Alisher Shodmonov gidroksixloroxin AQSh prezidenti maqtagani uchun sotib olinganini aytdi. Bu haqda Toshkent tibbiyot akademiyasi rektori, sobiq sog‘liqni saqlash vaziri Xalqaro press-klubning “Pandemiyaga qarshi kurashda milliy tajriba” mavzusida navbatdagi sessiyasi davomida ma’lum qildi, deya xabar bermoqda “Gazeta.uz”.
“JSST va uning Yevropa hududiy byurosiga murojaat qilganmiz. Prezidentimiz farmoyishga asosan mablag‘ ajratib bergan. Biz IVL, PZR apparatlari va dori sotib olishimiz kerak.
Ming afsus, o‘sha paytda JSSTda ham isbotlangan hech qanday usul yo‘q edi. Shundan kelib chiqib qaysi dori birinchi paydo bo‘lgan bo‘lsa, AQSh prezidenti birinchi bo‘lib gidroksixloroxinni maqtab chiqdi, shu zahoti uni sotib olish masalasi boshlandi.
Dunyo bo‘yicha samara beradigan dorining ilmiy asosi yo‘q edi. Orqasidan favipiravirni, nafaqat sotib olib, zaxira yaratildi, balki O‘zbekistonda ishlab chiqarish boshlandi. Orqasidan remdisivir, eng qimmatbaho dori. Og‘ir reanimatsiyadagi bemorlarni shu orqali saqlab qoldik”, — dedi sobiq vazir.
Eslatib o‘tamiz, AQSh prezidenti maqtagani uchun gidroksixloroxin sotib olishni tasdiqlagan Alisher Shodmonovdan 2020-yil 6-iyul kuni “Qalampir.uz” nashriga bergan intervyusida ushbu dori yurakka zarar bo‘lsa ham, nega O‘zbekistonda foydalanilayotgani haqidagi izoh so‘ralganda sobiq vazir jurnalistga “Nima, siz farmatsevtmisiz, siz qayerdan bilasiz?”, – deya javob qaytargan edi. Jurnalist bu ma’lumotni shifokorlar tasdiqlaganini aytgandan so‘ng vazir bu ma’lumot noto‘g‘riligini ta’kidlagan.
Ma’lumot uchun, AQSh prezidenti ham sohasi bo‘yicha farmatsevt emas, balki iqtisodchi hisoblanadi. Donald Tramp bezgakka qarshi gidroksixloroxin va xloroxin preparatlarining koronavirusni davolashdagi ta’sirini bir necha bor ijobiy baholagan. Xususan, bezgakka qarshi preparatlarning samaradorligi haqida 2020-yil 19-mart kuni o‘tkazilgan matbuot anjumanida aytgan bo‘lib, ertasi kuniyoq unga bo‘lgan talab 46 baravar oshgandi.
Iyun oyida klinik tajribalar shuni ko‘rsatdiki, gidroksixloroxin va bezgakka qarshi boshqa dorilar COVID-19’ni davolashda samarali emas. Preparatlar koronavirus oqibatida yuz bergan o‘limlar sonini kamaytirishga yoki shifoxonada yotib davolanish davomiyligiga ta’sir qilmagan. Shu hamda boshqa ma’lum va nisbatan jiddiy aks ta’sirlari (avvalo, yurak ritmining buzilishi) sabab bir qator tadqiqotlarning rahbarlari tekshiruvlarni muddatidan avval to‘xtatdi, AQShning Oziq-ovqat va dori vositalari sifati ustidan sanitar nazorat boshqarmasi (FDA) esa preparatni koronavirusga chalingan bemorlar bilan bog‘liq klinik tadqiqotlardan boshqa o‘rinda foydalanish uchun ruxsatnomani chaqirib oldi.
Iyul oyi boshida JSST gidroksixloroxinni “Birdamlik” dasturidan chiqarib tashladi. Keyinroq Yevropa dori vositalari agentligi ushbu preparat yirik randomlashtirilgan klinik tadqiqotlar (Solidarity, Recovery va Discovery) doirasida koronavirusni davolashda biror-bir ijobiy samara ko‘rsatmaganini ma’lum qildi.
Iyul oyi oxirida JSST gidroksixloroxin koronavirusni davolashda samarasiz ekanini tasdiqladi. Shunga qaramasdan, O‘zbekistonda gidroksixloroxindan pandemiya boshidan beri foydalanilmoqda. Sog‘liqni saqlash vazirligi va Innovatsion sog‘liqni saqlash milliy palatasi (ISSMP) 13-iyul kuni koronavirusga chalingan bemorlarni davolash bo‘yicha qo‘shma klinik qo‘llanmani tasdiqladi. Lancet tibbiyot jurnalida ushbu preparatning samarasiz ekani haqida maqola e’lon qilingach, qo‘shma klinik qo‘llanmadan gidroksixloroxin chiqarib tashlangan edi.
Gidroksixloroxindan foydalanishga qarshi chiqqan ISSMP vakili Klara Yodgorova “Tez yordam” ko‘rsatuviga bergan intervyusida noma’lum shaxslar unga telefon orqali tahdid qilgani, “ehtiyot bo‘lib yurishni” tavsiya qilganini tan olgan edi. U gidroksixloroxinni klinik qo‘llanmaga qaytarishga urinishlar bo‘layotganini ma’lum qilgandi.
Oradan bir necha kun o‘tib Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi koronavirusga qarshi kurash bo‘yicha shtab a’zosi, professor Habibulla Oqilov O‘zbekistonda “Plakvenil” (gidroksixloroxin) bilan 12 ming kishi davolanganini aytdi. Avgust oyi boshida bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida professor ushbu preparatni qo‘llash masalasida O‘zbekiston JSSTning tavsiyalariga emas, balki o‘z tajribasiga tayanishini ma’lum qildi.
O‘sha vaqtda u O‘zbekistonda bemorlar aynan gidroksixloroxin sabab sog‘ayib ketganini tasdiqlovchi tadqiqotlar o‘tkazilmaganini tan olib, “hozir bunday tadqiqotlarga vaqt ham, zarurat ham yo‘qligi”ni ta’kidlagan edi.
Xuddi o‘sha matbuot anjumanida Dori-Darmon kompaniyasi boshqaruvi raisi Umida Solihboyeva “Plakvenil” atrofidagi muhokamalarni “siyosiy masala” deb atagandi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Sog‘liqni saqlash vazirligining qarori standart hisoblanadi. “Amaliyotchi shifokorlarga quloq solish kerak, o‘zicha sayt ochib olib, aholini chalg‘itadigan qandaydir folbinlarga emas”, – degandi u.
Oxir-oqibat ushbu dori vositasi Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan uyda davolanayotgan bemorlarga bepul tarqatiladigan to‘plam ichida qoldi. Shundan so‘ng, Sog‘liqni saqlash vazirligi 2020-yil 15-sentabrdagi to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnoma doirasida Dori-Darmon kompaniyasidan o‘qituvchilar uchun 1 million qadoq gidroksixloroxin sotib olgani ham ma’lum bo‘ldi. Bundan tashqari vazirlik 2020-yil 9-oktabr kuni Dori-Darmondan 2,1 milliard so‘m evaziga 300 ming qadoq gidroksixloroxin sotib oldi.
Eslatib o‘tamiz, 3-noyabr kuni Alisher Shodmonov sog‘liqni saqlash vaziri lavozimidan olingan. Shodmonov o‘rniga uning o‘rinbosari Abduhakim Xojiboyev vazir etib tayinlangan.
Izoh (0)