O‘zbekiston qonunchiligida 2022-yil 1-sentabrdan bir qator o‘zgarish va yangiliklar kuchga kiradi. Norma mamlakatda 1-sentabrdan kuchga kiradigan milliy qonunchilikdagi asosiy o‘zgarishlar sharhini taqdim etdi.
Aholi zich bo‘lgan joylardagi korxonalar uchun imtiyozlar
Mehnat resurslari zich bo‘lgan qishloq joylarining reyestri joriy etiladi. 2025-yil 1-yanvarga qadar Reyestrga kiritilgan hududlardagi umumiy xodimlari soni kamida 10 nafar bo‘lgan va ularda ishlovchi xotin-qizlarning mehnatiga haq to‘lash fondi umumiy mehnatga haq to‘lash fondining kamida 50 foizini tashkil etadigan kichik tadbirkorlik subyektlariga:
- yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq va yuridik shaxslardan olinadigan yer solig‘i 50 foiz imtiyoz qo‘llagan holda hisoblanadi;
- ularda ishlovchi xotin-qizlar mehnatiga haq to‘lash fondiga ijtimoiy soliq 1foizlik stavkada hisoblanadi;
- budjet tashkilotlariga yillik umumiy qiymati BHMning 750 baravarigacha bo‘lgan mahsulotlarini to‘g‘ridan to‘g‘ri sotishga ruxsat berildi.
Yer uchastkalariga bo‘lgan huquqlardan foydalanish, turar joyga bo‘lgan mulkiy huquqlarni amalga oshirish, mulk huquqi bilan tegishli bo‘lgan bino va inshootlar, transport vositalaridan foydalanish, korporativ munosabatlar sohasida qator talab va cheklovlar bekor qilinadi.
Raqobatga qarshi harakatlar uchun moliyaviy sanksiyalar joriy etiladi
Raqobatga qarshi harakatlarni sodir etgan xo‘jalik yurituvchi subyektlarga nisbatan moliyaviy jarimalar qo‘llaniladi. Shuningdek, quyidagilar uchun ma’muriy javobgarlik kuchaytiriladi:
- davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan xom ashyo, tovarlar va xizmatlarning erkin harakatlanishi va realizatsiya qilinishini (ko‘rsatilishini) noqonuniy cheklash;
- litsenziyalash, ro‘yxatga olish, akkreditatsiyadan o‘tkazish va ruxsat berish vakolati berilgan davlat unitar korxonalari yoki muassasalari, yuridik shaxslar birlashmalari tomonidan raqobatni cheklaydigan qarorlar qabul qilish;
- monopoliyaga qarshi organ talabiga ko‘ra, zarur hujjat va axborotlarni taqdim etmaganlik, noto‘g‘ri yoki yolg‘on ma’lumotlar taqdim etganlik.
U quyidagilarni nazarda tutadi:
- davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, davlat unitar korxonalari va muassasalari, davlat ulushi 50 foizdan yuqori tashkilotlarning faoliyatida korrupsiyaviy xavf-xatarlarni majburiy aniqlash va baholash;
- korrupsiyaviy xavf-xatarlarni aniqlash va baholash natijalari bo‘yicha ushbu xavf-xatarlarni bartaraf etish choralarini tizimli ravishda ko‘rish maqsadida “Korrupsiyaga moyil bo‘lgan munosabatlar elektron reyestri”ni shakllantirish va yuritish.
Ishlab chiqarilganiga 10 yilgacha bo‘lgan jismoniy shaxslarga tegishli yengil avtomototransport vositalarini texnik ko‘rikdan o‘tkazish ixtiyoriy ravishda amalga oshiriladi.
Yengil avtomototransport vositalarini majburiy texnik ko‘rikdan o‘tkazishning quyidagi muddatlari belgilanadi:
- ishlab chiqarilganiga 11 yildan 14 yilgacha bo‘lgan yengil avtomototransport vositalari – ikki yilda bir marta;
- ishlab chiqarilganiga 15 yil va undan ortiq bo‘lgan yengil avtomototransport vositalari – bir yilda bir marta.
2024-yil oxiriga qadar:
- 4 tadan ko‘p bo‘lmagan o‘rindiqlarga ega transportlarda yo‘lovchi tashish o‘zini o‘zi band qilgan shaxsning faoliyati deb qaraladi. Ushbu faoliyat litsenziya varaqasi asosida amalga oshiriladi;
- litsenziya varaqasi mavjud bo‘lgan taqdirda avtomobilning ekspluatatsiya davriga qo‘yilgan talab bekor qilinadi.
Haydovchilarning majburiy malakasini oshirish bekor qilindi
Prezidentning “Avtotransport vositalarini boshqarishda va yo‘nalishsiz taksi faoliyatini amalga oshirishda qo‘shimcha qulayliklar yaratish to‘g‘risida”gi qarori bilan yuridik shaxslar haydovchilarining 2 yilda 1-marta majburiy malakasini oshirish talabi bekor qilindi.
Konsert-tomosha faoliyatidan davlat bojini undirish tartibi o‘zgaradi
Davlat boji stavkalari quyidagi miqdorlarda belgilandi:
- I reyting guruhi uchun - BHMning 20 baravari miqdorida;
- II reyting guruhi uchun - BHMning 10 baravari miqdorida;
- III reyting guruhi uchun - BHMning 3 baravari miqdorida.
- yoshga doir pensiya olish huquqiga ega bo‘lgan shaxslar;
- nogironligi bo‘lgan shaxslar;
- ta’lim muassasalarida o‘qiydigan talabalar — o‘qish muddati davomida.
1-sentabrdan boshlab shifokorlarning yakka tartibda oilaviy shifokorlik faoliyatini yuritishga ruxsat berildi.
