• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +34°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    O‘pka kasalliklari, har to‘qqiz o‘limdan bittasi, Xitoyning gegemonligi, 16 trillion dollar yillik foyda. Dunyo aholisiga ko‘mir qanday xavf solmoqda?

    Ayni paytda ko‘mir yoqilg‘isida elektr energiyasi ishlab chiqarishni tugatish 2050-yilgacha havo ifloslanishidan 14,5 mln erta o‘limning oldini oladi va 16,3 trln dollargacha iqtisodiy foyda keltiradi.

    Foto: Bloomberg

    Foto: Bloomberg

    Germaniyada joylashgan Yangi iqlim institutining tahlili shuni ko‘rsatdiki, ko‘mir ishlab chiqarishni tugatish sog‘liqni saqlashning asosiy muammosidir. Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun ko‘mirdan foydalanish yiliga 10,5 mlrd tonna CO2 ishlab chiqarishi va yiliga 900 ming erta o‘limga olib keladi.

    CO2 ning bu chiqishi global haroratning oshishiga katta hissa qo‘shadi va Yangi iqlim instituti hisobotida Parij kelishuvining 1,5 gradus harorat chegarasiga mos keladigan barcha ssenariylar ko‘mirdan foydalanishning tez pasayishini talab qilishini ta’kidladi.

    Ko‘mirdan foydalanishni qisqartirish — havo sifatini yaxshilash uchun beqiyos imkoniyat beradi.

    Xalqaro energetika agentligi (IEA) hisob-kitoblariga ko‘ra, energetika sohasida 2030-yilga borib ko‘mirdan to‘xtovsiz foydalanish 55 foizga kamayishi va 2040-yilga kelib butunlay to‘xtatilishi kerak.

    Xalqaro barqaror rivojlanish institutining yangi tadqiqotiga ko‘ra, neft, gaz va ko‘mir qazib olishni 2050-yilga kelib tugatish imkonsiz.

     

    2021-yil noyabr oyida butun dunyo hukumatlari Glazgodagi Iqlim o‘zgarishi konferensiyasida ko‘mirdan foydalanishni to‘xtatmagan holda bosqichma-bosqich qisqartirish bo‘yicha sa’y-harakatlarni tezlashtirish majburiyatini oldi.

    Ifloslangan havo butun dunyo bo‘ylab sog‘liq uchun asoratlarning asosiy omili bo‘lib, har 9 o‘limdan 1 tasi havoning yomonligi sababli bo‘ladi. Zararli havodan 2019-yilda taxminan 6,7 mln o‘lim kuzatilgan.

    Ko‘mir bilan ishlaydigan elektr stansiyalari birlamchi zarrachalar, masalan, PM2.5, shuningdek, ikkilamchi zarrachalar hosil qiluvchi oltingugurt dioksidi va azot oksidi kabi ifloslantiruvchi moddalarni chiqarish orqali bu muammoga hissa qo‘shadi.

    Ushbu mikrozarralar o‘pka to‘sig‘idan o‘tib, qon tizimiga kirib boradi. Buning ortidan yurak-qon tomir tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi va bevosita nafas olish kasalliklarini keltirib chiqarishi mumkin.

    Ko‘mir zavodlaridan chiqadigan havoni ifloslantiruvchi moddalar insult, o‘pka saratoni va surunkali obstruktiv o‘pka kasalligini keltirib chiqaradi.

    Xitoy va Osiyo

    Hisobotda aytilishicha, Xitoy ko‘mirda ishlaydigan elektr energiyasini ishlab chiqarishning global sog‘liqqa salbiy ta’siri bo‘yicha birinchi o‘rinda turadi.

    Bugungi kunda jahon ko‘mir flotining yarmidan ko‘pi mamlakat hissasiga to‘g‘ri keladi va Xitoydagi ko‘mir zavodlari yiliga 720 mingdan ortiq erta o‘limga olib keladi.

     

    Xitoyda mavjud va rejalashtirilgan ko‘mir zavodlarining faoliyati ularni qurish va ulardan foydalanishni qisqartirish choralarisiz kelgusi o‘ttiz yil ichida 21 milliongacha erta o‘limga olib kelishi mumkin.

    2021-yilda Iqlim o‘zgarishi konferensiyasida Glazgo iqlim paktiga imzo chekkaniga qaramay, Xitoy o‘zining mahalliy ko‘mir sanoatini rivojlantirishga katta sarmoya kiritishda davom etmoqda.

    Xitoy elektr energetika kengashi (MSK) yana 180 GVt quvvat (hozirgi ishlayotgan quvvatning taxminan 10 foizi) o‘rnatilishini prognoz qilmoqda.

    Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi Xitoyni ichki ko‘mirga bo‘lgan ishonchni yanada kuchaytirishi mumkin.

    Xitoydan tashqari, Hindiston, Indoneziya, Bangladesh va Pokiston kabi boshqa Osiyo davlatlari butun dunyo bo‘ylab ko‘mir energiyasidan erta o‘limning qolgan qismiga to‘g‘ri keladi.

    Agar mavjud ko‘mir zavodlaridan foydalanishni cheklash va yangilarini qurishga yo‘l qo‘ymaslik choralari ko‘rilmasa, Osiyodagi (Xitoy tashqarisidagi) ko‘mir zavodlari hozirdan 2050-yilgacha yana 7 million erta o‘limga olib kelishi mumkin.

