Кристофер Ноланнинг “Interstellar” фильми 10 йил олдин экранларга чиққан бўлса-да, аллақачон илмий-фантастик кинематография тарихида ўчмас из қолдирган. Фильм одамзод учун янги яшаш жойини излашга йўл олган учувчи Купер ҳақида ҳикоя қилади. Космик кема қора туйнук орқали бошқа галактикага ўтади, у ерда экипаж бир нечта сайёраларни тадқиқ этади. Воқеалар якунида Купер инсониятни қутқариш бутунлай бошқа нарсада эканини англаб етади.
Нолан ўз фильмларида энг майда тафсилотларни пухта ишлаб чиқадиган режиссёр сифатида машҳур. Баъзи деталлар шунчаки муҳитни бойица, бошқалари фильмни тушунишга ёрдам беради.
1. Саундтрекда кунларнинг ўтиши шифрланган
Энг машҳур сирли ишора Ханс Зиммернинг мусиқаси билан боғлиқ. Қора туйнукдан ўтгач, “Эндюренс” кемаси экипажи Миллер сайёрасига етиб боради. У ерда ҳар бир соат Ердаги 7 йилга тенг. Қаҳрамонлар сайёрага тушганида, мусиқага соатга ўхшаш ритмик тақиллаш жўр бўлади.
Мухлислар ҳисоб-китобига кўра, бу тақиллашлар орасидаги вақт 1,25 сонияни ташкил этади. Агар буни Ерда ўтаётган вақтга нисбатан ҳисобласак, ҳар бир “тиқ” бир кунга тўғри келади.
Вақт мавзуси бутун фильмни қамраб олган. Бу нафақат Купер қизига совға қилган соатда, балки бошқа жиҳатларда ҳам намоён бўлади. Масалан, қаҳрамонларнинг космик кемаси ташқи кўринишидан соат циферблатига ўхшайди: у марказий бўлим атрофида айланадиган 12 та блокдан иборат.
2. Купер бошини тўғри эгади
Купер инсоният учун энг муҳим вазифани бошқаришга бежиз танланмаган. У кема бошқарувининг нозик жиҳатларини аъло даражада биладиган тажрибали мутахассис. Бу ҳатто сезилмас деталларда ҳам намоён бўлади.
Доктор Манн билан учрашган сайёрадан жўнаб кетгач, қаҳрамонлар қўниш модулини кемага улашга уринишади ва кучли юкланишни ҳис қилишади. Биолог олима Амелия бошини кема айланаётган томонга эгади ва ҳушини йўқотади. Купер эса бошини айланишга тескари томонда ушлаб туради — бу унга ҳушдан кетмаслик имконини беради.
3. Формулаларда совет олимларига ишора қилинган
Россиялик астроном Владимир Георгиевич Сурдиннинг айтишича, фильм муаллифларидан бири ва илмий маслаҳатчиси бўлган Кип Торн асарда машҳур совет олимларига ишора қилувчи яширин маълумотларни жойлаган.
Саҳналардан бирида Купернинг қизи Мёрф (Жессика Честейн ижросида) тахтага катта лотин ҳарфи ва иккита индексдан ташкил топган тензорларни ёзади. Одатда бундай ҳарфлар юнон алифбосидан олинади, аммо бу ҳолатда кирилл алифбосидан фойдаланилган.
ЯБ — Яков Борисович Зелдович, АД — Андрей Дмитриевич Сахаров. Гап шундаки, бир пайтлар улар махфий лойиҳалар устида ишлаган ва исмлари шундай ёзилган. Кин Торн бу олимларнинг маърузаларида бўлган ва рус тилини билади. Сезилмас ҳавола орқали у ўқитувчиларга ҳурмат бажо келтирди.
4. Қизининг биринчи ибораси фильм якунига ишора қилади
Фильм воқеалари ўн йиллар давомида ва турли сайёраларда кечса-да, асосий воқеалар Мёрфнинг ётоқхонасида рўй беради. Аввалига қандайдир арвоҳ унинг жавонидан китобларни тушириб, физика қонунлари билан ўйнайди. Ота қизини буни ғайритабиий ҳодиса деб ҳисобламасдан, ўрганишга ундайди.
