Bloomberg nashri Rossiya Energiya bozoridagi urushda g‘alaba qozonayotgani haqida maqola chiqardi. “Daryo” buni e’tiboringizga havola qiladi.
Rossiya energiya bozoridagi urushda g‘alaba qozonmoqda. Moskva har kuni yuzlab million dollar ishlab, Ukrainaga bostirib kirish va urush uchun yordam sotib oladi.
Oktabr oyidan boshlab uylar va korxonalar uchun elektr energiyasi narxi oshadi, chunki neft daromadining oshishi Rossiyaga gaz daromadini qurbon qilishga va Yevropaga yetkazib berishni qisqartirishga imkon beradi.
Buyuk Britaniyada narxlar 75 foizga ko‘tarilishi mumkin, Germaniya ba’zi kommunal xizmat narxlari 100 foizga oshishi haqida ogohlantirgan.
Rossiya energiya ta’minotini muvaffaqiyatli qurollantirdi. G‘arb hukumatlari va uy xo‘jaliklari to‘lovlarini subsidiyalash yoki elektr kompaniyalari ustidan nazoratni o‘z qo‘liga olish orqali milliardlab mablag‘ sarflash uchun tobora kuchayib borayotgan bosim ostida bo‘ladi.
Energiya inqirozi
Germaniyada elektr energiyasi bo‘yicha bir yillik shartnomaning ko‘rsatkichi inqirozdan oldingi darajadan qariyb 10 baravar yuqori bo‘lib, tarixdagi eng yuqori darajaga ko‘tarildi.
Rossiya neft oqimini qanday o‘zgartirganini ko‘rsatadigan birinchi ko‘rsatkich bu Rossiya xomashyosini ishlab chiqarishdir.
O‘tgan oyda mamlakatning ishlab chiqarish hajmi urushdan oldingi darajaga ko‘tarilib, kuniga o‘rtacha deyarli 10,8 million barrelni tashkil etdi.
Bu yanvar oyida Ukrainaga bostirib kirishdan oldin chiqarilgan 11 million barreldan biroz pasaydi. Sanoat hisob-kitoblariga ko‘ra, bu oyda neft qazib olish biroz yuqoriroq bo‘ladi.
Qayta tiklanish
Mamlakat kuniga million barrel neft uchun yangi mijozlarni topdi, Yevropa neftni qayta ishlash korxonalari o‘z-o‘zini sanksiyalash sababli sotib olishni to‘xtatdi.
Ushbu xomashyoning katta qismi Osiyoda, xususan Hindistonda, shuningdek, Turkiya va Yaqin Sharqning boshqa joylariga yetkazilmoqda.
Yevropadagi xaridorlar hamon noyabr oyi boshida rasmiy sanksiyalar joriy etilishidan oldin Rossiya neftini sotib olmoqda.
Bloomberg‘ning ta’kidlashicha, ko‘pchilik hukumatlar va tahlilchilar Rossiyada neft qazib olish pasayishda davom etadi deb o‘ylagan va ular xato qildi.
Rossiyaning neft narxi bo‘yicha strategiyasi ikkinchi muhim ko‘rsatkich bo‘ldi.
Dastlab, Moskva xaridorlarni o‘ziga jalb qilish uchun xomashyoni boshqa navlarga qaraganda katta chegirmalarda sotishga majbur bo‘ldi. Biroq, so‘nggi haftalarda Kreml bozorning keskinligidan foydalanib, narx-navoni qayta tikladi.
Uzoq Sharqdagi rus neftining toifasi bo‘lgan ESPO xom nefti yangi tendensiyaning yaxshi namunasidir.
Joriy yil boshida u Osiyo uchun mintaqaviy neft ko‘rsatkichi bo‘lgan Dubay xomashyosiga barreliga 20 dollardan ko‘proq chegirma bilan sotilgan.
Yaqinda ESPO xom nefti Dubayga teng ravishda sotila boshladi. Rossiya neftining Yevropaga eksporti bo‘lgan Urals nefti ESPO kabi foyda keltirmayapti, chunki uning asosiy xaridorlari odatda Hindiston emas, Germaniya kabi davlatlar bo‘lgan.
Ammo aprel oyi boshida deyarli 35 dollar chegirma bilan savdoga chiqarilgandan so‘ng, u ham narxini tiklamoqda. Uning narxi yaqinda bir barreli Brent benchmarkidan 20-25 dollarga pastroqqa sotilgan.
Moskva ko‘pincha Yaqin Sharq va Osiyoda faoliyat yurituvchi, ehtimol, Rossiya pullari hisobiga moliyalashtiriladigan, xom neftni sotib olishga va uni och bozorlarga jo‘natishga tayyor bo‘lgan yangi savdogarlarni topmoqda.
Brent nefti bir barrel uchun 100 dollarga yaqinlashib qolgan va Rossiya kichikroq chegirmalarni taklif qila olganligi sababli, Kremlga juda ko‘p pul kelib tushmoqda. Hozircha, hech bo‘lmaganda, energiya sanksiyalari ishlamayapti, — deydi Bloomberg
Siyosiy muvaffaqiyat
Rossiya muvaffaqiyatining yakuniy ko‘rsatkichi bozor bilan bog‘liq emas, balki siyosiydir. Mart va aprel oylarida G‘arb siyosatchilari Saudiya Arabistoni va Birlashgan Arab Amirliklari boshchiligidagi OPEK karteli Rossiya bilan ittifoqdan voz kechishiga optimistik qarashgan edi. Keyinchalik esa buning aksi bo‘ldi.
AQSH prezidenti Jozef Baydenning Ar-Riyodga qilgan safariga qaramay, Putin OPEK+ ittifoqidagi o‘z ta’sirini saqlab qoldi.
Bayden Saudiya Arabistonidan jo‘nab ketganidan ko‘p o‘tmay, Rossiya Bosh vaziri o‘rinbosari Aleksandr Novak qirollikka uchib ketdi.
Bir necha kundan so‘ng OPEK+ neft qazib olish hajmining ozgina ko‘payishini e’lon qildi, bu esa global energiya bozorlariga bosimni saqlab qoldi.
Neft bozoridagi g‘alaba Rossiyaning Yevropaga tabiiy gaz sotishni cheklab, Berlin, Parij va Londonga bosim o‘tkazish orqali daromaddan voz kechishi mumkinligini anglatadi.
Bu esa Yevropani chakana energiya narxining keskin oshishiga va bu qishda sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan tanqislikka tayyorlamoqda.
Moskva neft sotishdan shunchalik ko‘p pul topmoqdaki, shu hafta boshida bo‘lgani kabi Sharqiy Yevropa davlatlariga ham xom neft yetkazib berishni cheklashga qodir.
Sovuq ob-havo, elektr energiyasiga talabning oshishi va narxlarning ko‘tarilishi joriy yil oxirida G‘arbning Ukrainani qo‘llab-quvvatlashiga putur yetkazishi kutilmoqda.
Kiyevni qo‘llab-quvvatlab, xalqaro maqtovga sazovor bo‘lishga intilgan yevropalik siyosatchilar o‘z saylovchilari o‘rtasida energiya qashshoqligining oldini olish uchun ichki qonun loyihasini qabul qilishga unchalik tayyor bo‘lmasligi mumkin, — deydi Bloomberg.
Omma oldida Yevropa hukumatlari hali ham Rossiya energetikasidan voz kechishda qat’iyatli ko‘rinmoqda.
Izoh (0)