     

    Osiyo davlatlari 2037-yilga kelib ko‘mir ishlab chiqarishni to‘liq to‘xtatishni rejalashtirgan.

    Ushbu muddatlardan oldinroq bosqichma-bosqich bekor qilishni amalga oshirish sog‘liq uchun mumkin bo‘lgan foydalarni yanada oshiradi.

    Mavjud ko‘mir zavodlarini to‘xtatish asosiy muammodir, ammo har qanday yangi qurilishni to‘xtatish baribir millionlab erta o‘limning oldini oladi.

    03.06.2022, 23:59   Izoh (0)   20740
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Global oziq-ovqat narxining o‘sishi rivojlanayotgan bozorlar uchun xavflarni kuchaytirmoqda. O‘zbekiston ham ular orasida

    03.06.2022, 16:10

    O‘zbekistonda va boshqa mamlakatlarda shakar narxi qancha?

    03.06.2022, 14:54

    Yevropa Ittifoqi 6 oy ichida Rossiya neftidan voz kechishni tasdiqladi

    03.06.2022, 13:25

    O‘zbekistonda yil boshidan buyon yarim milliondan ortiq kishi o‘zini o‘zi band qilgan maqomini oldi

    02.06.2022, 21:08

    Butun dunyoda neft narxi yana ko‘tarilmoqda. Bunga nima sabab va O‘zbekistonda vaziyat qanday?

    02.06.2022, 20:08

    O‘zbekistonga yil boshidan beri 1,1 mlrd dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari import qilingan

    02.06.2022, 14:21
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    AVO’dan yangi omonat: yillik 25% gacha — 6 oyda orzuingizni amalga oshiring


    Yangi ufqlar: Centrum Air haftasiga ikki marta Toshkentdan Bishkekka parvozlarni amalga oshiradi


    Mobiuz "Mehribon" imtiyozli tarif rejasini taqdim etdi


     ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi


    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi


    Tenge Bank Tenge24 ilovasida yangi raqamli avtokreditini e’lon qildi


    Toshkentda xalqaro fintex-hodisa — Visa Cashless Forum 2025 bo‘lib o‘tdi 


    Moliyaviy firibgarliklar: firibgarlar keksalarni qanday aldamoqda 


    Zamonaviy Haval Jolion endi 0% muddatli to‘lov shartida 


     Coca-Cola jamg‘armasi va Global atrof-muhit va texnologiyalar jamg‘armasi (GETF) “Aylanma iqtisodiyot kelajagi uchun hamkorlik bitimi (PACT)” ni e’lon qilganligi haqida ma’lum qildi


    O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi mahsulotlari Yevropaga yo‘l olmoqda


    Suv — bebaho neʼmat: Agrobankdan fermerlar uchun yangi metodik to‘plam


    Sello Ecosystem Farg‘ona, Andijon va Namanganda Sello Summer Fest yorqin festivalini o‘tkazdi


    UZTELECOM "Muruvvat" tarifini taqdim etadi: Atigi 25 000 so‘m evaziga g‘amxo‘rlik va e’tibor bilan boyitilgan aloqa


    Navoiy innovatsiyalar universiteti — kelajagingizni kafolatlaydigan zamonaviy ta’lim maskani! 

     

    Tavsiya etamiz

    Chumchuqlarga yem bo‘lgan burgutlar. “O‘rgimchak to‘ri” operatsiyasi Rossiya uchun qanchaga tushadi?

    4 iyun, 18:49
    Audio Icon

    Qurib qolgan ko‘chatlar, millionlar shamolga uchdimi?

    4 iyun, 15:03

    Feldmarshalga almashtirilmagan Stalinning zurriyoti — “dohiy” nega o‘g‘lini urushga yuborgan edi?

    3 iyun, 21:10

    Ko‘zi o‘tkir, qulog‘i sezgir temir qushchalar. Razvedkachi dronlarning “katta akalari”

    3 iyun, 20:40
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Video: Toshkentda avtobus haydovchisi yo‘lovchi yigitni nega avtobusdan tushirib yubordi?

    O‘zbekiston | 5 iyun, 20:12

    ADM Jizzakh Jizzaxda joylashgan 5-ixtisoslashtirilgan muassasa tarbiyalanuvchilari ehtiyoji uchun avtobus taqdim qildi

    Reklama | 5 iyun, 19:30

    Isitish mavsumida 1,2 mln oila moddiy yordam oldi. Qaysi hududlar yetakchilik qildi?

    O‘zbekiston | 5 iyun, 19:58

    “AQSH Zelenskiyni chetlatish bo‘yicha ishlarni boshladi” — Ukraina sobiq bosh vaziri

    Dunyo | 5 iyun, 19:40

    Shavkat Mirziyoyev va Eron prezidenti Masʼud Pezeshkiyon bir-birini Qurbon hayiti bilan tabrikladi

    O‘zbekiston | 5 iyun, 19:24

    Yozgi mavsum uchun xushbo‘y hidga ega 10 ta ayollar atiri

    Layfstayl | 5 iyun, 19:09

    UCMG Amsterdamda bo‘lib o‘tayotgan Money 20/20 Europe xalqaro fintech ko‘rgazmasida O‘zbekiston nomidan ishtirok etadi

    Reklama | 5 iyun, 18:00

    Mumbaydan Toshkentga to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnovlar yo‘lga qo‘yiladi

    O‘zbekiston | 5 iyun, 19:05
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.