O‘zbekistonga elektron sigaretalar va tamakini qizdirish tizimlarini olib kirish, realizatsiya qilish va ishlab chiqarishni taqiqlash, ushbu harakatlar uchun javobgarlikni belgilovchi normativ-huquqiy hujjat loyihasi ishlab chiqildi.
Unda qayd etilishicha, so‘nggi yetti yilda nikotin va tamaki mahsulotlarining “zamonaviy” yoki “innovatsion” turlari, xususan, nikotin yetkazib berishning elektron tizimlari, ular uchun suyuqliklar, gellar, shu jumladan, elektron sigaretalar hamda tamakini qizdirish tizimlari, qizdiriladigan tamaki mahsulotlari O‘zbekistonga kirib kelishi va aholi, ayniqsa bolalar va yoshlar orasida ularni chekish keskin ko‘paygan.
Xususan 2021—2023-yillarda O‘zbekistonga qiymati 28,5 million dollarlik 5,4 million dona elektron sigaretalar import qilingan bo‘lib, bu ko‘rsatkich avvalgi yillarga (2018—2020-yillarda 349 ming dollarlik 182 ming dona elektron sigaretalar import qilingan) nisbatan keskin ravishda — 80 baravarga oshgan.
Tahlillarga ko‘ra, elektron sigaretalarni chekuvchi o‘smirlar va yoshlar salmog‘i katta yoshdagilarga nisbatan uch barobar ko‘p.
Maktablarning yuqori sinf o‘quvchilari orasida elektron sigaretalarga qiziqish tez sur'atlarda ortmoqda, xususan, 26,6 ming o‘g‘il bolalar va 8,6 ming qiz bolalar chekishga moyil. Maktab va jamoat joylarida o‘tkazilgan reydlarda o‘quvchilardan olingan elektron sigaretalar soni yildan-yilga ortib bormoqda. 2019-yilda 6 ta holat, 2020-yilda — 27 ta, 2021-yilda — 31 ta, 2022-yilda — 856 ta, 2023-yilda — 1040 ta aniqlangan.
18-29 yoshdagi aholi orasida tamakini qizdirish tizimidan foydalanish darajasi (252 ming nafar) 30-69 yoshdagi aholiga (94,2 ming nafar) nisbatan 2,5 baravardan ko‘p.
Agar zarur choralar ko‘rilmasa, kelgusida yosh avlodning har beshinchisi (20 foiz) nikotinga qaramlikdan aziyat chekadi.
Hujjat bilan Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeks 186-2-modda bilan to‘ldirilmoqda. Unga ko‘ra,
O‘zbekistonda muomalasi taqiqlangan tamaki mahsulotlari, tamakini hamda nikotinni iste’mol qilish moslamalari, shuningdek elektron sigaretalar va chilimlarni ishlab chiqarish, tayyorlash, olish, saqlash, tashish yoki o‘tkazish, realizatsiya qilish, shuningdek Respublika hududiga olib kirish, olib chiqish, tranzit qilish — huquqbuzarlik ashyolarini musodara qilib, BHMning 50 baravaridan 100 baravarigacha (17 million so‘mdan 34 million so‘mgacha) miqdorda jarima solishga sabab bo‘ladi.
Ushbu moddada nazarda tutilgan huquqbuzarlik ashyolarini o‘z ixtiyori bilan topshirgan shaxs javobgarlikdan ozod qilinadi.
Jinoyat kodeksi esa 186-4-modda bilan to‘ldirilmoqda. Unga ko‘ra,
O‘zbekistonda muomalasi taqiqlangan tamaki mahsulotlari, tamakini hamda nikotinni iste’mol qilish moslamalari, shuningdek elektron sigaretalar va chilimlarni ishlab chiqarish, tayyorlash, olish, saqlash, tashish yoki o‘tkazish, realizatsiya qilish, shuningdek Respublika hududiga olib kirish, olib chiqish, tranzit qilish, shunday harakatlar uchun ma’muriy jazo qo‘llanilganidan keyin sodir etilgan bo‘lsa — BHMning 200 baravaridan 400 baravarigacha (68 million so‘mdan 136 million so‘mgacha) miqdorda jarima yoki uch yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki uch yildan 5 yilgacha ozodlikni cheklash yoxud 5 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
O‘sha harakatlar:
- ko‘p miqdorda;
- bir guruh shaxslar tomonidan oldindan til biriktirib;
- takroran yoki xavfli retsidivist tomonidan;
- xizmat lavozimini suiiste’mol qilish yo‘li bilan sodir etilgan bo‘lsa, — BHMning 400 baravaridan 600 yuz baravarigacha (136 million so‘mdan 2024 million so‘mgacha) miqdorda jarima yoki 5 yildan 7 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
O‘sha harakatlar:
- juda ko‘p miqdorda;
- uyushgan guruh tomonidan yoki uning manfaatlarini ko‘zlab sodir etilgan bo‘lsa, — 7 yildan 12 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
O‘zbekistonda muomalasi taqiqlangan tamaki mahsulotlari, tamakini hamda nikotinni iste’mol qilish moslamalari, shuningdek elektron sigaretalar va chilimlarni ko‘p miqdorda yoki juda ko‘p miqdorda ishlab chiqarishga, realizatsiya qilishga, O‘zbekiston hududiga olib kirish, olib chiqishga, respublika hududi orqali tranzit qilishga hokimiyat yoki mansab vakolatlarini suiiste’mol qilish yo‘li bilan homiylik qilish — 7 yildan 12 yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan jazolanadi.
Ushbu moddada nazarda tutilgan qilmishlarni sodir etgan shaxs o‘z ixtiyori bilan aybini bo‘yniga olish to‘g‘risida hokimiyat organlariga arz qilsa va huquqbuzarlik ashyolarini topshirsa, jazodan ozod qilinadi.
Izoh (0)