The Diplomat сайтида Марказий Осиё мамлакатлари Россия соясидан чиқаётгани, Россиянинг Украинага бостириб кириши ушбу мамлакатлар ўз тили, маданий мероси ва қадриятларига кучлироқ аҳамият қаратишга сабаб бўлгани ҳақида мақола эълон қилинди.
“Ўрта Осиёда рус тилида гапириш илмлилик, юксак маданият, юқори табақанинг белгиси бўлган. Рус тилини яхши билганлар ишга жойлашиш нуқтаи назаридан ҳам кўпроқ имкониятга эга бўлган. 1991 йилда Совет тузуми қулаганидан кейин минтақанинг энг зиёли аҳолиси учун рус тили асосий тил бўлиб қолганди.
Россия Украина ҳудудини эгаллаб олиш ва ўз қарашларини украин халқига сингдириш учун уруш олиб бораётган бир пайтда, рус тилида гапириш маҳаллий ўзликни йўқотишга қаратилган рамзга айланди. Бугун кўплаб марказий осиёликлар, айниқса, шаҳарлар аҳолиси ўзларига савол беришмоқда: нега биз ўз она тилимизда эмас, бир вақтлар бизни босиб олган қўшни давлат тилида гаплашишда давом этяпмиз?
Минтақада тил, тарихий хотира, маданий мерос ва биринчи навбатда, совет ташвиқотидан xоли бўлган қадриятларни излаш йигирма йил аввал бошланган, бироқ яқин вақтгача асосан Марказий Осиё олимлари ва фуқаролик жамияти орасида учраётган эди. Аммо сўнгги пайтларда фаоллар, олимлар ва санъат вакиллари минтақа ҳақидаги эски совет тушунчаларига қарши исён кўтармоқда. Рус империализмини танқид қилиш мейнстримга айланмоқда.
Айниқса, йирик шаҳарларда ўтказилган кўплаб оммавий тадбирлар Россиянинг Марказий Осиё маданияти ҳақидаги мустамлакачилик стереотипларидан воз кечишга очиқдан очиқ чақирмоқда. Ушбу мунозаралар мавзулари турлича: Совет истилосини зўравон мустамлакачилик сифатида қайта кўрсатишдан тортиб минтақа мамлакатлари тилларида гапиришни ўрганиш, кийим-кечак ва таомларда маҳаллий урф-одатларни излашдан иборат.
Деколониал мунозараларни ҳамма жойда — конференцияларда, тадбирларда ва подкастларда учратиш мумкин.
Оилалар совет давридаги зўравонликлар пайтида кимларни йўқотгани, Россиядаги қариндошларидан кимлар бугун Украинадаги урушга чақирилган бўлиши мумкинлиги ва нега ўз жамоаларидаги баъзилар Кремль ташвиқотига кўр-кўрона ишонаётгани ҳақида суҳбатлашмоқда”, — дейилади мақолада.
Изоҳ (0)