Iyul oyining ilk haftasi ham nihoyasiga yetdi. Xo‘sh bu hafta nimalar bilan yodda qoldi? “Daryo” dunyoda yuz bergan muhim voqealar tahlilini diqqatingizga havola etadi.
Rossiyada referendum
Oyning ilk kunida Rossiya federatsiyasida konstitutsiyaga o‘zgartirish kiritish bo‘yicha referendum bo‘lib o‘tdi. Unga ko‘ra, Rossiya Konstitutsiyasining 81-moddasiga tegishli o‘zgartirishlar kiritildi. Ovoz berishda qatnashganlarning 78 foizi bu o‘zgartirishni ma’qullab ovoz bergan. Referendumda qatnashish ko‘rsatgichi 65 foizni tashkil qilgan. Rossiya prezidenti Vladimir Putin ham ovoz berishda qatnashgan.
Xo‘sh, konstitutsiyaga kiritilgan o‘zgartirish nimadan iborat? Konstitutsiyaning 81-moddasi bundan buyon mamlakat prezidentiga saylanish muddati tugagan taqdirda qaytadan o‘z nomzodini prezidentlik saylovlarida ilgari surishga imkon beradi. Demak, Vladimir Putin 2024-yilda bo‘lib o‘tadigan navbatdagi saylovlarda ham ishtirok etishi mumkin bo‘ladi. O‘zgarishdan oldin uning amaldagi vakolati 2024-yilda o‘z nihoyasiga yetishi kerak edi.
O‘z navbatida, Rossiyadagi eng ko‘zga ko‘ringan shaxslardan biri, Checheniston respublikasi prezidenti Ramzan Qodirov Vladimir Putinni umrbod prezident etib saylash taklifini ilgari surdi. “Vladimir Putinni umrbod prezident qilib saylashimiz zarurligi men ko‘p gapiradigan muhim gap. Xo‘sh, hozir kim uni almashtira oladi? U kabi dunyo miqyosidagi yetakchi siyosatchi yo‘q. Biz u bilan faxrlanishimiz kerak”, – degan Qodirov Checheniston Respublikasining koronavirus bo‘yicha tezkor shtabidagi majlisda.
Vladimir Putin 2024-yilgi saylovlarda ham g‘alaba qozonsa, bunga shubha qilish ahmoqlik bo‘lsa-da, 2036-yilgacha, ya’ni 84 yoshgacha Rossiya prezidenti bo‘lib qoladi. Yana shuni ta’kidlash kerakki, ushbu o‘zgartirishlar faqatgina Putin uchun amal qiladi va undan keyingi prezidentlarga taalluqli emas.
Yamandagi aviazarbalar
2-iyul kuni Saudiya Arabistoni boshchiligidagi koalitsiyaga tegishli harbiy aviatsiya kuchlari Yamanning bir qator viloyatlarga zarba berdi. Sa’da shahriga amalga oshirilgan hujum oqibatida olti kishi halok bo‘ldi, deb xabar qiladi Almasirah telekanali. Telekanal ma’lumotlariga ko‘ra, halok bo‘lganlar orasida bolalar ham bor. Shuningdek, poytaxt Sana shahrining bir qator tumanlari, Hajja, Marib, Al-Jauf va Al-Bayda viloyatlariga ham hujum uyushtirilgan.
1-iyuldan boshlab harbiy koalitsiya isyonchi xusiylar tomonidan Saudiya Arabistoni chegarasiga ballistik raketalar va uchuvchisiz qurilmalar orqali amalga oshirilgan hujumga javoban keng ko‘lamli operatsiyalar boshlanganini e’lon qilgandi.
Pokistondagi halokat
3-iyul kuni Pokistonning Panjob provinsiyasida poyezd va avtobus to‘qnashuvi yuz berdi. To‘qnashuv oqibatida 29 kishi halok bo‘ldi. Ma’lum qilinishicha, salonida ziyoratchilar bo‘lgan avtobus Panjob provinsiyasida temiryo‘lning tartibga solinmaydigan qismidan o‘tayotgan vaqtda poyezd avtobusga kelib urilgan. To‘qnashuv 3-iyul, juma kuni mahalliy vaqt bilan soat 13:30 da Lahor shahridan 60 kilometr uzoqlikda yuz bergan.Pokiston bosh vaziri Imron Xon hodisa munosabati bilan hamdardlik bildirgan. Mamlakatning infratuzilmalar vaziri Shayx Rashid esa aybdorlarni jazolash bo‘yicha buyruq bergan.
Fransiyada hukumat rahbari o‘zgardi
Fransiya bosh vaziri Eduard Filipp 3-iyul kuni iste’foga chiqqan. Eduard Fransiya hukumatiga 2017-yilning 15-mayidan buyon rahbarlik qilib kelayotgan edi. Qayd etilishicha, uning o‘zi iste’foga chiqishga qaror qilgan, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron uning iste’fosini qabul qilgan.Filippning iste’fosi Makronning “Olg‘a, Respublika!” partiyasining 28-iyun kuni bo‘lib o‘tgan hududiy saylovlarda muvaffaqiyatsiz natijasi fonida yuz berdi. Prezident partiyasi yetakchi lavozimlarni egallay olmagan, yagona katta muvaffaqiyat Gavr meri lavozimini saqlab qolishga muvaffaq bo‘lgan aynan Eduard Filipp bilan bog‘liq. Fransiya konstitutsiyasiga ko‘ra, Filipp mer lavozimiga nomzodni taklif qilishi, o‘zi esa hukumat rahbari sifatida ishlashda davom etishi mumkin edi.
