Ҳар бир инсоннинг умидлари ва орзулари ҳар хил, қўрқув ва камчиликлари бошқача. Аммо ирқи, миллати, танасининг рангидан қатъи назар ҳар бир инсонга хос бўлган умумий туйғулар мавжуд.
Мана шу туйғулар инсониятни доимо ҳурликка, озодликка, тенглар ичида тенг яшашга ундайди. Шу сабабдан даврлар оша халқлар озодлик учун ўз жонларини фидо қилишган.
«Дарё» жамоаси ўзининг буюк тарихига эга халқни «уйғотиш»га, унга ўзлигини англатиб, озодликка чиқиши, тараққий этишига ҳаракат қилган, бу йўлда курашган аждодларимиз фаолиятини ёритиб боришга киришди.
Дастлабки қаҳрамон — Туркистон халқига жадидчилик ҳаракати орқали истиқлол ғоясини олиб кирган инсон Маҳмудхўжа Беҳбудий.
Маҳмудхўжа Беҳбудий фаолияти ҳақида тайёрланган видео 2 қисмдан иборат бўлиб, юқорида сиз биринчи қисм билан танишишингиз мумкин. Унда Беҳбудий шахсиятини тарбиялаган муҳит ҳақида сўз боради. Шунингдек, Туркистон халқининг ўша даврлардаги ҳаёти, ўй-фикрлари, миллат бўлиб бирлашиши учун тўсқинлик қилган омиллар ўрганилган.
Жамият арбобининг тараққиёт ва озодлик йўлидаги ҳаракатлари тарихнинг ўзгармас ҳикоясидир. XIX асрга келиб мустақил давлатлар ва мустамлака мамлакатлар халқи бир-биридан фарқланувчи жамият қутбларига бўлингани равшан бўла бошлади.
Бу пайтда мустамлака остидаги халқ турли қўзғолонлар кўтарар ва бу ҳаракатлар «хўжайинлар» орқали қонли бостириларди. Мустақил давлатга айланмоқ учун эса шунчаки норозилик қўзғолонлари эмас, балки кенг кўламли ҳаракатлар лозим эди. Айни ўша вазиятда жамиятнинг илмли кишилари масъулиятни елкаларига олди.
Марказий Осиёда Исмоилбек Ғаспирали ташаббуси билан кенг тарқала бошлаган «Жадидчилик» ҳаракатлари Туркистонга айнан самарқандлик Маҳмудхўжа Беҳбудий ва бошқа бир қатор зиёлилар орқали кириб келган. Бу ҳаракатлар халқ орасида маърифий-маънавий дунёқарашни ривожлантириш, болаларни тараққий этган услубларда ўқитиш, миллатга қарамлик ҳолатида эканини англатиб, озодликка интилишга қаратилган.
Жадидлар ҳаракатини ўрганиш орқали Туркистон етакчилари ўша мураккаб даврда одамлар орасида маърифатга тарғиб қилувчи театр томошалари қўйиш, газетлар чиқариш, жадид мактаблари учун замонавий адабиётлар ёзиш, мактаблар очиш ва ҳатто, ижтимоий институтлар қура олишга эришганларини кўриш мумкин. Бу қисқа вақт ичида эрк учун ташланган катта қадам эди.
Изоҳ (0)