1 июндан бошлаб Ўзбекистонда ғаллани эркинлаштириш жараёни бошланди. Энди давлат ғаллани бозор нархида сотиб олади, фермерлар эса уни биржада сотиши мумкин.
Бир пайтлар шунга ўхшаш ислоҳот Украинани йирик дон экспортчисига айлантириб, бошқа давлатларга қарамликни камайтирган эди.
Ҳамма нарсани давлат эмас, бозор ҳал қилиши керак
2014 йилда Украина қишлоқ хўжалиги секторини эркинлаштиришни бошлади.
Мамлакат бунга бир неча йиллардан бери тайёргарлик кўрган эди — Украинада ғалла савдоси соҳасида эркин бозор тамойилларини жорий этишга йўл очган биринчи қонунлар 2011 йилда қабул қилинган.
Кейинги йилларда олиб борилган тадқиқотлар ҳаддан ташқари давлат назорати иқтисодий йўқотишларга олиб келиши ва коррупциянинг асосий манбаларидан бир бўлишини кўрсатди.
Бошқа томондан, қишлоқ хўжалиги озиқ-овқат ишлаб чиқариши билан боғлиқлиги туфайли, давлат назоратини бутунлай олиб ташлаш аҳоли саломатлиги учун хавф пайдо бўлишига олиб келиш мумкин эди.
Натижада мамлакат ҳукумати «олтин ўрта»ни топди – улар фермерлар ва тадбиркорларга максимал эркинлик бериб, ўзларига фақат баъзи функцияларни қолдирди.
Ислоҳот доирасида эскирган механизмлар бекор қилинди, хусусан, 22 та лицензиялаш тартиб-қоидалари олиб ташланди. Бу тараққиётга 22 та тўсиқ, қишлоқ хўжалиги сармоясига 22 та зарба, порахўр амалдорлар учун 22 та йўл эди.
Ислоҳот Украинани асосий дон экспортчисига айлантирди
Биринчи натижалар 2015 йилда пайдо бўлди — ислоҳотлар туфайли Украина 34,8 миллион тонна дон экспорт қилиб, ўз рекордини янгилади. Таққослаш учун, аввалги йилларда экспорт 25-30 миллион тонна атрофида эди.
Деҳқонларнинг рағбатлари ошиб, ҳосилдорлик бир гектардан 2,6 тоннадан 3,3 тоннага кўтарилди.
Агар 2015 йил бошида Украина ғалла етказиб бериш бўйича прогноз кўрсаткичлардан сезиларли даражада орқада қолган бўлса, йил охирига келиб у жаҳон дон экспортчилари учлигига кирди.
Вазият эркинлаштириш билан тузатилди. Бор-йўғи ярим йилдан кейин биз рекорд даражадаги экспортга эришдик, — дея тушунтирди 2014-2016 йилларда Украина аграр сиёсат ва озиқ-овқат вазири бўлган Алексий Павленко.
Ислоҳотдан бир йил ўтиб, Украина ғалла экспортини 13 фоизга оширди ва янги рекордга эришди — 39,4 миллион тонна.
2016 йил охирида Украина жаҳон ғалла бозорининг 12 фоизини экспорт қила бошлади, буғдой савдоси бўйича дунёда олтинчи ва маккажўхори экспорти бўйича тўртинчи ўринни эгаллади.
Ислоҳот бошланиши билан биргина буғдой ишлаб чиқарилиши 25 миллион тоннадан пастга тушмади:
2022 йилга келиб, Украина жаҳон буғдой бозорининг 10 фоизини, арпа бозорининг 13 фоизини, маккажўхори бозорининг 15 фоизини эгаллайди.
Ислоҳот туфайли мамлакат ўзини ғалла билан деярли тўлиқ таъминлаб, бошқа мамлакатларга экспортдан ҳар йили 10 миллиард доллардан ортиқ даромад олишни бошлади.
Аввалроқ ривожланган мамлакатларда ғалла билан боғлиқ вазият қандай экани ҳақида хабар берилган эди.
Изоҳ (0)