Har bir insonning umidlari va orzulari har xil, qo‘rquv va kamchiliklari boshqacha. Ammo irqi, millati, tanasining rangidan qat’i nazar har bir insonga xos bo‘lgan umumiy tuyg‘ular mavjud.
Mana shu tuyg‘ular insoniyatni doimo hurlikka, ozodlikka, tenglar ichida teng yashashga undaydi. Shu sababdan davrlar osha xalqlar ozodlik uchun o‘z jonlarini fido qilishgan.
“Daryo” jamoasi o‘zining buyuk tarixiga ega xalqni “uyg‘otish”ga, unga o‘zligini anglatib, ozodlikka chiqishi, taraqqiy etishiga harakat qilgan, bu yo‘lda kurashgan ajdodlarimiz faoliyatini yoritib borishga kirishdi.
Dastlabki qahramon — Turkiston xalqiga jadidchilik harakati orqali istiqlol g‘oyasini olib kirgan inson Mahmudxo‘ja Behbudiy.
Mahmudxo‘ja Behbudiy faoliyati haqida tayyorlangan video 2 qismdan iborat bo‘lib, yuqorida siz birinchi qism bilan tanishishingiz mumkin. Unda Behbudiy shaxsiyatini tarbiyalagan muhit haqida so‘z boradi. Shuningdek, Turkiston xalqining o‘sha davrlardagi hayoti, o‘y-fikrlari, millat bo‘lib birlashishi uchun to‘sqinlik qilgan omillar o‘rganilgan.
Jamiyat arbobining taraqqiyot va ozodlik yo‘lidagi harakatlari tarixning o‘zgarmas hikoyasidir. XIX asrga kelib mustaqil davlatlar va mustamlaka mamlakatlar xalqi bir-biridan farqlanuvchi jamiyat qutblariga bo‘lingani ravshan bo‘la boshladi.
Bu paytda mustamlaka ostidagi xalq turli qo‘zg‘olonlar ko‘tarar va bu harakatlar “xo‘jayinlar” orqali qonli bostirilardi. Mustaqil davlatga aylanmoq uchun esa shunchaki norozilik qo‘zg‘olonlari emas, balki keng ko‘lamli harakatlar lozim edi. Ayni o‘sha vaziyatda jamiyatning ilmli kishilari mas’uliyatni yelkalariga oldi.
Markaziy Osiyoda Ismoilbek G‘aspirali tashabbusi bilan keng tarqala boshlagan “Jadidchilik” harakatlari Turkistonga aynan samarqandlik Mahmudxo‘ja Behbudiy va boshqa bir qator ziyolilar orqali kirib kelgan. Bu harakatlar xalq orasida ma‘rifiy-ma‘naviy dunyoqarashni rivojlantirish, bolalarni taraqqiy etgan uslublarda o‘qitish, millatga qaramlik holatida ekanini anglatib, ozodlikka intilishga qaratilgan.
Jadidlar harakatini o‘rganish orqali Turkiston yetakchilari o‘sha murakkab davrda odamlar orasida ma’rifatga targ‘ib qiluvchi teatr tomoshalari qo‘yish, gazetlar chiqarish, jadid maktablari uchun zamonaviy adabiyotlar yozish, maktablar ochish va hatto, ijtimoiy institutlar qura olishga erishganlarini ko‘rish mumkin. Bu qisqa vaqt ichida erk uchun tashlangan katta qadam edi.
Izoh (0)