Shuningdek, tuman (shahar) ko‘p tarmoqli markaziy poliklinikalarida davlat tomonidan kafolatlangan bepul tibbiy xizmat turlaridan tashqari xizmat turlarini pullik asosda tashkil etishga ruxsat berildi.
Tibbiyot tizimi rahbarlarining xalq deputatlari mahalliy kengashlari hamda mahalla fuqarolar yig‘inlarida hisobot berish tartibi joriy qilinadi. Bunda, quyidagilar belgilandi:
- tuman (shahar) ko‘p tarmoqli markaziy poliklinikasi, oilaviy poliklinikalar hamda oilaviy shifokor punktlari mudirlari mahalla fuqarolar yig‘inlarida;
- tuman (shahar) tibbiyot birlashmalari rahbarlari xalq deputatlari tuman (shahar) Kengashlarida hisobot beradi.
Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida:
umumta’lim fanlari bo‘yicha tegishli darajadagi sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga har oylik qo‘shimcha ustama quyidagi tartibda to‘lanadi:
- xalqaro tan olingan sertifikatga ega bo‘lgan yoki xalqaro standartlar talablariga javob beradigan milliy baholash tizimida olingan sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga – ularning tarif stavkasiga nisbatan 50 foiz miqdorida.
- Davlat test markazining milliy baholash tizimida olingan sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga – ularning tarif stavkasiga nisbatan 20 foiz miqdorida;
- 2025-yil 1-yanvarga qadar – ularning tarif stavkasiga nisbatan 50 foiz miqdorida;
- 2025-yil 1-yanvardan boshlab – ularning tarif stavkasiga nisbatan 20foiz miqdorida to‘lanadi.
Har o‘quv yili yakunida umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida olib borilayotgan ma’naviy-ma’rifiy ishlar holati Xalq ta’limi vazirligi tomonidan tasdiqlangan mezonlar bo‘yicha baholab boriladi. Reyting ko‘rsatkichlari asosida ular “yashil”, “sariq” va “qizil” toifalarga ajratiladi.
Xalq ta’limi tizimidagi muassasa va tashkilotlar rahbarlariga budjetdan tashqari mablag‘larini mustaqil tasarruf etish huquqi beriladi.
2025-yil 1-yanvarga qadar xalq ta’limi tizimidagi muassasa va tashkilotlarning byudjetdan tashqari mablag‘lari hisobidan amalga oshiriladigan ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlarga ijtimoiy soliq stavkasi 1foiz miqdorida belgilanadi.
Ilmiy darajaga ega bo‘lgan tibbiyot xodimlarining maoshlari oshiriladi
Davlat budjeti mablag‘lari hisobidan fan doktori (Doctor of Science) ilmiy darajasi uchun lavozim maoshining 60foizigacha va fan nomzodi yoki falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasi uchun lavozim maoshining 30foizigacha miqdorda har oylik qo‘shimcha haq to‘lanadi.
Ko‘p kvartirali uylarning zilzilabardoshligi tekshiriladi
Seysmologiya, inshootlarning seysmik mustahkamligini va seysmik xavfsizlikni ta’minlash sohalarida islohotlarning aniq manzilliligini ta’minlash maqsadida respublikaning seysmik faol zonalarida yangi qurilishi rejalashtirilayotgan, xavflilik omili IV toifaga mansub bo‘lgan obyektlarga zilzilabardoshlik bo‘yicha xulosalar berish tartibi joriy etiladi.
Trenerlarning tarif stavkalari oshiriladi
Sportni rivojlantirish vazirligi tasarrufidagi sport maktablari trenerlarining bazaviy tarif stavkalari 2022-yil 1-sentabrdan o‘rtacha 1,35 baravarga oshiriladi.
Jazoni o‘tab bo‘lgan fuqarolar moddiy qo‘llab-quvvatlanadi
Idoralararo komissiyalar tadbirkorlik, me’morchilik, hunarmandchilik kabi yo‘nalishlardagi aniq loyihalarni moliyalashtirish bo‘yicha asoslantirilgan xulosalarni tayyorlaydi.
“Dastlabki ijtimoiy-moddiy yordam paketi” mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlari tomonidan birinchi navbatda tuman (shahar) budjetlari mablag‘lari hisobidan, yetishmagan qismi bo‘yicha esa — Qoraqalpog‘iston byudjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlari mablag‘lari hisobidan MHEKMning 10 baravari miqdorida beriladi.
Bo‘lg‘usi onalarni ijtimoiy himoya qilish kuchaytiriladi
Ijtimoiy sug‘urta jamg‘armasi hisobidan minimal iste’mol xarajatlaridan kelib chiqib homiladorlik va tug‘ish nafaqalari to‘lanadi.
Oilaviy bolalar bog‘chalari ishiga IT-texnologiyalar joriy etiladi
DXSH asosida faoliyat ko‘rsatadigan bolalar bog‘chalari, oilaviy bolalar bog‘chalari uchun joriy etiladigan tartibga muvofiq:
- budjetdan subsidiyalar nodavlat maktabgacha ta’lim tashkilotlarini boshqarish axborot tizimida xodimlar va tarbiyalanuvchilarning haqiqiy davomatidan kelib chiqib avtomatik ravishda hisoblanadi;
- xodimlarning ishga kelib-ketishini hisobga olish hamda tarbiyalanuvchilarning davomatini yuritish mobil ilova yordamida shaxsni biometrik identifikatsiya qilish texnologiyasi orqali amalga oshiriladi;
- hisobot oyida tarbiyalanuvchilarning o‘rtacha oylik davomati ro‘yxatga olingan tarbiyalanuvchilar soniga nisbatan 40 foizdan kam bo‘lganda, ushbu oy uchun xodimlarga budjetdan ish haqi to‘lanmaydi.
Izoh (0)