni egalladi.
Islohot boshlanishi bilan birgina bug‘doy ishlab chiqarilishi 25 million tonnadan pastga tushmadi:
2022 yilga kelib, Ukraina jahon bug‘doy bozorining 10 foizini, arpa bozorining 13 foizini, makkajo‘xori bozorining 15 foizini egallaydi.
Islohot tufayli mamlakat o‘zini g‘alla bilan deyarli to‘liq ta’minlab, boshqa mamlakatlarga eksportdan har yili 10 milliard dollardan ortiq daromad olishni boshladi.
Avvalroq rivojlangan mamlakatlarda g‘alla bilan bog‘liq vaziyat qanday ekani haqida xabar berilgan edi.
Izoh (0)