Kristofer Nolanning “Interstellar” filmi 10 yil oldin ekranlarga chiqqan bo‘lsa-da, allaqachon ilmiy-fantastik kinematografiya tarixida o‘chmas iz qoldirgan. Film odamzod uchun yangi yashash joyini izlashga yo‘l olgan uchuvchi Kuper haqida hikoya qiladi. Kosmik kema qora tuynuk orqali boshqa galaktikaga o‘tadi, u yerda ekipaj bir nechta sayyoralarni tadqiq etadi. Voqealar yakunida Kuper insoniyatni qutqarish butunlay boshqa narsada ekanini anglab yetadi.
Nolan o‘z filmlarida eng mayda tafsilotlarni puxta ishlab chiqadigan rejissyor sifatida mashhur. Ba’zi detallar shunchaki muhitni boyitsa, boshqalari filmni tushunishga yordam beradi.
1. Saundtrekda kunlarning o‘tishi shifrlangan
Eng mashhur sirli ishora Xans Zimmerning musiqasi bilan bog‘liq. Qora tuynukdan o‘tgach, “Endyurens” kemasi ekipaji Miller sayyorasiga yetib boradi. U yerda har bir soat Yerdagi 7 yilga teng. Qahramonlar sayyoraga tushganida, musiqaga soatga o‘xshash ritmik taqillash jo‘r bo‘ladi.
Muxlislar hisob-kitobiga ko‘ra, bu taqillashlar orasidagi vaqt 1,25 soniyani tashkil etadi. Agar buni Yerda o‘tayotgan vaqtga nisbatan hisoblasak, har bir “tiq” bir kunga to‘g‘ri keladi.
Vaqt mavzusi butun filmni qamrab olgan. Bu nafaqat Kuper qiziga sovg‘a qilgan soatda, balki boshqa jihatlarda ham namoyon bo‘ladi. Masalan, qahramonlarning kosmik kemasi tashqi ko‘rinishidan soat siferblatiga o‘xshaydi: u markaziy bo‘lim atrofida aylanadigan 12 ta blokdan iborat.
2. Kuper boshini to‘g‘ri egadi
Kuper insoniyat uchun eng muhim vazifani boshqarishga bejiz tanlanmagan. U kema boshqaruvining nozik jihatlarini a’lo darajada biladigan tajribali mutaxassis. Bu hatto sezilmas detallarda ham namoyon bo‘ladi.
Doktor Mann bilan uchrashgan sayyoradan jo‘nab ketgach, qahramonlar qo‘nish modulini kemaga ulashga urinishadi va kuchli yuklanishni his qilishadi. Biolog olima Ameliya boshini kema aylanayotgan tomonga egadi va hushini yo‘qotadi. Kuper esa boshini aylanishga teskari tomonda ushlab turadi — bu unga hushdan ketmaslik imkonini beradi.
3. Formulalarda sovet olimlariga ishora qilingan
Rossiyalik astronom Vladimir Georgiyevich Surdinning aytishicha, film mualliflaridan biri va ilmiy maslahatchisi bo‘lgan Kip Torn asarda mashhur sovet olimlariga ishora qiluvchi yashirin ma’lumotlarni joylagan.
Sahnalardan birida Kuperning qizi Myorf (Jessika Chesteyn ijrosida) taxtaga katta lotin harfi va ikkita indeksdan tashkil topgan tenzorlarni yozadi. Odatda bunday harflar yunon alifbosidan olinadi, ammo bu holatda kirill alifbosidan foydalanilgan.
ЯБ — Yakov Borisovich Zeldovich, AД — Andrey Dmitriyevich Saxarov. Gap shundaki, bir paytlar ular maxfiy loyihalar ustida ishlagan va ismlari shunday yozilgan. Kin Torn bu olimlarning ma’ruzalarida bo‘lgan va rus tilini biladi. Sezilmas havola orqali u o‘qituvchilarga hurmat bajo keltirdi.
4. Qizining birinchi iborasi film yakuniga ishora qiladi
Film voqealari o‘n yillar davomida va turli sayyoralarda kechsa-da, asosiy voqealar Myorfning yotoqxonasida ro‘y beradi. Avvaliga qandaydir arvoh uning javonidan kitoblarni tushirib, fizika qonunlari bilan o‘ynaydi. Ota qizini buni g‘ayritabiiy hodisa deb hisoblamasdan, o‘rganishga undaydi.
