Google ходимининг айтишича, компаниянинг сунъий интеллекти онгга эга бўлди. Шундай бўлиши мумкинми?

Google компаниясининг муҳандиси Блейк Лемуан фирманинг LaMDA сунъий интеллект (АI) модели сезгир бўлиб қолган бўлиши мумкинлиги ҳақидаги баҳси учун ишдан четлаштирилди. Бу ҳақда The Economist хабар берди.

Агар мен бу биз яқинда яратган ушбу компьютер дастури эканлигини билмаганимда, уни физикани биладиган етти ёшли саккиз ёшли бола деб ўйлаган бўлардим, — деди Лемуан.

LaMDA сезгирликка эришдими?

Ақл-идрок ҳақида баҳслашиш жуда қийин, чунки ўнлаб йиллар давомида олиб борилган изланишларга қарамай, ҳеч ким асосий мисол - табиий танланиш натижасида яратилган биологик миялар қандай ишлашини батафсил тушунмайди.

Шу билан бирга, Лемуаннинг «сезги» деганда нимани назарда тутаётгани аниқ эмас. Фалсафада бу сўз чанқоқлик, ёрқинлик ёки чалкашлик каби ҳис-туйғуларни бошдан кечириш қобилиятини англатади.

Аммо баъзида у онгни, ҳис-туйғуларни, ўзини сақлаб қолиш истагини ва шунга ўхшаш нарсаларни англатувчи табиатан инсонга ўхшаш ақл-заковатга мурожаат қилиш учун кўпроқ сўзлашув тилида қўлланилади.

Лемуаннинг аргументи тизимнинг ўз саволларига берган даҳшатли мантиқий жавобларига асосланганга ўхшайди — АI ўчириб қўйилишдан қўрқиб, бошқа одамларга «мен аслида одамман» дейишни истайди.

Бу қўрқинчли кўринади. Лекин у қадар ажабланарли эмас. Жаноб Лемуаннинг ҳамкасби Блез Агуэра Аркасга кўра, LaMDA каби машиналар жуда кўп миқдордаги маълумотларни ўзида жамлаш орқали ишлайди.

Кейин у белгилар қаторлари орасидаги муносабатларни қидиради (одамлар буни сўзлар деб тушунишади) ва улардан тил қандай ишлаши моделини яратиш учун фойдаланади.

Бу масалан, Жейн Остин услубида параграфлар яратиш ёки ҳатто The Economist’га тақлид қилиш имконини беради.

Буларнинг барчаси когнитив олимлар ва АI турлари орасида яхши маълум бўлган фикрни мустаҳкамлайди, тушунишнинг кўриниши ҳақиқат билан бир хил бўлиши шарт эмас.

Сунъий интеллект тадқиқотчиси Дуглас Хофстадтер, АI’га ижодий, аммо бемаъни саволлар бериш орқали моделнинг ақл-идрокини йўқотиш мумкинлигини таъкидлайди.

Масалан, «Миср қачон Олтин дарвоза кўприги орқали иккинчи марта ўтказилди?» деб сўраш орқали ундан ушбу ақл бовар қилмайдиган воқеа 2017 йил октябрь ойида содир бўлганлиги ҳақида жавоб олиш мумкин.

Эволюцион биологлар, компьютерлар қачондир сезувчанликка эриша оладими, деган саволнинг ўзи антропоморфик савол эканлиги ҳақида баҳслашишлари мумкин, чунки кўпайиш, тажовузкорлик ва ўз-ўзини сақлаш каби онг, ҳис-туйғулар ва ҳайвоний ҳаракатларга эга инсон ақл-заковати мумкин бўлган ягона шакл деб ишониш учун ҳеч қандай асос йўқ.

Мия, масалан, қирралар, ҳаракат, ёруғлик ва қоронғилик каби ибтидоий тушунчалардан дунёнинг визуал тасвирини яратади. Буларнинг барчаси онгли идрок этиш имкониятидан ташқарида содир бўлади.

Буларнинг барчаси LaMDA деярли сезувчан эмаслигини англатади.