Politico‘ning yozishicha, Makron Filippni bosh vazir lavozimidan olib tashlamoqchi bo‘lgan, ammo uning Gavrdagi g‘alabasi vaziyatni murakkablashtirgan. Iyun oyida o‘tkazilgan so‘rovnomaga ko‘ra, fransiyaliklarning 43 foizi Filippning bosh vazir lavozimida faoliyatini davom ettirishi tarafdori, 33 foizi esa uning iste’foga chiqishini xohlaydi.
Fransiya prezidenti Emmanuel Makron 3-iyul, juma kuni Jan Kasteksni mamlakat bosh vaziri lavozimiga tayinladi. Kasteks oliy martabali fransuz mansabdori bo‘lib, unga mamlakatni koronavirus pandemiyasi sababli joriy qilingan izolyatsiya rejimidan chiqarish jarayonini muvofiqlashtirish topshirilgandi.
Le Figaro gazetasi Kasteksni mamlakatning sobiq prezidenti Nikolya Sarkozining tarafdori deb atagan va uning epidemiologik cheklovlarni olib tashlash bo‘yicha muvaffaqiyatli boshqaruvini ta’kidlab o‘tgan. Qayd etilishicha, 55 yoshli Jan Kasteks o‘zining Fransiya Hisob palatasidagi ishi bilan tanilgan. 15-martda bo‘lib o‘tgan munitsipial saylovlarning birinchi turida u Sharqiy Pireney departamentidagi Prad shahri meri sifatida ishonchli g‘alabaga erishgan.
Shuningdek, o‘tgan haftada Fransiyada sobiq Bosh vazir Fransua Fiyyon ustidan sud hukmi o‘qib eshittirildi va 5 yil muddatga ozodlikdan mahrum etildi. Unga davlat mablag‘larini talon-taroj qilish aybi qo‘yilgan. Sobiq siyosatchining rafiqasi Penelopa Fiyon sherik sifatida uch yilga shartli ravishda ozodlikdan mahrum etildi. Shuningdek, ularning har biri 375 ming yevro jarimaga tortildi.
1998-yildan 2013-yilgacha Fransua Fiyonning rafiqasi va ikki farzandi uning yordamchisi, shu jumladan, Fransiya Milliy assambleyasi deputati sifatida ishlagan. Amalda esa ular hech qanday ish bajarmagan. Shu tariqa oila 1,08 million yevroni qo‘lga kiritgan.
Jarimadan tashqari, ular yolg‘on yo‘l bilan olingan pullarni qaytarishi kerak bo‘ladi. Shuningdek, Fransua Fiyonga 10 yil davomida saylanadigan lavozimni egallash ham taqiqlandi.
Qaytadan masjidga aylangan Ayo Sofiya
Turkiya oliy sudi Istanbuldagi Avliyo Sofiya ibodatxonasining maqomi prezident farmoni bilan o‘zgartirilishi mumkinligiga oid qarorni qabul qildi, deb xabar qilmoqda Gretsiyaning Оrthodox Times nashri.
Sudyalarning fikricha, Turkiyaning birinchi prezidenti Mustafo Kamol Otaturk 1934-yilda imzolagan ibodatxonaga muzey maqomini berish haqidagi farmon o‘z kuchida qoladi, biroq hozirgi davlat rahbari Rajab Toyyib Erdo‘g‘on ushbu maqomni saqlab qolish yoki o‘zgartirish haqida qaror chiqarishga haqli deb belgilangan.
Bundan tashqari, ibodatxona masalasi Turkiya Davlat kengashida ham muhokama qilingan. Bu boradagi eshituv 17 daqiqa davom etgan, deb yozmoqda CNN. Kengashning rasmiy qarori 15 kun ichida e’lon qilinishi mumkin. Turkiya OAVning taxminlariga ko‘ra, Sofiyadagi birinchi musulmonlar xizmati 15-iyulda 2016-yildagi harbiy-siyosiy davlat to‘ntarishi amalga oshmay qolganining to‘rt yilligi munosabati bilan faoliyatini boshlashi kutilmoqda.
Koronaxabarlar
O‘tgan hafta mobaynida butun dunyoni tashvishga solib kelayotgan koronavirus pandemiyasi borasida raqamlar ortishda davom etdi. Jumladan, butun dunyoda kasallar soni 11 milion kishidan oshdi. Bu haqda pandemiya davridagi statistik axborotlarni berib borayotgan Jons Hopkins universiteti ma’lumotlarida keltirilgan.AQShda dunyodagi koronavirus yuqtirib olish holatlarining chorak qismi — 2 841 124 kishida COVID-19 aniqlangan. Braziliyada kasallanganlar soni 1,5 million nafardan oshib ketgan, Rossiyada 680 ming nafardan ziyod, Hindistonda 673 mingdan ko‘proq, Chilida qariyb 292 ming bemor infeksiyani yuqtirib olgan.
Butun dunyoda koronavirusga chalinganlar soni 11 304 534 nafarga yetgan. Pandemiya qurbonlarining soni 531 659 nafarni tashkil qilmoqda. Eng ko‘p o‘lim holati AQShda kuzatilgan — 129 689 nafar odam. Keyingi o‘rinlarni Braziliya (64 265), Buyuk Britaniya (44 283), Italiya (34 854), Meksika (30 366), Fransiya (29 896) va Ispaniya (28 385) egallab turibdi.
5-iyul kuni Toshkent vaqti bilan soat 20:30 holatiga ko‘ra, koronavirusdan tuzalganlar soni 6 111 195 nafarni tashkil qilmoqda. Sog‘ayganlarning aksar qismi Braziliya (1 013 951 nafar), AQSh (894 325 nafar), Rossiya (449 995 nafar), Hindiston (409 083) va Chili (257 451) kabi mamlakatlar fuqarolari hisoblanadi.
Izoh (0)