Ёш қизча шундай дейди: “Мен сени арвоҳ деб ўйлагандим”. Ердан учиб кетишидан олдин Купер рус тилидаги дубляжда шундай дейди: “Биз бу ерга фарзандларимизнинг хотирасига айланиш учун келганмиз”. Оригинал ибора аниқроқ таржима қилинса, “Ота-она бўлиб, сиз фарзандларингиз келажагининг арвоҳига айланасиз”, деган маъно англашилади.
Финалда маълум бўладики, айнан Купер қора туйнукдан қайтиб келиб, жавонлардан китобларни туширган ва Мёрфга кейинги ҳаракатларини кўрсатиб берган экан. Аслида ўша “арвоҳ” Купернинг ўзи бўлиб чиқди.
5. Купернинг аслида исми мавжуд
Меттю Макконахи қаҳрамонининг исми Купер — бу унинг фамилияси. Фильм давомида унинг исми бир марта ҳам айтилмайди. У ўзини айнан шундай деб билгани учун фильм охирида қаҳрамон “Купер космик станцияси” унинг шарафига номланган деб нотўғри ўйлайди. Аслида эса бу қаҳрамон қизи Мёрфнинг хизмати.
Бироқ Куперниг исми сценарийда ёзилган, унда қаҳрамоннинг исми Жозеф А. Купер экани фақат бир марта тилга олинади.
6. Барча таомлар маккажўхоридан тайёрланади
Фильм бошланишида Ерда яшаш тобора қийинлашиб бораётгани кўрсатилади. Ҳавода азот миқдори кўпайиб, чанг бўронлари бошланади, қишлоқ хўжалик экинлари йўқ бўлиб кетади. Воқеалар бошланиш пайтида сайёрада фақат маккажўхори қолган.
Далани табиий кўрсатиш учун фильм ижодкорлари 500 акр (тахминан 2 км²) майдонга маккажўхори экишган. Куперлар оиласи фақат маккажўхоридан тайёрланган овқатлар ейди: қуймоқ, шўрва, нон, қиём. Бу эса ҳар бир саҳна пухта ўйлаб чиқилганини яна бир бор тасдиқлайди.
7. “А” режа амалга ошмаслиги керак эди
Куперни НАСАга олиб келганларида, профессор Бренд унга инсониятни қутқаришнинг икки йўли борлигини тушунтиради. А режага кўра, Ердан иложи борича кўпроқ одамни кўчириб ўтказишдан иборат эди. Агар бу режа амалга ошмаса, Б режага ўтилади — бошқа сайёрани мустамлака қилиш учун музлатилган эмбрионлардан фойдаланиш.
Бренд ролини ижро этиш учун режиссёр ўзининг севимли актёрларидан бири — доно ва олижаноб инсон қиёфасини яратадиган Майкл Кейнни таклиф этди. Бироқ А режаси ҳақида гапирганда, профессор ҳеч қандай тафсилотларни ошкор қилмасдан, доимий равишда мавзудан четга чиқиб кетаётганини сезиш мумкин.
8. “Interstellar”да Ноланнинг севимли фильмларига ишоралар мавжуд
Кўплаб замонавий режиссёрлар сингари Нолан ҳам қисман фантастика классикасидан илҳомланганини тан олади. Айниқса, Стенли Кубрикнинг “2001: космик Одиссея” фильми билан ўхшашликлар яққол кўзга ташланади. Бу нафақат визуал қаторга, балки сунъий интеллектли TARS ва CASE роботларига ҳам тааллуқли.
Шу билан бирга, скафандрлар дизайни 1983 йилда суратга олинган “Ҳақиқий йигитлар” фильмига ишора қилади. Қаҳрамонларнинг тор кўринишли кичик думалоқ шлемлари ва елка қалқонлари худди ўша фильмдагидек. Миллер сайёрасида сувга қўниш саҳнаси эса классик “Маймунлар сайёраси” фильмидан олингандек. Бу саҳнада Купер бир дақиқани ҳам бой бермаслик кераклигини айтиб, “ҳеч қандай маймунчилик қилиш керак эмас” дейди.
Нолан қисман Стивен Спилбергнинг фантастик фильмларига ҳам мурожаат қилган, улардан оила билан хайрлашиш мавзуси ва роботларнинг ҳазил-мутойибали образлари ўзлаштирилган. Нолан лойиҳага келишидан олдин айнан Спилберг Кип Торн ғояларини экранга олиб чиқишни режалаштирганди.
Изоҳ (0)