“Оскар-2025” ғолиблари эълон қилингач, мукофот эгалари йиллар давомида муҳокама қилинади, айрим фильмлар эса тарихда ўчмас из қолдириб, барча даврларнинг энг яхши лойиҳаларидан бирига айланади. Кўпчилик бу борада асосан “Титаник”ни тилга олади, бироқ у рекордчи бўлган ягона фильм эмас. Бугун “Оскар” мукофоти сони бўйича кино тарихида улкан аҳамиятга эга фильмларни ёдга олишга қарор қилдик.
“Бен-Гур” / Ben Hur (1959)
Номинациялар: 12 та
Мукофотлар: 11 та
“Бен-Гур” Оскар тарихида энг кўп мукофот олган фильмлардан бири (11 карра) ҳисобланади. Фильмда яҳудий Бен-Гур (Чарлтон Ҳестон) ва унинг болаликдаги римлик дўсти Мессала (Стивен Бойд) ўртасидаги душманлик ҳақида ҳикоя қилади. Йиллар ўтиб, Мессала Рим империяси армиясининг юқори лавозимли зобити бўлади. У болаликдаги дўстидан яҳудлар қаерда эканлигини сўрайди, аммо ўз халқининг қадриятларини ҳимоя қилган Бен-Гур уларни сотмайди. Натижада улар ўртасида зиддиятлар бошланади.
Мессала Бен-Гурни туҳмат билан қамоққа олдириб, уни галераларга қул сифатида юборади. Жуда қийин синовлардан ўтган Бен-Гур Рим фуқаролигини олади ва Мессаладан қасос олиш учун қайтиб келади.
“Титаник” / “Titanic” (1997)
Номинациялар: 14 та
Мукофотлар: 11 та
1912 йилда чўккан ҳақиқий “Титаник” кемаси фожиаси асосида яратилган фильм прокатда 2 миллиард доллардан кўпроқ даромад олди. Сюжетга кўра, бадавлат оиладан чиққан Роуз мажбуран бой йигит Кел Ҳокли билан унаштирилган бўлса-да, кемада тасодифан камбағал рассом йигит Жек билан учрашади. Икки ёш бир-бирини севиб қолади, лекин уларнинг муҳаббати ижтимоий табақалар орасидаги фарқ сабаб тўсиқларга дуч келади. Кема океанда муз тоғига урилиб, чўка бошлайди. Жек ва Роуз бирга қутулиш йўлини излайди, лекин охир-оқибат йигит муздек сувда ҳалок бўлади, қиз эса омон қолади.
Жеймс Кемерон диққатни ўзига тортадиган, бой ҳиссиётлар палитрасини уйғотадиган, иккинчи ва ундан кейинги томошаларда зерикмайдиган мукаммал фильм яратишга муваффақ бўлди. Шунинг учун “Титаник” 11 та ҳайкалчани қўлга киритиб, ўзидан олдинги “Бен-Гур” рекордини такрорлади.
“Узуклар ҳукмдори: Қиролнинг қайтиши” / “The Lord of the Rings: The Return of the King” (2003)
Номинациялар: 11 та
Мукофотлар: 11 та
Мазкур фильмни яратиш учун сценарий муаллифлари инглиз адабиётининг ажойиб намунасини маълум бир экран вақтига тўғри келадиган сценарий ўлчамига қисқартириб, қаттиқ меҳнат қилишлари керак эди.
Яхшилик ва ёвузлик жанги, хоббитлар, элфлар, орклар, қироллар ва маликалар — бу ажойиб актёрлар ва махсус эффектлар билан фильмда фантастика ихлосмандлари учун янгилик бўлди. Фильм “Оскар” мукофотлари сони бўйича яна бир рекордчига айланади (11 та ҳайкалча) ва тарихда “Титаник”дан кейин кассада 1,1 миллиард доллардан ортиқ даромад келтирган иккинчи фильм бўлди.
“Харобадан чиққан миллионер” / “Slumdog Millionaire” (2008)
Номинациялар: 10 та
Мукофотлар: 8 та
Фильмнинг бош қаҳрамони Жамал Малик Мумбайдаги қашшоқ маҳаллада ва хароба ҳудудда катта бўлган етим йигит бўлади. У Ҳиндистоннинг машҳур теле шоуси “Ким миллионер бўлишни истайди?” дастурида қатнашиб, ҳар бир саволга тўғри жавоб беради ва финалгача етиб боради.
