Июль ойининг илк ҳафтаси ҳам ниҳоясига етди. Хўш бу ҳафта нималар билан ёдда қолди? «Дарё» дунёда юз берган муҳим воқеалар таҳлилини диққатингизга ҳавола этади.
Россияда референдум
Ойнинг илк кунида Россия федерациясида конституцияга ўзгартириш киритиш бўйича референдум бўлиб ўтди. Унга кўра, Россия Конституциясининг 81-моддасига тегишли ўзгартиришлар киритилди. Овоз беришда қатнашганларнинг 78 фоизи бу ўзгартиришни маъқуллаб овоз берган. Референдумда қатнашиш кўрсатгичи 65 фоизни ташкил қилган. Россия президенти Владимир Путин ҳам овоз беришда қатнашган.
Хўш, конституцияга киритилган ўзгартириш нимадан иборат? Конституциянинг 81-моддаси бундан буён мамлакат президентига сайланиш муддати тугаган тақдирда қайтадан ўз номзодини президентлик сайловларида илгари суришга имкон беради. Демак, Владимир Путин 2024 йилда бўлиб ўтадиган навбaтдаги сайловларда ҳам иштирок этиши мумкин бўлади. Ўзгаришдан олдин унинг амалдаги ваколати 2024 йилда ўз ниҳоясига етиши керак эди.
Ўз навбатида, Россиядаги энг кўзга кўринган шахслардан бири, Чеченистон республикаси президенти Рамзан Қодиров Владимир Путинни умрбод президент этиб сайлаш таклифини илгари сурди. «Владимир Путинни умрбод президент қилиб сайлашимиз зарурлиги мен кўп гапирадиган муҳим гап. Хўш, ҳозир ким уни алмаштира олади? У каби дунё миқёсидаги етакчи сиёсатчи йўқ. Биз у билан фахрланишимиз керак», – деган Қодиров Чеченистон республикасининг коронавирус бўйича тезкор штабидаги мажлисда.
Владимир Путин 2024 йилги сайловларда ҳам ғалаба қозонса, бунга шубҳа қилиш аҳмоқлик бўлса-да, 2036 йилгача, яъни 84 ёшгача Россия президенти бўлиб қолади. Яна шуни таъкидлаш керакки, ушбу ўзгартиришлар фақатгина Путин учун амал қилади ва ундан кейинги президентларга тааллуқли эмас.
Ямандаги авиазарбалар
2 июль куни Саудия Арабистони бошчилигидаги коалицияга тегишли ҳарбий авиация кучлари Яманнинг бир қатор вилоятларга зарба берди. Саъда шаҳрига амалга оширилган ҳужум оқибатида олти киши ҳалок бўлди, деб хабар қилади Almasirah телеканали. Телеканал маълумотларига кўра, ҳалок бўлганлар орасида болалар ҳам бор. Шунингдек, пойтахт Сана шаҳрининг бир қатор туманлари, Ҳажжа, Мариб, Ал-Жауф ва Ал-Байда вилоятларига ҳам ҳужум уюштирилган.
1 июлдан бошлаб ҳарбий коалиция исёнчи хусийлар томонидан Саудия Арабистони чегарасига баллистик ракеталар ва учувчисиз қурилмалар орқали амалга оширилган ҳужумга жавобан кенг кўламли операциялар бошланганини эълон қилганди.
Покистондаги ҳалокат
3 июль куни Покистоннинг Панжоб провинциясида поезд ва автобус тўқнашуви юз берди. Тўқнашув оқибатида 29 киши ҳалок бўлди. Маълум қилинишича, салонида зиёратчилар бўлган автобус Панжоб провинциясида темир йўлнинг тартибга солинмайдиган қисмидан ўтаётган вақтда поезд автобусга келиб урилган. Тўқнашув 3 июль, жума куни маҳаллий вақт билан соат 13:30 да Лаҳор шаҳридан 60 километр узоқликда юз берган.Покистон бош вазири Имрон Хон ҳодиса муносабати билан ҳамдардлик билдирган. Мамлакатнинг инфратузилмалар вазири Шайх Рашид эса айбдорларни жазолаш бўйича буйруқ берган.
Францияда ҳукумат раҳбари ўзгарди
Франция бош вазири Эдуард Филипп 3 июль куни истеъфога чиққан. Эдуард Франция ҳукуматига 2017 йилнинг 15 майидан буён раҳбарлик қилиб келаётган эди. Қайд этилишича, унинг ўзи истеъфога чиқишга қарор қилган, Франция президенти Эммануэль Макрон унинг истеъфосини қабул қилган.Филиппнинг истеъфоси Макроннинг «Олға, Республика!» партиясининг 28 июнь куни бўлиб ўтган ҳудудий сайловларда муваффақиятсиз натижаси фонида юз берди. Президент партияси етакчи лавозимларни эгаллай олмаган, ягона катта муваффақият Гавр мэри лавозимини сақлаб қолишга муваффақ бўлган айнан Эдуард Филипп билан боғлиқ. Франция конституциясига кўра, Филипп мэр лавозимига номзодни таклиф қилиши, ўзи эса ҳукумат раҳбари сифатида ишлашда давом этиши мумкин эди.
