“Oskar-2025” g‘oliblari e’lon qilingach, mukofot egalari yillar davomida muhokama qilinadi, ayrim filmlar esa tarixda o‘chmas iz qoldirib, barcha davrlarning eng yaxshi loyihalaridan biriga aylanadi. Ko‘pchilik bu borada asosan “Titanik”ni tilga oladi, biroq u rekordchi bo‘lgan yagona film emas. Bugun “Oskar” mukofoti soni bo‘yicha kino tarixida ulkan ahamiyatga ega filmlarni yodga olishga qaror qildik.
“Ben-Gur” / Ben-Hur (1959)
Nominatsiyalar: 12 ta
Mukofotlar: 11 ta
“Ben-Gur” Oskar tarixida eng ko‘p mukofot olgan filmlardan biri (11 karra) hisoblanadi. Filmda yahudiy Ben-Gur (Charlton Heston) va uning bolalikdagi rimlik do‘sti Messala (Stiven Boyd) o‘rtasidagi dushmanlik haqida hikoya qiladi. Yillar o‘tib, Messala Rim imperiyasi armiyasining yuqori lavozimli zobiti bo‘ladi. U bolalikdagi do‘stidan yahudlar qayerda ekanligini so‘raydi, ammo o‘z xalqining qadriyatlarini himoya qilgan Ben-Gur ularni sotmaydi. Natijada ular o‘rtasida ziddiyatlar boshlanadi.
Messala Ben-Gurni tuhmat bilan qamoqqa oldirib, uni galeralarga qul sifatida yuboradi. Juda qiyin sinovlardan o‘tgan Ben-Gur Rim fuqaroligini oladi va Messaladan qasos olish uchun qaytib keladi.
“Titanik” / “Titanic” (1997)
Nominatsiyalar: 14 ta
Mukofotlar: 11 ta
1912-yilda cho‘kkan haqiqiy “Titanik” kemasi fojiasi asosida yaratilgan film prokatda 2 milliard dollardan ko‘proq daromad oldi. Syujetga ko‘ra, badavlat oiladan chiqqan Rouz majburan boy yigit Kel Hokli bilan unashtirilgan bo‘lsa-da, kemada tasodifan kambag‘al rassom yigit Jek bilan uchrashadi. Ikki yosh bir-birini sevib qoladi, lekin ularning muhabbati ijtimoiy tabaqalar orasidagi farq sabab to‘siqlarga duch keladi. Kema okeanda muz tog‘iga urilib, cho‘ka boshlaydi. Jek va Rouz birga qutulish yo‘lini izlaydi, lekin oxir-oqibat yigit muzdek suvda halok bo‘ladi, qiz esa omon qoladi.
Jeyms Kemeron diqqatni o‘ziga tortadigan, boy hissiyotlar palitrasini uyg‘otadigan, ikkinchi va undan keyingi tomoshalarda zerikmaydigan mukammal film yaratishga muvaffaq bo‘ldi. Shuning uchun “Titanik” 11 ta haykalchani qo‘lga kiritib, o‘zidan oldingi “Ben-Gur” rekordini takrorladi.
“Uzuklar hukmdori: Qirolning qaytishi” / “The Lord of the Rings: The Return of the King” (2003)
Nominatsiyalar: 11 ta
Mukofotlar: 11 ta
Mazkur filmni yaratish uchun ssenariy mualliflari ingliz adabiyotining ajoyib namunasini ma’lum bir ekran vaqtiga to‘g‘ri keladigan ssenariy o‘lchamiga qisqartirib, qattiq mehnat qilishlari kerak edi.
Yaxshilik va yovuzlik jangi, xobbitlar, elflar, orklar, qirollar va malikalar — bu ajoyib aktyorlar va maxsus effektlar bilan filmda fantastika ixlosmandlari uchun yangilik bo‘ldi. Film “Oskar” mukofotlari soni bo‘yicha yana bir rekordchiga aylanadi (11 ta haykalcha) va tarixda “Titanik”dan keyin kassada 1,1 milliard dollardan ortiq daromad keltirgan ikkinchi film bo‘ldi.
“Xarobadan chiqqan millioner” / “Slumdog Millionaire” (2008)
Nominatsiyalar: 10 ta
Mukofotlar: 8 ta
Filmning bosh qahramoni Jamal Malik Mumbaydagi qashshoq mahallada va xaroba hududda katta bo‘lgan yetim yigit bo‘ladi. U Hindistonning mashhur tele shousi “Kim millioner bo‘lishni istaydi?” dasturida qatnashib, har bir savolga to‘g‘ri javob beradi va finalgacha yetib boradi.
