The Diplomat saytida Markaziy Osiyo mamlakatlari Rossiya soyasidan chiqayotgani, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi ushbu mamlakatlar o‘z tili, madaniy merosi va qadriyatlariga kuchliroq ahamiyat qaratishga sabab bo‘lgani haqida maqola e’lon qilindi.
“O‘rta Osiyoda rus tilida gapirish ilmlilik, yuksak madaniyat, yuqori tabaqaning belgisi bo‘lgan. Rus tilini yaxshi bilganlar ishga joylashish nuqtayi nazaridan ham ko‘proq imkoniyatga ega bo‘lgan. 1991-yilda Sovet tuzumi qulaganidan keyin mintaqaning eng ziyoli aholisi uchun rus tili asosiy til bo‘lib qolgandi.
Rossiya Ukraina hududini egallab olish va o‘z qarashlarini ukrain xalqiga singdirish uchun urush olib borayotgan bir paytda, rus tilida gapirish mahalliy o‘zlikni yo‘qotishga qaratilgan ramzga aylandi. Bugun ko‘plab markaziy osiyoliklar, ayniqsa, shaharlar aholisi o‘zlariga savol berishmoqda: nega biz o‘z ona tilimizda emas, bir vaqtlar bizni bosib olgan qo‘shni davlat tilida gaplashishda davom etyapmiz?
Mintaqada til, tarixiy xotira, madaniy meros va birinchi navbatda, sovet tashviqotidan xoli bo‘lgan qadriyatlarni izlash yigirma yil avval boshlangan, biroq yaqin vaqtgacha asosan Markaziy Osiyo olimlari va fuqarolik jamiyati orasida uchrayotgan edi. Ammo so‘nggi paytlarda faollar, olimlar va san’at vakillari mintaqa haqidagi eski sovet tushunchalariga qarshi isyon ko‘tarmoqda. Rus imperializmini tanqid qilish meynstrimga aylanmoqda.
Ayniqsa, yirik shaharlarda o‘tkazilgan ko‘plab ommaviy tadbirlar Rossiyaning Markaziy Osiyo madaniyati haqidagi mustamlakachilik stereotiplaridan voz kechishga ochiqdan ochiq chaqirmoqda. Ushbu munozaralar mavzulari turlicha: Sovet istilosini zo‘ravon mustamlakachilik sifatida qayta ko‘rsatishdan tortib mintaqa mamlakatlari tillarida gapirishni o‘rganish, kiyim-kechak va taomlarda mahalliy urf-odatlarni izlashdan iborat.
Dekolonial munozaralarni hamma joyda — konferensiyalarda, tadbirlarda va podkastlarda uchratish mumkin.
Oilalar sovet davridagi zo‘ravonliklar paytida kimlarni yo‘qotgani, Rossiyadagi qarindoshlaridan kimlar bugun Ukrainadagi urushga chaqirilgan bo‘lishi mumkinligi va nega o‘z jamoalaridagi ba’zilar Kreml tashviqotiga ko‘r-ko‘rona ishonayotgani haqida suhbatlashmoqda”, — deyiladi maqolada.
Izoh (0)