5-oktabr kuni Toshkentda Turkiy tilli davlatlarning birinchi Investitsiya va biznes forumi ochib berildi. “Daryo” muxbiri Madina Nurmanning xabar berishicha, forum ishida ishtirokchi davlatlarning jami 500 nafar vakillari, iqtisodiyot, biznes, savdo-investitsiyalar, xususan, farmatsevtika, qurilish, qishloq xo‘jaligi hamda oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarilishi sohalaridagi hamkorlik, tajriba almashinuvini B2B shaklidagi muloqotlarda o‘zaro muhokama qiladi.
Forum ochilishida ishtirok etib so‘zga chiqqan Turkiya savdo palatalari va tovar birjalari ittifoqi raisi Mustafo Rifat Hisorjiqli o‘g‘li turkiy tilli davlatlar o‘rtasidagi aloqalar, savdo munosabatlari, Turkiyaning bu yo‘nalishdagi o‘rni, ichki muhiti va aloqalari haqidagi o‘z fikrlari bilan o‘rtoqlashdi:
Turk ishbilarmonlari sifatida O‘zbekistonning Turkiy tilli davlatlar kengashiga qo‘shilishidan mamnun ekanligimizni ta’kidlamoqchiman. Turkmanistonni ham tez orada safimizda ko‘rishimizga umid qilaman.Biz Turkiyaning yetakchi ishbilarmonlari, fond bozorimizning rahbarlaridan iborat 100 kishidan ortiq katta delegatsiya bilan O‘zbekistonga keldik. Chunki biz savdo hamda investitsiyalar sohasida o‘zaro manfaatli istiqbollarni ko‘rdik. Biz 6 ta turli mamlakatlardan bo‘lishimizga qaramasdan bitta turkiy millatlarmiz. Birgalikda 1,1 trillion dollarlik iqtisodiy salohiyati, 560 milliard dollarlik tashqi savdo hajmi va 160 millionlik aholisi bor global katta kuchmiz.
Boshqa tomondan esa o‘zaro savdo aylanmamiz u qadar yirik hajmlarda emasligini ko‘rishimiz mumkin. Mana shu 6 davlatning savdo aylanmasi faqatgina 9 milliard dollarni tashkil qiladi. Ushbu raqamlarni ko‘paytirish o‘z qo‘limizda.Chunki savdo — bu insonlarning farovonligi hamda rivojlanishidir. O‘ylaymanki, kengashimiz sharofati bilan ayni raqamlar tez o‘sishiga erishiladi.
Turkiyaning Turkiy tilli davlar kengashi a’zo mamlakatlaridagi sarmoyasi 15 miliiard AQSh dollarini tashkil qiladi. Ular, o‘z navbatida, Turkiyaga 8 milliard dollar kiritgan. Bundan tashqari, turkiyalik pudratchilar jami 39 milliard dollarlik 970 ta loyihani o‘z gardaniga olishga qodir.
Nega aynan savdo? Chunki savdo tinchlik hamda barqarorlikning buyuk manbai sanaladi. Biz birinchi galda mamlakatlarimiz o‘rtasidagi savdo to‘siqlarini bartaraf qilishimiz, o‘zaro savdo hajmimizni orttirishimiz kerak. O‘z muvaffaqiyat tariximizni Yevropa Ittifoqi usulida yozishimiz lozim. Insonlar o‘zi kirib chiqishi mushkul bo‘lgan davlatlar emas, balki yetish olishi oson bo‘lganlari bilan savdo aloqalarini olib borishadi. Savdo aloqalari boshlangach, ular o‘sha o‘lkaga sarmoya kiritadi va hamkorlik aloqalarini o‘rnatadi.
Shunday ekan, biz savdoga halaqit beruvchi istalgan turdagi to‘siqlar, jumladan, viza va o‘rtamizdagi tranzit hujjatlarini aniqlab, bartaraf qilishimiz talab etiladi. Ishonch va birinchi qadamni tashlash shu yo‘lning yarmidir.
Turkiyaning xususiy sektori sifatida biz sizlar bilan ko‘proq biznes va sarmoyalar qilish niyatidamiz. Oldimizda ulkan hudud turibdi. Turkiy tilli davlatlar kengashi aynan shu potensialni amalga oshirish maqsadida tuzilgan.Kelinglar, birgalikda ikki tomonlama savdo aloqalarimizni yaxshilaymiz va uchinchi dunyo mamlakatlariga hamkorlikdagi sarmoyalarimiz bilan ochilamiz. Ishonchim komilki, ayni forum bu yo‘nalishda katta hissa qo‘shadi.
Mustafo Rifat Hisorjiqli o‘g‘li, Turkiya savdo palatalari va tovar birjalari ittifoqi raisi.
Izoh (0)