Politsiya Jamalni aldovda gumon qiladi, chunki oddiy bir xizmatkor bunday savollarga javob bera olmas edi. Film Jamalning bolalik xotiralari orqali har bir savolning javobini qanday bilganini ko‘rsatadi. Undagi eng ta’sirli jihati shundaki, Jamal boylik uchun emas, sevgisini topish uchun shouda qatnashadi. Uning oxirgi savolga bergan javobi Jamalga hayotining eng katta sovg‘asini taqdim etadi.
Film 8 ta Oskar mukofoti, 4 ta Oltin globus, 7 ta BAFTA va 100 dan ortiq boshqa xalqaro mukofotlarga sazovor bo‘lgan.
“Oppengeymer” / “Oppenheimer” (2023)
Nominatsiyalar: 13 ta
Mukofotlar: 7 ta
Kristofer Nolanning “Oppengeymer” filmi Qo‘shma Shtatlarda yadro qurolining rivojlanishi haqida bo‘lib, 2023-yil iyul oyida taqdim etilgan. Mazkur filmdagi rollari uchun Emili Blant va Killian Myorfi eng yaxshi ikkinchi plandagi aktrisa va eng yaxshi aktyor sifatida “Oskar” mukofotiga nomzod bo‘lgan.
Filmda fizik olim Julius Robert Oppengeymerning Manxetten loyihasida atom bombasini yaratishdagi roli haqida hikoya qilinadi. U kvant mexanikasi bo‘yicha ilg‘or tadqiqotlar olib boradi. So‘ng Los-Alamos laboratoriyasida eng yirik olimlar to‘planib, tarixdagi birinchi yadro qurolini ishlab chiqishadi. AQSh Oppengeymer yaratgan bombani Yaponiyaning Xirosima va Nagasaki shaharlariga tashlaydi, bu esa urushning tugashiga sabab bo‘ladi.
Oppengeymer bu yutuq bilan faxrlansa-da, insoniyatga yetkazilgan zarar sababli o‘zini aybdor his qila boshlaydi. Urushdan keyin u yadro qurolining tarqalishiga qarshi chiqadi, lekin AQSh hukumati uni kommunistlar bilan aloqada bo‘lishda gumon qilib, siyosatchilar uning obro‘sini tushirishga harakat qilishadi. Natijada fizik olim ilmiy doiralardan siqib chiqariladi.
“Dyuna” / “Dune” (2021)
Nominatsiyalar: 10 ta
Mukofotlar: 6 ta
Deni Vilnyovning “Dyuna” nomli fantastik blokbasterining premyerasi 78-Venetsiya xalqaro film festivalida 3-sentyabr 2021-yilda bo‘lib o‘tdi, AQShda esa 22-oktabr 2021-yildan boshlab kinoteatrlarda namoyish qilindi. Film byudjeti 165 million dollarni tashkil etib, kartina jahon bo‘ylab 400 million dollardan ortiq daromad ko‘rishga muvaffaq bo‘ldi.
Film ming yillardan keyingi insoniyat kelajagi haqida hikoya qiladi. Yorug‘lik tezligidan tezkor sayohat rivojlanib, odamlar ko‘plab olamlarni mustamlaka qila boshlaydi. Insoniyat esa texnologiyaning turli tarmoqlarini, jumladan ekstrasensor idrok va urush qurollarini rivojlantirishda davom etadi. Dastlab turli sayyoralarni nazorat qiluvchi bir necha Buyuk uylar tomonidan boshqariladigan Imperium nomli feodal Galaktika tuziladi.
“Dyuna” nomi bilan mashhur bo‘lgan Arrakis sayyorasi odamlarda katta qiziqishni uyg‘otadi. Deyarli yog‘ingarchiliksiz bu cho‘l sayyorasi hayotni uzaytiruvchi maxsus o‘simlik — melanj topilishi mumkin bo‘lgan yagona sayyora bo‘ladi, ammo uni qo‘lga kiritish nafaqat Arrakisning og‘ir muhiti, balki cho‘l qumlarida har qanday ritmik tovushlarga uyg‘onuvchi ulkan qum qurtlari mavjudligi tufayli ham mushkul vazifa bo‘ladi. Arrakisni nazorat qilish, undagi o‘simliklarini ishlab chiqarish va insoniyat taraqqiyotiga taʼsiri kabilar ming yillik mojaroning markaziga aylanadi.
Izoh (0)