Байройт университетининг биоматериаллар бўйича тадқиқот гуруҳи биринчи марта ўргимчакларга янги генларини киритиш амалиётини муваффақиятли амалга оширди. Лабораторияда ўрганилган оддий уй ўргимчаги (Parasteatoda tepidariorum) CRISPR-Cas9 номли ген ёрдамида генетик модификациядан ўтказилди, шундан сўнг ҳашарот қизил ва порлайдиган ипак толаси ишлаб чиқара бошлади. Тадқиқот натижалари Angewandte Chemie журналида чоп этилди.
Ўргимчак ипаги материалшунослик соҳасидаги энг қимматли толалардан биридир. Ҳашарот ишлаб чиқарадиган қизил тола ниҳоятда чидамли, шу билан бирга эластик, енгил ва биологик жиҳатдан осонлик билан парчаланади. Агар олимлар ўргимчак ипини тирик организм ичида ишлаб чиқариш жараёнига таъсир кўрсатишга муваффақ бўлса ва шу орқали ўргимчак толасининг тузилмаси ҳақида чуқурроқ маълумот олинса, бу ипакнинг янги функцияларини ишлаб чиқиш учун кенг йўл очиб бериши мумкин.
Сўнгги ўн йил ичида CRISPR-Cas9 генетик модификацияси биология соҳасида катта инқилоб ясади. Ушбу молекуляр восита ёрдамида тадқиқотчилар ДНКдаги маълум хоссаларни истаганича ўзгартириши мумкин. Шундан сўнг ҳужайраларнинг табиий тикланиш механизмлари орқали бирор генни йўқ қилиш ёки янги ген киритиш амалиёти қўлланилади. CRISPR-Cas9 юқори самарадорлик кўрсатгани сабабли бугунги кунда биология, материалшунослик ва қишлоқ хўжалиги соҳаларида қўлланиб келмоқда.
“Биз дунёда биринчи бўлиб янги ген ёрдамида ўргимчакнинг қимматбаҳо тола ишлаб чиқара олишини исботладик. Бундай кенг имкониятларга эга восита бўлишига қарамай, CRISPR-Cas9 технологияси ўргимчакларда шу кунгача қўлланмагани ажабланарли,” дейди профессор Томас Шайбел, Байройт университети биоматериаллар кафедраси раҳбари ва ушбу тадқиқотнинг бош муаллифи.
Изоҳ (0)