Ўзбекистонда келгуси уч йил давомида ҳам энергетикани бюджет субсидиялари билан молиялаштириш давом эттирилади. Бу ҳақда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги эълон қилган давлат бюджети лойиҳасида келтирилган.
Мамлакатда табиий газ импорт қилинган ва ишлаб чиқарилган қийматидан паст нархда сотилиши ҳисобига кўрилган зарар давлат бюджетидан қоплаб келинади. Масалан, 2023 йилда табиий газ нархидаги тафовут учун бюджетдан субсидияларга 18 триллион сўм тўланган. Жорий йил учун салбий фарқни қоплаш учун 9,5 триллион сўм ажратилиши белгиланган. Ва бу маблағлар газ таъминоти корхонасига ярим йил ичида тўлаб бўлинган.
Янги лойиҳага кўра, 2025 йилда бюджетдан ажратиладиган жами субсидиялар миқдори 28,3 триллион сўм бўлиши кутилмоқда. Шундан қарийб 12,3 триллион сўми энергетика соҳасини қўллаб-қувватлашга сарфланади. Хусусан, табиий газни сотиб олиш ва сотиш нархларидаги тафовутни қоплашга 7 триллион сўм, электр энергиясидан кўрилган зарарни сўндиришга 500 миллиард сўм субсидия берилади.
Табиий газдан кўрилган зарарни бюджетдан қоплаш 2026 йилда (6,5 триллион сўм) ҳам, 2027 йилда (6,9 триллион сўм) ҳам давом эттирилади.
Ўтган ва жорий йилда мамлакатда табиий газ ва электр энергияси нархлари сезиларли даражада оширилган. Ва бу жараён 2025 йилда ҳам давом этиши белгиланган. Бироқ бюджетдан энергетикага берилаётган субсидиялар тўхтатилиши кутилмаяпти.
Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов тарифлар оширилиши электр энергияси ва табиий газ етказиб беришдаги харажатларнинг бир қисмини қоплаш билан боғлиқлигини айтганди.
“Ҳозирда бу маҳсулотларни ишлаб чиқаришдан етказиб беришгача бўлган харажатлар тўлиқ қопланмаяпти. Шунинг учун мазкур йўналишларга бюджетдан жуда катта субсидиялар ажратиляпти”, деган вазир.
Аввалроқ Иқтисодиёт ва молия вазири ўринбосари Аҳадбек Ҳайдаров субсидиялашни бирдан бекор қилиш имконсизлигини айтганди. Мулозим тарифларни босқичма-босқич маҳсулот таннархидан келиб чиққан ҳолда ўзгартириш ва субсидияларни камайтириш йўлидан борилишини таъкидлаган.
“Мақсадимиз ўрта муддатларда газ ва электр энергияси учун субсидия миқдорини қисқартириб, манзиллилигини таъминлашдан иборат. 2023 йилги субсидия миқдори 18 триллион сўм бўлади. Кейинги йили (2024 йил — таҳр.) бу сумма 9,5 триллион сўмга пасайтирилади. Ундан кейин яна икки бараварга пасайтириб, бўшаган пуллар биринчи навбатда ижтимоий соҳага ва аҳолининг ижтимоий ҳимоясига сарфланади”, —деган вазирлик расмийси.
Яна қайси тармоқларга субсидия берилади?
2025 йилги давлат бюджети харажатлари доирасида яна бир қатор тармоқларга субсидиялар ажратилади. Жумладан, нодавлат боғчаларга 3,8 триллион сўм, аҳоли томонидан уй-жойлар сотиб олиш учун 2,5 триллион сўм субсидия йўналтирилиши кутилмоқда.
Шу билан бирга, жамоат транспорти зарарларини қоплашга 2,7 триллион сўм, тадбиркорликни ривожлантириш ва аҳоли бандлигини таъминлашга 2,7 триллион сўм субсидия молиялаштирилади.
Келгуси йилда мамлакатда қишлоқ ва сув хўжалиги соҳасига 2,5 триллион сўм, геология-қидирув ишларига 900 миллиард сўм субсидия берилиши прогноз қилинган.
Изоҳ (0)