Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг 24 январдаги мажлисида электрон сигареталарни бутунлай тақиқлаш кўзда тутилган қонун лойиҳаси учинчи ўқишда қабул қилинди.
Мажлисда айрим қонун ҳужжатларига баъзи турдаги тамаки маҳсулотларининг, тамакини ва никотинни истеъмол қилиш мосламаларининг муомаласига доир талабларни янада кучайтиришга қаратилган қонун лойиҳаси иккинчи ўқишда моддама-модда кўриб чиқилди.
Ушбу қонун лойиҳаси билан Ўзбекистонда никотинни истеъмол қилиш мосламалари, шу жумладан электрон сигареталар ва улар учун суюқликларнинг муомаласи (ишлаб чиқариш, тайёрлаш, сақлаш, ташиш ёки ўтказиш, Ўзбекистон ҳудудига олиб кириш, олиб чиқиш) тақиқланмоқда.
Бундан ташқари, айланмаси тақиқланган чекилмайдиган тамаки маҳсулотлари, никотинни истеъмол қилиш мосламалари, шу жумладан электрон сигареталарни қонунга хилоф равишда муомалага киритиш билан боғлиқ ҳуқуқбузарликлар учун жавобгарлик белгиланмоқда.
Мажлисда қайд этилишича, қонун лойиҳасини иккинчи ўқишга тайёрлаш жараёнида масъул қўмита томонидан депутатлар берган таклифлар асосида ундаги нормалар такомиллаштирилди ва лойиҳа матни маромига етказилди. Қонун лойиҳасининг қабул қилиниши аҳолининг ҳаёти ва соғлиғини янада ҳимоя қилиш, миллат генофондини сақлаш, атроф-муҳитни тамаки ва никотин маҳсулотларининг янги турларидан муҳофаза қилишга хизмат қилади.
Мутахассисларнинг фикрича, электрон сигареталарда никотин моддасидан ташқари кансероген, заҳарли бўлган 80 хил кимёвий бирикмалар ва оғир металлар мавжудлиги, уларнинг инсон соғлиғига, атроф-муҳитга жиддий зиёни аниқланмоқда. Хусусан, организмда никотинга қарамлик ошиши билан бирга болалар ва ўсмирларда мия шаклланишига, интеллект, билим ва қобилиятнинг пасайишига олиб келиши мумкин.
Депутат Алишер Қодиров бу ҳозир тўхтатилмаса 20 йилдан кейин ҳеч қандай қонун ёрдам бера олмаслигини айтганди.
“Ароқ ёки табиий тамакини, асосан, катта ёшдагилар истеъмол қилади, улар ўзи учун танловини қилиб бўлгандир, лекин электрон сигареталар мактаб ўқувчилари ёки 30 ёшгача бўлган болалар орасида кенг ёйилиб кетмоқда. Истеъмолчининг 3 тадан 2 таси ёшлар. Ярми қизлар. Ёшлар ва албатта, халқимиз бу офатнинг келажакдаги зараридан қутула олмайдилар”, дейди депутат.
Миллий тикланиш партияси 2021 йилдаёқ электрон сигареталарни чеклашни таклиф қилганди.
“Дунёнинг 32 мамлакатида электрон сигареталар чекланган экан, нима учун биз чекламаслигимиз керак? Мутахассислар унинг генофондга жиддий таъсир кўрсатишини айтмоқда. Партиямиз ҳам ушбу масалани мунтазам кўтариб келади”, деган эди Алишер Қодиров.
Сенат 2022 йилнинг июнида бўлиб ўтган ялпи мажлисида “Алкоголь ва тамаки маҳсулотларининг тарқатилишини ҳамда истеъмол қилинишини чеклаш тўғрисида”ги қонунни бир қанча асослар сабаб рад этганди.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2024 йилнинг апрель ойида бир қатор тамаки ва никотин маҳсулотлари, электрон сигареталар муомаласини тақиқловчи, шунингдек, бу соҳада жавобгарлик жорий этишни назарда тутувчи қонун лойиҳаси муҳокама учун эълон қилганди.
Унда никотин ва тамаки маҳсулотларининг “замонавий” ёки “инновацион” турлари, хусусан никотин етказиб беришнинг электрон тизимлари, улар учун суюқликлар, геллар, шу жумладан электрон сигареталар ҳамда тамакини қиздириш тизимлари, қиздириладиган тамаки маҳсулотлари Ўзбекистонга кириб келиши ва аҳоли, айниқса болалар ва ёшлар орасида уларни чекиш кескин кўпайгани қайд этилганди.
2021—2023 йилларда Ўзбекистонга қиймати 28,5 млн долларлик 5,4 млн дона электрон сигареталар импорт қилинган бўлиб, бу кўрсаткич аввалги йилларга (2018—2020 йилларда 349 минг долларлик 182 минг дона электрон сигареталар импорт қилинган) нисбатан кескин равишда – 80 бараварга ошган.
Изоҳ (0)