Шифокор бу саволга жавоб беради ва қон босимини тўғри ўлчаш бўйича батафсил кўрсатмаларни маълум қилди, деб ёзади Wday нашри.
Нима учун қон босими паст бўлади?
Қон босимини ўлчашда иккита параметр ҳисобга олинади: юқори систолик ва пастки диастолик босим. Охирги кўрсаткич ҳар доим жуда кам ва бўшашган юрак мушаклари билан белгиланади. Инсонда паст босим нимани англатишини билиб, қон айланиш тизимидаги бузилишларни ўз вақтида аниқлаб, тиббий ёрдамга мурожаат қилиш мумкин.
Бу рақам сизга организм томирлари қанчалик эластиклигини билдиради, чунки бу периферик артерияларнинг тонусига боғлиқ. 60—90 оралиғидаги индикатор нормал ҳисобланади. Агар кўрсаткич кўпроқ ёки камроқ бўлса, бу босим кўтарилиши ёки пасайишининг сабабини аниқлаш учун мутахассис билан боғланиш кераклигини билдиради.
Қон томирларининг саломатлиги нафақат уларнинг деворлари эластиклигига, балки буйракларнинг нормал ишлашига ҳам боғлиқ. Қон магистралларининг тонуси буйраклар томонидан чиқариладиган ренин моддаси туфайли ҳосил бўлади. Ва бу орган билан боғлиқ муаммолар билан паст босим кўрсаткичи ҳам ўзгариб туради.
Тонометрдаги баланд рақамларга:
- Буйраклар артериясининг торайиши;
- Сурункали буйрак етишмовчилиги;
- Гломерулонефрит;
- Пиэлонефрит;
- Организмда натрий ёки ёд бирикмаларининг кўплиги;
- Буйрак усти безлари дисфункцияси;
- Қалқонсимон без касалликларига боғлиқ.
Диастолик босимнинг пасайиши кўпинча қуйидагиларга боғлиқ:
- Сувсизланиш;
- Сил касаллиги;
- Анемия;
- Стресс;
- Қон томирларининг атеросклеротик лезёнлари.
Тонометр ўсмирларда ҳам паст рақамларни кўрсатади: ўсиб бораётган организм катта ҳажмдаги қонни ҳайдаб бера олмайди. Аммо кўп ҳолларда ўсмирларда бу жараён вақт ўтиб ортда қолади.
Нормадан оғиш ҳақида қандай билса бўлади?
Инфаркт ёки инсултдан олдинги ҳолатни бошдан кечирганлар, шунингдек, ҳомиладор аёллар учун босимнинг пасайишини кузатиш, айниқса, муҳимдир. Ўзгаришлар ҳомиланинг қон айланишига салбий таъсир кўрсатади.
Агар одамнинг босим кўрсаткичлари меъёрдан доимий равишда фарқ қилса ёки юқори ва пастки кўрсаткичлар ўртасидаги фарқ кичик бўлса, у тиббий кўрикдан ўтиши керак. Шифокор беморда паст босим нимани англатишини индивидуал равишда аниқлайди ва даволаниш курсини белгилайди.
Қон босими юрак-қон томир тизими фаолиятининг муҳим кўрсаткичидир. Юқори ва паст қон босими ҳам бир хил даражада ёмон. Уйда босимни назорат қилишнинг биринчи ёрдамчиси тонометрдир. Аммо унга эга бўлишнинг ўзи етарли эмас, ундан қандай фойдаланишни билиш муҳимдир. Нотўғри ўлчанган босим соғлиқ ҳақида нотўғри таассурот қолдириши мумкин.
Қон босимини овқатдан кейин 2 соат ўтгач ўлчаш керак, ўлчовдан олдин чекмаслик ва спиртли ичимликларни истеъмол қилмаслик тавсия этилади. Бундан ташқари, босимни ўлчашдан олдин жисмоний фаолият билан шуғулланманг.
Босимни ўлчашда одам қулай ҳолатда ўтиради, қўл кафтини юқорига қўяди, тирсаги бир оз эгилиб, юракка тенг даражада жойлашган бўлиши керак. Қон босими манжети тирсакдан 3 см баландликда жойлаштирилиши лозим. Артерияда пулс йўқолгунга қадар ҳаво тезда манжетга киритилади.
Фонендоскоп артерия пулсацияси нуқтасида — тирсакнинг ички юзасига жойлаштирилади, шундан сўнг ҳаво аста-секин чиқарилади. Биринчи зарбаларнинг пайдо бўлиши систолик босим ҳисобланади, зарбалар йўқолган пайт — диастолик босим. Шунинг учун ҳам қон босимини ўлчаш қийин эмас.
Изоҳ (0)