Tatariston Davlat kengashi prezidiumi respublika konstitutsiyasiga kiritiladigan tuzatishlar loyihasini tayyorladi, unga muvofiq, respublikadagi oliy mansabdor shaxs “Tatariston Respublikasi rahbari” va “Tatariston Respublikasi raisi” deb ataladi.
Bu haqda, “Biznes Online” nashri yozishicha, 23-dekabr kuni Davlat kengashi sessiyasida davlat qurilishi va mahalliy o‘z-o‘zini boshqarish qo‘mitasi raisi Albert Xabibullin ma’lum qildi.
“O‘ylashimizcha, bunday yondashuv bizga bir tomondan, 414-federal qonun (“Rossiya Federatsiyasi subyektlarida jamoat hokimiyatini tashkil qilishning umumiy tamoyillari to‘g‘risida”gi) talablarini hisobga olish, ikkinchi tomondan esa Tataristonning tarixiy, milliy va madaniy o‘ziga xosliklarini aks ettirish imkonini beradi”, — dedi u.
Shu bilan birga, respublikaning amaldagi rahbari Rustam Minnixanov avvalgidek, prezident deb nomlanishi mumkin, deb taxmin qilinmoqda, yangi qoidalar yangi saylanadigan oliy mansabdor shaxsga nisbatan qo‘llaniladi. Qo‘mita rahbari ta’kidlashicha, Minnixanov “prezident sifatida saylangan”, fuqarolar unga prezidentlikka nomzod sifatida ovoz bergan.
Tuzatishlar Minnixanovga 2025-yilda respublika rahbari lavozimiga qayta saylanish imkonini beradi, u ushbu lavozimni 2010-yildan buyon egallab kelmoqda.
Tatariston — Rossiya subyektlari orasida rahbari prezident deb ataladigan yagona respublikadir. 2021-yil oxirida Rossiya Davlat dumasi hudud rahbari prezident deb nomlana olmasligini ko‘zda tutuvchi qonunni qabul qildi. Shu munosabat bilan Tatariston 2023-yil 1-yanvargacha o‘z konstitutsiyasi va ustavini federal qonunga muvofiqlashtirishi lozim.
Eslatib o‘tamiz, 2022-yil iyul oyida Rossiya prezidenti Vladimir Putin birinchi marta rasmiy hujjatda Tatariston rahbari Rustam Minnixanovga nisbatan “prezident” maqomini qo‘llamagan edi. Rossiya prezidenti tomonidan imzolangan RF Davlat kengashi a’zolari to‘g‘risidagi farmonda Tatariston prezidenti Minnixanovning maqomini “Tatariston Respublikasi rahbari” deb o‘zgartirdi.
“Prezident” lavozimini bekor qilish haqidagi qonun
O‘tgan yil sentabrida Rossiya parlamenti quyi palatasi Davlat dumasining bir qator deputatlari Rossiya Federatsiyasining federal darajadagi subyektlarining oliy ma’muri nomidan foydalanish to‘g‘risidagi qonun loyihasini tayyorlagan edi.
Qonun loyihasi Tatariston Respublikasi Davlat kengashiga yo‘naltirilgan va 25-oktabr kuni 100 deputatdan 82 ta ovoz bilan rad etilgan edi.
Shunga qaramay, 14-dekabrda qonun loyihasi Davlat dumasi tomonidan ma’qullandi, ertasi kuni Federatsiya Kengashi tomonidan qabul qilindi, 21-dekabr kuni esa Rossiya prezidenti tomonidan imzolandi.
Qonunga muvofiq, federatsiya tarkibiga kiruvchi hududlar oliy rahbarlari “hudud rahbari” deb ataladi. Qonun 2022-yil iyunida kuchga kirdi.
Muhokamalar 20 yil avval boshlangandi
Hududlar mahalliy qonunchiliklarini sinxronlashtirish bo‘yicha ishlar chog‘ida 2001-yilgi federal qonunchilik bilan hudud rahbarlari mansabini belgilash bo‘yicha muammo yuzaga keldi.
2010-yilda masala qayta muhokama qilinayotgan paytda o‘sha vaqtda Checheniston prezidenti lavozimini egallab turgan Ramzan Qodirov mamlakatda faqat bitta shaxs davlat rahbari maqomiga ega bo‘lishi mumkinligini aytib, prezident maqomidan voz kechgan birinchi ma’murga aylangandi.
Tegishli qonun Checheniston parlamenti tomonidan qabul qilindi.
So‘ng, o‘sha yiliyoq hududlar rahbarlariga “prezident” maqomiga ega bo‘lishni taqiqlovchi qonun Rossiya parlamenti tomonidan qabul qilindi va prezident Dmitriy Medvedev tomonidan tasdiqlandi.
Tatariston va Boshqirdiston qonun loyihasiga qarshi chiqdi
2013-yilda ushbu qarorga faqat Tatariston va Boshqirdiston respublikalari qarshi chiqdi.
2014-yilda Boshqirdiston deputatlari “prezident” lavozimini bekor qilib, “Boshqirdiston Respublikasi rahbari” atamasidan foydalanishni ko‘zda tutuvchi tuzatishni ratifikatsiya qilib, federal qonunni hayotga tadbiq etdi.
Tatariston prezidenti Minnixanov qonunni qabul qilishda Tatariston hukumati pozitsiyasi hisobga olinmaganini, ammo baribir respublika uni ijro etishini aytdi.
Izoh (0)