Ўзбекистонда электромобилларни оммавий ишлаб чиқариш кичик бизнес ривожланганидан сўнг бошланади. Бу ҳақда «Ўзавтосаноат» раҳбари Шавкат Умрзоқов «Дарё» мухбири Мусулмонбек Иброҳимов билан суҳбатда айтиб ўтди.
«Ўзавтосаноат» бошқаруви раиси UzAuto Motors томонидан ишлаб чиқарилаётган Damas ва Лабо автомобилларининг хавфсизлик тизими ва айрим техник ўзига хосликлари бўйича жамоатчилик эътирозларига муносабат билдираркан, уларни пойга машинаси эмас, балки «маҳсулотни бир жойдан бошқа жойга етказиб берадиган ‘арзон техника’» эканини қайд этиб ўтди.
«Кўпчилик Damas ва Лабўни хавфсизлик тизими паст ва бошқа камчиликлари бор, дейди. Лекин бу машина ҳозирда Жанубий Кореяда ҳам, Японияда ҳам ишлаб чиқарилади. Бу машинанинг мақсадли фойдаланиладиган ўз жойлари бор», — дейди «Ўзавтосаноат» раҳбари.
Умрзоқовнинг алоҳида таъкидлашича, Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган Damas микровенлари ҳозирда Қозоғистон, Озарбайжон, Тожикистон ва Қирғизистонга экспорт қилинмоқда ва бу давлатларнинг деярли барчаси «Ўзавтосаноат»дан ушбу моделни ўз ҳудудида ишлаб чиқаришни йўлга қўйишни сўрамоқда.
«Хусусан, Қозоғистонда ишлаб чиқариш йўлга қўйилмоқда. Айнан Қозоғистонда тез тиббий ёрдам тизимида ҳам, ободонлаштиришда ҳам Damas’лардан фойдаланиляпти. Сабаби — машинанинг оддийлиги, арзонлиги, тез бузилмаслиги ва белгиланган вазифани бажариб бераётгани», — дея таъкидлади Шавкат Умрзоқов.
«Ўзавтосаноат» раҳбари Damas’ни электромобиллар хизматидан оммавий фойдаланишга ўтиш йўлидаги муҳим бир кўприкка тенглаштирди.
«Электромобиллар келажак автомобили сифатида қаралмоқда. Тўғри, лекин электромобил ишлаб чиқариш учун ҳам Damas керак — кичик бизнесни ривожлантирадиган автомобиль бу. Электромобил жуда қиммат. Аввал пул топадиган иш қилайлик. Пул топилгач, ишчиларимиз электромобил олишни бошлагач, электромобил ишлаб чиқаришни бошлаймиз», — деди у.
Ўзбекистон ва электромобиллар
«Ўзавтосаноат» электромобиллар устида иш олиб бораётгани илк бор 2018 йил май ойида маълум бўлган эди. Компаниянинг ўша вақтдаги раҳбари Умиджон Салимов «яқин икки ой ичида электромобилларни ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўйича республика концепцияси тайёрланиши»ни билдирган эди. 2020 йил ноябрида эса «Ўзавтосаноат»нинг тадқиқот маркази муҳандислари «ярим йил ичида» нархи 10 минг доллар атрофида бўладиган, бир марта тўлиқ қувватлантирилгач 150 километр йўл боса оладиган Лабо электромобиллари ишлаб чиқарилиши мумкинлигини маълум қилган эди.Шунингдек, Ўзбекистон ҳукуматининг 2020 йил 29 декабрдаги қарорида «Ўзавтосаноат»ни фақат электродвигателда ҳаракатланувчи енгил автомобиллар ва мототранспорт воситалари ишлаб чиқаришга ўтказиш мақсади ошкор этилган эди. Қарор доирасида компанияга 1 февралга қадар лойиҳа концепциясини ишлаб чиқиш учун хорижий эксперт ва консалтинг компанияларини жалб этиш ҳақида топшириқ берилган эди. Айни вақтда, расмийлар 2021 йил охиригача Тошкентдаги барча ёқилғи қуйиш шохобчаларида электромобилларни қувватлантириш имконияти пайдо бўлиши ҳақида баёнот берган.
2021 йил мартида эса «Ўзавтосаноат» бўлим бошлиғи Рустам Қодиров Ўзбекистонда ҳозирги вақтда электромобилларни ишлаб чиқариш учун зарур инфратузилма йўқлиги, компания прогнозлари бўйича «бизнинг шароитда электромобиллар ишлаб чиқаришни 2025 йилдан кейин ўйлаб кўрса бўлиши»ни маълум қилган эди.Шунга қарамай, ўтган бир неча йил давомида Ўзбекистоннинг турли ҳудудларида турли хорижий компаниялар томонидан электромобилларни ишлаб чиқариш бўйича қувватларни ташкил этиш лойиҳалари таклиф қилинган, уларнинг айримлари президент Шавкат Мирзиёевга кўрсатилган ҳам. Хусусан, «Қўқон» эркин иқтисодий зонасида 2023 йилдан Hyundai электромобилларини ишлаб чиқариш режалаштирилаётгани маълум қилинган эди. Бундан ташқари, Қўқонда нархи 3 минг доллар бўлган электромобиллар ишлаб чиқарилиши ҳам эълон қилинган эди (аммо бу лойиҳаларнинг ҳозирги тақдири номаълум).
Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, 2021 йилнинг дастлабки тўрт ойида Ўзбекистонга умумий қиймати 3,4 миллион доллар бўлган жами 156 та электромобил импорт қилинган. Бу бутун 2020 йил давомида импорт қилинган электромобиллар сонидан (131 дона) кўп, 2019 йилда импорт қилинган электромобиллар сонидан (39 дона) эса тўрт баробар кўп.Ҳозирда Ўзбекистонда электромобиллар импорти учун акциз ва бож солинмайди, фақат ҚҚС, божхона расмийлаштируви ва Республика йўл жамғармаси учун тўловларни ўтказиш керак. Бундан ташқари, электромобиллар учун махсус давлат рақам белгиларини жорий этиш режалаштирилган.
Изоҳ (0)