Полиция Жамални алдовда гумон қилади, чунки оддий бир хизматкор бундай саволларга жавоб бера олмас эди. Фильм Жамалнинг болалик хотиралари орқали ҳар бир саволнинг жавобини қандай билганини кўрсатади. Ундаги энг таъсирли жиҳати шундаки, Жамал бойлик учун эмас, севгисини топиш учун шоуда қатнашади. Унинг охирги саволга берган жавоби Жамалга ҳаётининг энг катта совғасини тақдим этади.
Фильм 8 та Оскар мукофоти, 4 та Олтин глобус, 7 та BAFTA ва 100 дан ортиқ бошқа халқаро мукофотларга сазовор бўлган.
“Оппенгеймер” / “Oppenheimer” (2023)
Номинациялар: 13 та
Мукофотлар: 7 та
Кристофер Ноланнинг “Оппенгеймер” фильми Қўшма Штатларда ядро қуролининг ривожланиши ҳақида бўлиб, 2023 йил июль ойида тақдим этилган. Мазкур фильмдаги роллари учун Эмили Блант ва Киллиан Mёрфи энг яхши иккинчи пландаги актриса ва энг яхши актёр сифатида “Оскар” мукофотига номзод бўлган.
Фильмда физик олим Жулиус Роберт Оппенгеймернинг Манхеттен лойиҳасида атом бомбасини яратишдаги роли ҳақида ҳикоя қилинади. У квант механикаси бўйича илғор тадқиқотлар олиб боради. Сўнг Лос-Аламос лабораториясида энг йирик олимлар тўпланиб, тарихдаги биринчи ядро қуролини ишлаб чиқишади. АҚШ Оппенгеймер яратган бомбани Япониянинг Хиросима ва Нагасаки шаҳарларига ташлайди, бу эса урушнинг тугашига сабаб бўлади.
Оппенгеймер бу ютуқ билан фахрланса-да, инсониятга етказилган зарар сабабли ўзини айбдор ҳис қила бошлайди. Урушдан кейин у ядро қуролининг тарқалишига қарши чиқади, лекин АҚШ ҳукумати уни коммунистлар билан алоқада бўлишда гумон қилиб, сиёсатчилар унинг обрўсини туширишга ҳаракат қилишади. Натижада физик олим илмий доиралардан сиқиб чиқарилади.
“Дюна” / “Dune” (2021)
Номинациялар: 10 та
Мукофотлар: 6 та
Дени Вилнёвнинг “Дюна” номли фантастик блокбастерининг премераси 78-Венеция халқаро фильм фестивалида 3 сентябрь 2021 йилда бўлиб ўтди, АҚШда эса 22-октябрь 2021 йилдан бошлаб кинотеатрларда намойиш қилинди. Фильм бюджети 165 миллион долларни ташкил этиб, картина жаҳон бўйлаб 400 миллион доллардан ортиқ даромад кўришга муваффақ бўлди.
Фильм минг йиллардан кейинги инсоният келажаги ҳақида ҳикоя қилади. Ёруғлик тезлигидан тезкор саёҳат ривожланиб, одамлар кўплаб оламларни мустамлака қила бошлайди. Инсоният эса технологиянинг турли тармоқларини, жумладан экстрасенсор идрок ва уруш қуролларини ривожлантиришда давом этади. Дастлаб турли сайёраларни назорат қилувчи бир неча Буюк уйлар томонидан бошқариладиган Империум номли феодал Галактика тузилади.
“Дюна” номи билан машҳур бўлган Арракис сайёраси одамларда катта қизиқишни уйғотади. Деярли ёғингарчиликсиз бу чўл сайёраси ҳаётни узайтирувчи махсус ўсимлик — меланж топилиши мумкин бўлган ягона сайёра бўлади, аммо уни қўлга киритиш нафақат Арракиснинг оғир муҳити, балки чўл қумларида ҳар қандай ритмик товушларга уйғонувчи улкан қум қуртлари мавжудлиги туфайли ҳам мушкул вазифа бўлади. Арракисни назорат қилиш, ундаги ўсимликларини ишлаб чиқариш ва инсоният тараққиётига таъсири кабилар минг йиллик можаронинг марказига айланади.
Изоҳ (0)