O‘zbekistonda elektromobillarni ommaviy ishlab chiqarish kichik biznes rivojlanganidan so‘ng boshlanadi. Bu haqda “O‘zavtosanoat” rahbari Shavkat Umrzoqov “Daryo” muxbiri Musulmonbek Ibrohimov bilan suhbatda aytib o‘tdi.
“O‘zavtosanoat” boshqaruvi raisi UzAuto Motors tomonidan ishlab chiqarilayotgan Damas va Labo avtomobillarining xavfsizlik tizimi va ayrim texnik o‘ziga xosliklari bo‘yicha jamoatchilik e’tirozlariga munosabat bildirarkan, ularni poyga mashinasi emas, balki “mahsulotni bir joydan boshqa joyga yetkazib beradigan ‘arzon texnika’” ekanini qayd etib o‘tdi.
“Ko‘pchilik Damas va Labo’ni xavfsizlik tizimi past va boshqa kamchiliklari bor, deydi. Lekin bu mashina hozirda Janubiy Koreyada ham, Yaponiyada ham ishlab chiqariladi. Bu mashinaning maqsadli foydalaniladigan o‘z joylari bor”, — deydi “O‘zavtosanoat” rahbari.
Umrzoqovning alohida ta’kidlashicha, O‘zbekistonda ishlab chiqarilgan Damas mikrovenlari hozirda Qozog‘iston, Ozarbayjon, Tojikiston va Qirg‘izistonga eksport qilinmoqda va bu davlatlarning deyarli barchasi “O‘zavtosanoat”dan ushbu modelni o‘z hududida ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yishni so‘ramoqda.
“Xususan, Qozog‘istonda ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilmoqda. Aynan Qozog‘istonda tez tibbiy yordam tizimida ham, obodonlashtirishda ham Damas’lardan foydalanilyapti. Sababi — mashinaning oddiyligi, arzonligi, tez buzilmasligi va belgilangan vazifani bajarib berayotgani”, — deya ta’kidladi Shavkat Umrzoqov.
“O‘zavtosanoat” rahbari Damas’ni elektromobillar xizmatidan ommaviy foydalanishga o‘tish yo‘lidagi muhim bir ko‘prikka tenglashtirdi.
“Elektromobillar kelajak avtomobili sifatida qaralmoqda. To‘g‘ri, lekin elektromobil ishlab chiqarish uchun ham Damas kerak — kichik biznesni rivojlantiradigan avtomobil bu. Elektromobil juda qimmat. Avval pul topadigan ish qilaylik. Pul topilgach, ishchilarimiz elektromobil olishni boshlagach, elektromobil ishlab chiqarishni boshlaymiz”, — dedi u.
O‘zbekiston va elektromobillar
“O‘zavtosanoat” elektromobillar ustida ish olib borayotgani ilk bor 2018-yil may oyida ma’lum bo‘lgan edi. Kompaniyaning o‘sha vaqtdagi rahbari Umidjon Salimov “yaqin ikki oy ichida elektromobillarni ishlab chiqarishni tashkil etish bo‘yicha respublika konsepsiyasi tayyorlanishi”ni bildirgan edi. 2020-yil noyabrida esa “O‘zavtosanoat”ning tadqiqot markazi muhandislari “yarim yil ichida” narxi 10 ming dollar atrofida bo‘ladigan, bir marta to‘liq quvvatlantirilgach 150 kilometr yo‘l bosa oladigan Labo elektromobillari ishlab chiqarilishi mumkinligini ma’lum qilgan edi.Shuningdek, O‘zbekiston hukumatining 2020-yil 29-dekabrdagi qarorida “O‘zavtosanoat”ni faqat elektrodvigatelda harakatlanuvchi yengil avtomobillar va mototransport vositalari ishlab chiqarishga o‘tkazish maqsadi oshkor etilgan edi. Qaror doirasida kompaniyaga 1-fevralga qadar loyiha konsepsiyasini ishlab chiqish uchun xorijiy ekspert va konsalting kompaniyalarini jalb etish haqida topshiriq berilgan edi. Ayni vaqtda, rasmiylar 2021-yil oxirigacha Toshkentdagi barcha yoqilg‘i quyish shoxobchalarida elektromobillarni quvvatlantirish imkoniyati paydo bo‘lishi haqida bayonot bergan.
2021-yil martida esa “O‘zavtosanoat” bo‘lim boshlig‘i Rustam Qodirov O‘zbekistonda hozirgi vaqtda elektromobillarni ishlab chiqarish uchun zarur infratuzilma yo‘qligi, kompaniya prognozlari bo‘yicha “bizning sharoitda elektromobillar ishlab chiqarishni 2025-yildan keyin o‘ylab ko‘rsa bo‘lishi”ni ma’lum qilgan edi.Shunga qaramay, o‘tgan bir necha yil davomida O‘zbekistonning turli hududlarida turli xorijiy kompaniyalar tomonidan elektromobillarni ishlab chiqarish bo‘yicha quvvatlarni tashkil etish loyihalari taklif qilingan, ularning ayrimlari prezident Shavkat Mirziyoyevga ko‘rsatilgan ham. Xususan, “Qo‘qon” erkin iqtisodiy zonasida 2023-yildan Hyundai elektromobillarini ishlab chiqarish rejalashtirilayotgani ma’lum qilingan edi. Bundan tashqari, Qo‘qonda narxi 3 ming dollar bo‘lgan elektromobillar ishlab chiqarilishi ham e’lon qilingan edi (ammo bu loyihalarning hozirgi taqdiri noma’lum).
Davlat statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2021-yilning dastlabki to‘rt oyida O‘zbekistonga umumiy qiymati 3,4 million dollar bo‘lgan jami 156 ta elektromobil import qilingan. Bu butun 2020 yil davomida import qilingan elektromobillar sonidan (131 dona) ko‘p, 2019 yilda import qilingan elektromobillar sonidan (39 dona) esa to‘rt barobar ko‘p.Hozirda O‘zbekistonda elektromobillar importi uchun aksiz va boj solinmaydi, faqat QQS, bojxona rasmiylashtiruvi va Respublika yo‘l jamg‘armasi uchun to‘lovlarni o‘tkazish kerak. Bundan tashqari, elektromobillar uchun maxsus davlat raqam belgilarini joriy etish rejalashtirilgan.
Izoh (0)