Америкалик астрономлар Жеймс Уэбб космик телескопи ёрдамида илк бор Қуёш тизимидан ташқарида энг кенг тарқалган сайёралар тури: суб-Нептунлар вакили бўлган сирли TOI-421 b экзосайёраси атмосферасини батафсил ўрганишди. Бу кашфиёт уларнинг таркиби ва келиб чиқиши ҳақидаги тасаввурларимизни ўзгартириши мумкин. Тадқиқот натижалари The Astrophysical Journal Letters (AJL) журналида эълон қилинди.
Суб-Нептунлар — Ердан бир оз каттароқ, аммо Юпитер каби газ гигантларидан анча кичик бўлган майда газли сайёралар ҳисобланади. Улар бизнинг галактикамизда кенг тарқалган, бироқ хира ва кўпинча тутун билан қопланган атмосфера қобиғи туфайли шу пайтгача яхши ўрганилмаган эди.
TOI-421 b — Қуён юлдуз туркумида Ердан тахминан 244 ёруғлик йили узоқликда жойлашган иссиқ суб-Нептун сайёрасидир. У юлдузга жуда яқин айланади, шу сабабли ундаги ҳарорат 730 °C га етади.
Олимларнинг фикрича, бу юқори ҳарорат илгари бундай сайёраларни ўрганишни қийинлаштирган атмосфера тутунининг ҳосил бўлишига тўсқинлик қилади. Дарҳақиқат, телескоп спектрографлари олган маълумотлар шуни кўрсатдики, сайёра атмосфераси шаффоф ва водород ҳамда сув буғига бой, шунингдек, олтингугурт диоксиди ва ис газини ўз ичига олган бўлиши мумкин.
“Мен бу лаҳзани бутун фаолиятим давомида кутганман. Ниҳоят, бу сайёралар нималардан ташкил топганини ва нима учун бизнинг Қуёш тизимимизда бундай нарсалар йўқлигини чинакамига тушуниш имконига эга бўлдик”, дейди Мериленд университети тадқиқотчиси, лойиҳа раҳбари Элиза Кемптон.
Метан ва карбонат ангидриднинг йўқлиги, шунингдек, одатий суб-Нептунлардан кўра кўпроқ юлдузга хос бўлган енгил водороднинг устунлиги кутилмаган ҳолат бўлди. Бу TOI-421 b “туманли” ҳамкасбларидан фарқли равишда бошқача сценарий бўйича шаклланганини англатиши мумкин.
“Бу бутунлай бошқа турдаги сайёралар оламига очилган дарча”, дейди Кемптон.
Тадқиқотчилар энди TOI-421 b ноёб экани ёки йўқлигини аниқлаш учун бошқа иссиқ суб-Нептунларни кузатишни режалаштирмоқда.
Изоҳ (0)