Иқлим ўзгариши туфайли иссиқликнинг кучайиши одамларнинг руҳий саломатлигига жиддий зарар етказиши мумкин. Австралиялик олимларнинг тадқиқоти шуни кўрсатдики, глобал исишни тўхтатиш бўйича фаол чоралар кўрилмаса, 2050 йилга келиб руҳий ва хулқ-атвор бузилишлари (РХБ) юкламаси деярли 49 фоизга ортиши мумкин. Тадқиқот натижалари Nature Climate Change журналида эълон қилинди.
Муаллифлар Австралиянинг 2003-2018 йиллардаги тиббий маълумотларини таҳлил қилиб, кучли иссиқлик ва РХБ билан боғлиқ касалхонага ётқизишлар сони ўртасидаги барқарор алоқани аниқладилар. Бу хавотирли ва тушкунлик ҳолатларидан тортиб шизофрения ва гиёҳвандликкача бўлган касалликларни ўз ичига олади. Масалан, 2008 йилда Аделаидадаги 15 кунлик жазирама даврида болалар орасида касалхонага ётқизилганлар сони 64 фоизга, кексалар орасида эса 10 фоизга ошган.
Ҳатто мўтадил исиш сценарийси бўйича ҳам (2100 йилга келиб 3°C дан кам) Австралияда руҳий касалликларнинг тарқалиши 2030 йилларда 11 фоизга ва 2050 йилларда 27,5 фоизга кўпайиши кутилмоқда. Иқлим кескин ёмонлашганда бу кўрсаткич қарийб 49 фоизгача кўтарилиши мумкин. Айниқса, тарихан иссиққа кўникмаган ҳудудлар заиф бўлади.
Таъкидланишича, иссиқлик уйқуни бузиши, стрессни кучайтириши ва марказий асаб тизимига кислород етказилишини камайтириши мумкин, бу эса руҳий касалликларнинг кечишини оғирлаштиради. Айниқса, ёшлар хавф остида: улар кўпинча очиқ ҳавода ишлайдилар, эҳтиёт чораларини камроқ кўрадилар ва шу билан бирга РХБга эрта ёшда дуч келишади.
Тадқиқотчилар руҳий саломатликни ҳимоя қилиш иқлим ўзгаришига мослашишнинг ажралмас қисми бўлиши кераклигини таъкидламоқдалар. Бундай чораларсиз ҳароратнинг кўтарилиши бутун жамият миқёсида руҳий касалликлар юкининг жиддий ошишига олиб келиши мумкин.
Изоҳ (0)