Yosh qizcha shunday deydi: “Men seni arvoh deb o‘ylagandim”. Yerdan uchib ketishidan oldin Kuper rus tilidagi dublyajda shunday deydi: “Biz bu yerga farzandlarimizning xotirasiga aylanish uchun kelganmiz”. Original ibora aniqroq tarjima qilinsa, “Ota-ona bo‘lib, siz farzandlaringiz kelajagining arvohiga aylanasiz”, degan ma’no anglashiladi.
Finalda ma’lum bo‘ladiki, aynan Kuper qora tuynukdan qaytib kelib, javonlardan kitoblarni tushirgan va Myorfga keyingi harakatlarini ko‘rsatib bergan ekan. Aslida o‘sha “arvoh” Kuperning o‘zi bo‘lib chiqdi.
5. Kuperning aslida ismi mavjud
Mettyu Makkonaxi qahramonining ismi Kuper — bu uning familiyasi. Film davomida uning ismi bir marta ham aytilmaydi. U o‘zini aynan shunday deb bilgani uchun film oxirida qahramon “Kuper kosmik stansiyasi” uning sharafiga nomlangan deb noto‘g‘ri o‘ylaydi. Aslida esa bu qahramon qizi Myorfning xizmati.
Biroq Kupernig ismi ssenariyda yozilgan, unda qahramonning ismi Jozef A. Kuper ekani faqat bir marta tilga olinadi.
6. Barcha taomlar makkajo‘xoridan tayyorlanadi
Film boshlanishida Yerda yashash tobora qiyinlashib borayotgani ko‘rsatiladi. Havoda azot miqdori ko‘payib, chang bo‘ronlari boshlanadi, qishloq xo‘jalik ekinlari yo‘q bo‘lib ketadi. Voqealar boshlanish paytida sayyorada faqat makkajo‘xori qolgan.
Dalani tabiiy ko‘rsatish uchun film ijodkorlari 500 akr (taxminan 2 km²) maydonga makkajo‘xori ekishgan. Kuperlar oilasi faqat makkajo‘xoridan tayyorlangan ovqatlar yeydi: quymoq, sho‘rva, non, qiyom. Bu esa har bir sahna puxta o‘ylab chiqilganini yana bir bor tasdiqlaydi.
7. “A” reja amalga oshmasligi kerak edi
Kuperni NASAga olib kelganlarida, professor Brend unga insoniyatni qutqarishning ikki yo‘li borligini tushuntiradi. A rejaga ko‘ra, Yerdan iloji boricha ko‘proq odamni ko‘chirib o‘tkazishdan iborat edi. Agar bu reja amalga oshmasa, B rejaga o‘tiladi — boshqa sayyorani mustamlaka qilish uchun muzlatilgan embrionlardan foydalanish.
Brend rolini ijro etish uchun rejissyor o‘zining sevimli aktyorlaridan biri — dono va olijanob inson qiyofasini yaratadigan Maykl Keynni taklif etdi. Biroq A rejasi haqida gapirganda, professor hech qanday tafsilotlarni oshkor qilmasdan, doimiy ravishda mavzudan chetga chiqib ketayotganini sezish mumkin.
8. “Interstellar”da Nolanning sevimli filmlariga ishoralar mavjud
Ko‘plab zamonaviy rejissyorlar singari Nolan ham qisman fantastika klassikasidan ilhomlanganini tan oladi. Ayniqsa, Stenli Kubrikning “2001: kosmik Odisseya” filmi bilan o‘xshashliklar yaqqol ko‘zga tashlanadi. Bu nafaqat vizual qatorga, balki sun’iy intellektli TARS va CASE robotlariga ham taalluqli.
Shu bilan birga, skafandrlar dizayni 1983-yilda suratga olingan “Haqiqiy yigitlar” filmiga ishora qiladi. Qahramonlarning tor ko‘rinishli kichik dumaloq shlemlari va yelka qalqonlari xuddi o‘sha filmdagidek. Miller sayyorasida suvga qo‘nish sahnasi esa klassik “Maymunlar sayyorasi” filmidan olingandek. Bu sahnada Kuper bir daqiqani ham boy bermaslik kerakligini aytib, “hech qanday maymunchilik qilish kerak emas” deydi.
Nolan qisman Stiven Spilbergning fantastik filmlariga ham murojaat qilgan, ulardan oila bilan xayrlashish mavzusi va robotlarning hazil-mutoyibali obrazlari o‘zlashtirilgan. Nolan loyihaga kelishidan oldin aynan Spilberg Kip Torn g‘oyalarini ekranga olib chiqishni rejalashtirgandi.
Izoh (0)