Politico‘нинг ёзишича, Макрон Филиппни бош вазир лавозимидан олиб ташламоқчи бўлган, аммо унинг Гаврдаги ғалабаси вазиятни мураккаблаштирган. Июнь ойида ўтказилган сўровномага кўра, францияликларнинг 43 фоизи Филиппнинг бош вазир лавозимида фаолиятини давом эттириши тарафдори, 33 фоизи эса унинг истеъфога чиқишини хоҳлайди.
Франция президенти Эммануэль Макрон 3 июль, жума куни Жан Кастексни мамлакат бош вазири лавозимига тайинлади. Кастекс олий мартабали француз мансабдори бўлиб, унга мамлакатни коронавирус пандемияси сабабли жорий қилинган изоляция режимидан чиқариш жараёнини мувофиқлаштириш топширилганди.
Le Figaro газетаси Кастексни мамлакатнинг собиқ президенти Николя Саркозининг тарафдори деб атаган ва унинг эпидемиологик чекловларни олиб ташлаш бўйича муваффақиятли бошқарувини таъкидлаб ўтган. Қайд этилишича, 55 ёшли Жан Кастекс ўзининг Франция Ҳисоб палатасидаги иши билан танилган. 15 мартда бўлиб ўтган муниципиал сайловларнинг биринчи турида у Шарқий Пиреней департаментидаги Прад шаҳри мэри сифатида ишончли ғалабага эришган.
Шунингдек, ўтган ҳафтада Францияда собиқ Бош вазир Француа Фийён устидан суд ҳукми ўқиб эшиттирилди ва 5 йил муддатга озодликдан маҳрум этилди. Унга давлат маблағларини талон-тарож қилиш айби қўйилган. Собиқ сиёсатчининг рафиқаси Пенелопа Фиён шерик сифатида уч йилга шартли равишда озодликдан маҳрум этилди. Шунингдек, уларнинг ҳар бири 375 минг евро жаримага тортилди.
1998 йилдан 2013 йилгача Француа Фиённинг рафиқаси ва икки фарзанди унинг ёрдамчиси, шу жумладан, Франция Миллий ассамблеяси депутати сифатида ишлаган. Амалда эса улар ҳеч қандай иш бажармаган. Шу тариқа оила 1,08 миллион еврони қўлга киритган.
Жаримадан ташқари, улар ёлғон йўл билан олинган пулларни қайтариши керак бўлади. Шунингдек, Француа Фиёнга 10 йил давомида сайланадиган лавозимни эгаллаш ҳам тақиқланди.
Қайтадан масжидга айланган Аё София
Туркия олий суди Истанбулдаги Авлиё София ибодатхонасининг мақоми президент фармони билан ўзгартирилиши мумкинлигига оид қарорни қабул қилди, деб хабар қилмоқда Грециянинг Оrthodox Times нашри.
Судьяларнинг фикрича, Туркиянинг биринчи президенти Мустафо Камол Отатурк 1934 йилда имзолаган ибодатхонага музей мақомини бериш ҳақидаги фармон ўз кучида қолади, бироқ ҳозирги давлат раҳбари Ражаб Тоййиб Эрдўғон ушбу мақомни сақлаб қолиш ёки ўзгартириш ҳақида қарор чиқаришга ҳақли деб белгиланган.
Бундан ташқари, ибодатхона масаласи Туркия Давлат кенгашида ҳам муҳокама қилинган. Бу борадаги эшитув 17 дақиқа давом этган, деб ёзмоқда CNN. Кенгашнинг расмий қарори 15 кун ичида эълон қилиниши мумкин. Туркия ОАВнинг тахминларига кўра, Софиядаги биринчи мусулмонлар хизмати 15 июлда 2016 йилдаги ҳарбий-сиёсий давлат тўнтариши амалга ошмай қолганининг тўрт йиллиги муносабати билан фаолиятини бошлаши кутилмоқда.
Коронахабарлар
Ўтган ҳафта мобайнида бутун дунёни ташвишга солиб келаётган коронавирус пандемияси борасида рақамлар ортишда давом этди. Жумладан, бутун дунёда касаллар сони 11 милион кишидан ошди. Бу ҳақда пандемия давридаги статистик ахборотларни бериб бораётган Жонс Ҳопкинс университети маълумотларида келтирилган.АҚШда дунёдаги коронавирус юқтириб олиш ҳолатларининг чорак қисми — 2 841 124 кишида COVID-19 аниқланган. Бразилияда касалланганлар сони 1,5 миллион нафардан ошиб кетган, Россияда 680 минг нафардан зиёд, Ҳиндистонда 673 мингдан кўпроқ, Чилида қарийб 292 минг бемор инфекцияни юқтириб олган.
Бутун дунёда коронавирусга чалинганлар сони 11 304 534 нафарга етган. Пандемия қурбонларининг сони 531 659 нафарни ташкил қилмоқда. Энг кўп ўлим ҳолати АҚШда кузатилган — 129 689 нафар одам. Кейинги ўринларни Бразилия (64 265), Буюк Британия (44 283), Италия (34 854), Мексика (30 366), Франция (29 896) ва Испания (28 385) эгаллаб турибди.
5 июль куни Тошкент вақти билан соат 20:30 ҳолатига кўра, коронавирусдан тузалганлар сони 6 111 195 нафарни ташкил қилмоқда. Соғайганларнинг аксар қисми Бразилия (1 013 951 нафар), АҚШ (894 325 нафар), Россия (449 995 нафар), Ҳиндистон (409 083) ва Чили (257 451) каби мамлакатлар фуқаролари ҳисобланади.
Изоҳ (0)