Ортда қолган ярим йил: Ўзбекистонда иқтисодий ўсиш тезлашиб, инфляция пасайди

Иқтисодиёт ва молия вазирлиги “Дарё”га Ўзбекистоннинг 2025 йил январь—июнь ойларидаги дастлабки макроиқтисодий кўрсаткичларини тақдим этди.

Иқтисодий ўсиш тезлашди

Вазирликнинг маълум қилишича, биринчи ярим йилликда мамлакат ялпи ички маҳсулоти 6,7–6,8 фоиз атрофида шаклланиши кутилмоқда. Бунда саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажми 6,3 фоиз, бозор хизматлари 13,5 фоиз ўсган деб ҳисобланмоқда. Қишлоқ хўжалиги 4 фоиз, қурилиш ишлари ҳажми 9,7 фоизга ортгани қайд этиляпти.

“Инфляция даражаси йил бошига нисбатан 4,2 фоизни (2024 йил мос даврида 5,2 фоиз) ташкил этилган. Йиллик ҳисобда эса 8,7 фоиз даражасида шаклланди. Олти ойда давлат бюджети даромадлари 144,2 трлн сўм бўлиб, ўтган йил ярмидагига қараганда 27,8 фоиз ўсди (+31,4 трлн сўм). Ушбу даврда бюджет харажатлари 13,1 фоизга ошди (173,3 трлн сўм)”, дейилади вазирлик ҳисоботида.

Ярим йил ичида Тикланиш ва тараққиёт жамғармаси ҳисобидан жами 1,6 млрд доллларлик ресурслар ажратилган. Мазкур даврда асосий капиталга ўзлаштирилган инвестициялар ҳажми 265,2 трлн сўмга (ўсиш 8,3 фоиз) етган. Шундан 71 фоизи хорижий инвестициялар ҳиссасига тўғри келган.

Олтин қазиб олиш кўпайган

Олти ойлик ҳисобларга кўра республика саноат маҳсулотлари ҳажми 460 трлн сўмга етиши кутилмоқда. Жумладан, бунда асосий улуш эгаллаган маҳсулотлардан бири олтин бўлди. Ярим йилда мамлакат йирик корхоналари томонидан 56,7 тонна олтин қазиб олинди. Бу ўтган йил мос давридагига қараганда 3,8 фоизга кўп. Шунингдек, 80 тонна кумуш (йиллик ўсиш 16 фоиз) ишлаб чиқарилган. Бошқа қатор саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмлари ҳам сезиларли ўсган.

Ҳисобот даврида республика товар-хом ашё биржаси битимлари 1,3 баробарга (82,7 трлн сўм) кўпайган.

Ҳудудлар кесимида саноат маҳсулотларини ишлаб чиқариш бўйича Жиззах (11,8 фоиз), Навоий (10,7 фоиз), Хоразм (9,4 фоиз), Наманган (9 фоиз) ва Қашқадарё (7,2 фоиз) вилоятларида юқори ўсиш кузатилган.

Уран ва тилла тақинчоқлар экспорти ортди

Олти ой давомида Ўзбекистон экспорти ҳажми 16,9 млрд долларни ташкил этиб, ўтган йил мос давридагидан 33 фоизга ўсди. Бунда товар ва хизматлар экспорти 10,4 млрд долларга етиб (олтинсиз), йиллик ҳисобда 23 фоизга ошди.

Экспорт ўсишига мева-сабзавотлар (40 фоиз), заргарлик буюмлари (4,6 баравар), уран (23 фоиз), қурилиш материаллари (17 фоиз), ун (42 фоиз), фармацевтика маҳсулотлари (20 фоиз), туризм (54 фоиз), ахборот (93 фоиз) ва транспорт хизматлари (22 фоиз) тушумлари ортиши туртки берган.

Ҳудудлар миқёсида Тошкент шаҳри экспорти ҳажми энг кўп ўсди — 493 млн доллар (31 фоиз).

Бандлик

Вазирлик маълумотига кўра, ярим йил ичида жами 3 млн 44 минг аҳоли даромадли иш билан таъминланган. Хусусан, тижорат банклари 1 млн 780 минг кишини иш ўринлари билан қамраб олган. Шундан 661 минг нафари доимий ишга жойлаштирилган, 1 млн 119 минг нафари тадбиркорликка жалб қилинган.

Бундан ташқари, қишлоқ хўжалигида 959 минг, қурилишда 137 минг, инвестиция лойиҳалари ҳисобига 168 минг аҳоли бандлиги таъминланган.

Банк-молия соҳаси

Жорий йил июнда иқтисодиётга кредит қўйилмалари қолдиғи 618,5 трлн сўмни ташкил этди (йиллик ўсиш 18,1 фоиз). Ярим йил давомида Ўзбекистонга хориждан пул ўтказмалари ҳажми 8,2 млрд доллар бўлди. Бу рақам 2024 йил мос даврига нисбатан 26,3 фоиз юқори.

“Ярим йил мобайнида тижорат банклари томонидан ташқи манбалардан 3,6 млрд доллар (йиллик режа 6 млрд доллар) жалб қилинди ва 2,3 млрд долларлик 1,3 мингдан ортиқ лойиҳалар (қиймати 100 минг доллардан юқори) молиялаштирилди”, дея маълум қилган вазирлик.

Ҳисобот даврида бозор хизматлари ҳажми 459,7 трлн сўмга етган. Бунда йиллик ўсиш 13,5 фоизга тенг. Жумладан, алоқа ва ахборотлаштириш (23,2 фоиз), молиявий (18,2 фоиз), транспорт (13,6 фоиз), савдо (9,2 фоиз), таълим (9,1 фоиз), яшаш ва овқатланиш хизматлари (7,5 фоиз) юқори ўсган. Шунингдек, савдо ва пуллик хизматлардан тушумлар ўтган йил мос даврига нисбатан 25,9 фоизга (246,4 трлн сўм) кўпайган.