Xitoy sun’iy intellektdan foydalangan holda dunyodagi birinchi “prokuror” dasturni yaratdi — u jinoiy ishni o‘rganib chiqib, ayblov qo‘yish to‘g‘risida mustaqil qaror qila oladi. Bu haqda South China Morning Post xabar berdi.
Dastur Shanxay prokuraturasi buyurtmasiga binoan Xitoy Fanlar akademiyasi olimlari tomonidan yaratilgan. Sun’iy intellektga 2015-yildan 2020-yilgacha ko‘rib chiqilgan 17 mingta ish o‘rgatilgan. Ishlab chiquvchilarning ma’lum qilishicha, dastur ish materiallari bilan tanishish, ularni mingga yaqin parametrlar bo‘yicha tahlil qilish asosida 97 foiz hollarda ayblov qo‘yish bo‘yicha to‘g‘ri qaror qabul qila oladi.
Xitoy prokuraturasi 2016-yildan beri sun’iy intellektdan keng foydalanmoqda: “Tizim 206” nomi bilan tanilgan dastur aybdorlik dalillarining ishonchliligini va jinoyatda ayblanuvchining jamiyat uchun xavflilik darajasini baholaydi hamda ehtiyot chorasini tanlash bo‘yicha tavsiyalar beradi, ammo yakuniy qaror baribir prokurorda qoladi.
“Tizim 206” dan farqli o‘laroq, yangi ishlanma jarayonni butunlay inson aralashuvisiz sinchiklab tekshirishi mumkin.
Hozircha dastur Shanxay sudlari eng ko‘p shug‘ullanadigan sakkiz turdagi jinoyatlarni ko‘rib chiqa oladi: bank kartalaridan pul o‘g‘irlash, noqonuniy qimor o‘yinlari, avtomobillarni xavfli haydash, qasddan jarohatlash, o‘g‘irlik, firibgarlik, xizmat vazifalarini bajarishga to‘sqinlik qilish va “ko‘ngilsizlik keltirib chiqarish”. South China Morning Post gazetasining ta’kidlashicha, oxirgi ayblovdan ko‘pincha dissidentlarni ta’qib qilishda foydalaniladi.
Ishlab chiquvchilarning rejasiga ko‘ra, kelajakda dastur kamroq uchraydigan ayblovlarni taniy oladi, shuningdek, bitta gumondorga nisbatan bir nechta ayblovlarni qo‘yishi mumkin bo‘ladi. Ularning fikricha, dastur prokuratura xodimlarini oddiy ishlardan ozod qilishga yordam beradi, ularning diqqatini jiddiyroq muammolarga qaratishga imkon beradi.
Tizim tanqidchilarining ta’kidlashicha, sun’iy intellekt tomonidan ayblovlarni taqdim etishda xatolik yuzaga kelishi ehtimoli juda yuqori va bu holatda har bir ishda aynan kimni — prokuror yoki algoritmning ishlab chiquvchisini javobgarlikka tortish kerakligi noaniq. Bundan tashqari, sun’iy intellekt ishni faqat avval yuz bergan holat namunasi asosida tahlil qiladi va o‘zgargan ijtimoiy sharoitlarga moslasha olmasligi mumkin.
Xitoy hukumat organlari sun’iy intellektdan foydalanish bo‘yicha dunyoda yetakchi hisoblanadi. Misol uchun, Xitoyning ba’zi shaharlarida sun’iy intellekt potensial korrupsiyani aniqlash uchun davlat xizmatchilarining muloqot doiralarini o‘rganadi. Ko‘pgina qamoqxonalarda dasturlar zo‘ravonlik darajasini pasaytirish uchun mahkumlarning jismoniy va ruhiy salomatligini nazorat qiladi. Sudyalar apellyatsiyani qanoatlantirish yoki rad etish to‘g‘risida qaror qabul qilishda sun’iy intellekt bilan maslahatlashadi. Bundan tashqari, butun mamlakat bo‘ylab fuqarolarni to‘liq kuzatish uchun sun’iy intellekt tizimlari qo‘llaniladi.
Izoh (0)