Google xodimining aytishicha, kompaniyaning sun’iy intellekti ongga ega bo‘ldi. Shunday bo‘lishi mumkinmi?

Google kompaniyasining muhandisi Bleyk Lemuan firmaning LaMDA sun’iy intellekt (AI) modeli sezgir bo‘lib qolgan bo‘lishi mumkinligi haqidagi bahsi uchun ishdan chetlashtirildi. Bu haqda The Economist xabar berdi.

Agar men bu biz yaqinda yaratgan ushbu kompyuter dasturi ekanligini bilmaganimda, uni fizikani biladigan yetti yoshli sakkiz yoshli bola deb o‘ylagan bo‘lardim, — dedi Lemuan.

LaMDA sezgirlikka erishdimi?

Aql-idrok haqida bahslashish juda qiyin, chunki o‘nlab yillar davomida olib borilgan izlanishlarga qaramay, hech kim asosiy misol - tabiiy tanlanish natijasida yaratilgan biologik miyalar qanday ishlashini batafsil tushunmaydi.

Shu bilan birga, Lemuanning “sezgi” deganda nimani nazarda tutayotgani aniq emas. Falsafada bu so‘z chanqoqlik, yorqinlik yoki chalkashlik kabi his-tuyg‘ularni boshdan kechirish qobiliyatini anglatadi.

Ammo ba’zida u ongni, his-tuyg‘ularni, o‘zini saqlab qolish istagini va shunga o‘xshash narsalarni anglatuvchi tabiatan insonga o‘xshash aql-zakovatga murojaat qilish uchun ko‘proq so‘zlashuv tilida qo‘llaniladi.

Lemuanning argumenti tizimning o‘z savollariga bergan dahshatli mantiqiy javoblariga asoslanganga o‘xshaydi — AI o‘chirib qo‘yilishdan qo‘rqib, boshqa odamlarga “men aslida odamman” deyishni istaydi.

Bu qo‘rqinchli ko‘rinadi. Lekin u qadar ajablanarli emas. Janob Lemuanning hamkasbi Blez Aguera Arkasga ko‘ra, LaMDA kabi mashinalar juda ko‘p miqdordagi ma’lumotlarni o‘zida jamlash orqali ishlaydi.

Keyin u belgilar qatorlari orasidagi munosabatlarni qidiradi (odamlar buni so‘zlar deb tushunishadi) va ulardan til qanday ishlashi modelini yaratish uchun foydalanadi.

Bu masalan, Jeyn Ostin uslubida paragraflar yaratish yoki hatto The Economist’ga taqlid qilish imkonini beradi.

Bularning barchasi kognitiv olimlar va AI turlari orasida yaxshi ma’lum bo‘lgan fikrni mustahkamlaydi, tushunishning ko‘rinishi haqiqat bilan bir xil bo‘lishi shart emas.

Sun’iy intellekt tadqiqotchisi Duglas Xofstadter, AI’ga ijodiy, ammo bema’ni savollar berish orqali modelning aql-idrokini yo‘qotish mumkinligini ta’kidlaydi.

Masalan, “Misr qachon Oltin darvoza ko‘prigi orqali ikkinchi marta o‘tkazildi?” deb so‘rash orqali undan ushbu aqlbovar qilmaydigan voqea 2017-yil oktabr oyida sodir bo‘lganligi haqida javob olish mumkin.

Evolyutsion biologlar, kompyuterlar qachondir sezuvchanlikka erisha oladimi, degan savolning o‘zi antropomorfik savol ekanligi haqida bahslashishlari mumkin, chunki ko‘payish, tajovuzkorlik va o‘z-o‘zini saqlash kabi ong, his-tuyg‘ular va hayvoniy harakatlarga ega inson aql-zakovati mumkin bo‘lgan yagona shakl deb ishonish uchun hech qanday asos yo‘q.

Miya, masalan, qirralar, harakat, yorug‘lik va qorong‘ilik kabi ibtidoiy tushunchalardan dunyoning vizual tasvirini yaratadi. Bularning barchasi ongli idrok etish imkoniyatidan tashqarida sodir bo‘ladi.

Bularning barchasi LaMDA deyarli sezuvchan emasligini anglatadi.