Маълум бўлишича, аёлларда инфарктнинг аломатлари эркакларникига қараганда унчалик яққол бўлмайди. Шунинг учун аёллар шифокорга кеч мурожаат қилишади, натижада уларга ўз вақтида ёрдам бера олишмайди.
Аёлларда инфаркт белгилари эркакларникига ўхшамаслиги ростми?
Умуман олганда, инфаркт аломатлари барча одамларда бир хил, жинсига қараб фарқ қилмайди. Бироқ аёлларда инфарктнинг ноанъанавий аломатлари эркакларникига нисбатан кўпроқ учрайди.
Типик юрак хуружининг (яъни миокард инфаркти) аломатлари қуйидагича:
- оғриқ кўкракнинг ўртасида, кўкрак қафаси суяклари орқасида, қўл ёки елка (кўпинча чап томонда), юқори қорин, орқа қисми юқори (елкалар орасида), пастки жағ соҳасида сезилиши мумкин.
- оғриқ одатда бармоқларингизнинг ўлчамига тенг ёки каттароқ бўлади.
- нафас етишмаслиги, кўкракда сиқилиш ҳисси пайдо бўлиши мумкин.
- оғриқ одатда интенсив бўлади — узоқ вақт, соатлаб ёки кунлаб чидаб бўлмайди.
Бу типик “эркакча” инфаркт. Аёлларда эса ҳар доим барча аломатлар бўлмаслиги мумкин. Масалан, оғриқлар кўкракнинг ўртасида бўлмайди, улар кўчиб юриши мумкин: аввал чап томон, кейин қўл, кейин эса кўкрак. Ёки оғриқ умуман бўлмаслиги ҳам мумкин, фақат ҳаво етишмаслиги ҳисси бўлиши мумкин.
Шунингдек, оғриқларнинг давомийлиги ҳам кўпинча аниқ бўлмайди, чунки ноаниқ оғриқлар кучайиб, кейин камайиши мумкин. Аёллар одатда оғриқлар бошлангандан бир неча кун ўтгач, шифокорга боришади.
Бироқ статистикага кўра, аёлларда инфарктнинг ноанъанавий аломатлари кўпроқ учрайди.
Нима учун бундай бўлади?
Аёл ва эркаклар юрак қон томирларининг тузилиши бўйича фарқ қилади. Агар қон томирларини дарахт сифатида тасаввур қилсак, эркакларда тармоқлар катта ва аниқ бўлинади. Артериянинг юқори қисмларида тромб пайдо бўлганда, кўпроқ юрак мушаги зарарланиши мумкин. Шунинг учун эркаклар одатда катта инфарктни бошдан кечиради, бу эса ёмон натижаларга олиб келади.
Аёлларда эса коронар артериялар кичикроқ ва кўпроқ тармоқланган. Шунинг учун инфарктлар кўпинча катта бўлмайди. Шунинг учун аёлларда инфаркт аломатлари ноаниқ бўлиши мумкин.
Менопаузага қадар аёлни юрак хуружидан унинг жинсий гормонлари “ҳимоя қилади”. Бироқ бу фақат атеросклерозга, яъни биринчи турдаги инфарктларга қарши ҳимоя ҳисобланади. Шунинг учун аёлларда кўпроқ ноодатий инфарктлар учрайди. Одатий юрак хуружлари эса аёлларда одатда эркакларга нисбатан кечроқ юзага келади.
Аёлларда инфарктни тезда аниқлаш мумкинми?
Агар 40 ёшдаги аёл ҳақида гап кетадиган бўлса, унда икки кун давомида оғриқ бўлиб, баъзан бўлмайди, баъзан кўкракда, баъзан қўлда, баъзан ўнг, баъзан чап томонда кузатилади.
Аёлга ўз вақтида ёрдам кўрсатиш учун унинг ҳам инфаркт бўлиши мумкинлигини ёдда тутиш керак. Шунинг учун кўкрак, қўллар, орқа бел, жағ ёки қорин бўшлиғидаги оғриқлар ҳам шифокор эътиборини талаб қилади.
Агар ўзингизда ёки яқин кишингизда инфаркт бор деб гумон қилсангиз, нима қилиш керак?
Фақатгина тез ёрдам чақириш ҳаётни сақлаб қолиши мумкин. Бу масалада ёрдам сўрашда бир оз шубҳа қилишдан кўра, хавфли ҳолатни ўтказиб юбормаган маъқул.
Қуйидаги аломатлар бўлса, тез ёрдам чақиринг:
- кўкрак, қўл, елка, бўйин (айниқса чап томонда), юқори қорин, орқа (елкалар орасидаги) ёки пастки жағда оғриқ бўлса;
- оғриқ майдони бармоқларингиз ёки қўлингиз ўлчамига тенг бўлса;
- оғриқ 5 минутдан кўпроқ давом этиб, 5-10 дақиқадан кейин енгиллик сезилса;
- оғриқ тана ҳолатига боғлиқ бўлмаса;
Шифокор кўрсатмасисиз дори қабул қилмаслик керак. Нотўғри танланган дори ҳолатни ёмонлаштириши мумкин.
Изоҳ (0)