Aholini ijtimoiy ahamiyatga ega oziq-ovqat mahsulotlari bilan uzluksiz ta’minlash, shu orqali oziq-ovqat xavfsizligini yaxshilash masalasi Qishloq xo‘jaligi vazirligining eng muhim vazifalaridan biri sanaladi.
Bugungi kunda ushbu mahsulotlarni yetishtirish va ishlab chiqarish hajmini oshirish, zarur zaxiralarni shakllantirish, shu jumladan, buni xorijiy mamlakatlardan olib kirish orqali amalga oshirish choralari ko‘rilmoqda.
Aholiga o‘simlik yog‘ini barqaror yetkazib berish maqsadida 2022-yilda respublika bo‘yicha 1 mln 34 ming gektar maydonga chigit va 266 ming gektar maydonga moyli ekinlar ekilishi rejalashtirilgan. Ushbu ko‘rsatkich 2021-yilga nisbatan 32 foizga hamda 2020-yilga nisbatan 2,6 baravar ko‘p.
Shuningdek, joriy yil chigitdan 2 mln 138 ming tonna paxta xom-ashyosi va moyli ekinlardan 366 ming tonna (2021-yilga nisbatan 13 foiz va 2020-yilga nisbatan 3,5 baravar ko‘p) mahsulot yetishtirilishi kutilmoqda.
Buning natijasida dastlabki hisob-kitoblarga ko‘ra, O‘zbekistonda jami 476 ming tonna yog‘ mahsulotini ishlab chiqarish imkoniyatlari mavjud. Ular 385 ming tonna paxta yog‘i va 91 ming tonna o‘simlik yog‘i (kungaboqar, soya, kunjut, zig‘ir, maxsar) hisoblanadi.
Ishlab chiqarilishi rejalashtirilgan mahsulotlar ichki iste’mol bozorida aholining o‘simlik yog‘iga bo‘lgan o‘rtacha 460 ming tonnaga teng yillik ehtiyojini to‘liq qoplashi kerak, — deyiladi vazirlik xabarida.Biroq o‘simlik yog‘i chorva mollari va parrandalarni oziqlantirishda ham ishlatilib, bu borada yillik ehtiyoj 100 ming tonnani tashkil etadi. Oqibatda aholi ehtiyojini faqat 82 foizga ta’minlash imkoni vujudga kelmoqda.
Ayni vaqtda O‘zbekistonda 80 dan ortiq yog‘-moy korxonalari faoliyat yuritmoqda va ularning yillik o‘rtacha ishlab chiqarish quvvati 3,5 mln tonnaga teng. Shundan 1,2 mln tonnasi moyli ekinlar donini qayta ishlash yo‘nalishiga to‘g‘ri keladi.
So‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, 2022-yilning yanvar-mart oylarida 21,3 ming tonna o‘simlik yog‘i va 39 ming tonna kungaboqar doni import qilingan. Bu 2021-yilning mos davriga nisbatan o‘simlik yog‘ining 35,5 ming tonna yoki 2,7 barobarga va kungaboqar donining 12,8 ming tonna yoki 1,33 barobarga kamayganligini ko‘rsatadi.
O‘zbekistonga olib kirilayotgan 16 ming tonna (75 foiz) o‘simlik yog‘i va 30 ming tonna (77 foiz) kungaboqar doni importining ulushi asosan Qozog‘iston hisobiga to‘g‘ri kelmoqda, — deydi Qishloq xo‘jaligi vazirligi.Joriy yil yanvar-mart oylarida o‘simlik yog‘i importi hajmlarida qisqarish kuzatilganiga asosiy sabab, 2021-yil 1-maydan 2022-yil 30-aprelgacha bo‘lgan muddatda respublika hududiga o‘simlik yog‘i, kungaboqar, zig‘ir va soya urug‘ini olib kirishda hamda uning ichki bozordagi realizatsiyasida qo‘shilgan qiymat solig‘i bekor qilindi.
Moyli ekinlar maydonlari va hosildorligining oshirilganligi, tadbirkorlik subyektlari tomonidan mahsulot zaxirasi yaratilganligi ham importning kamayishiga olib keldi. O‘zbekistonda moyli ekinlar sohasini rivojlantirish maqsadida bir qator ishlar olib borilmoqda.
Izoh (0)