• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12904.51
    • RUB161.99
    • EUR14575.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +32°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Маслаҳатлар

    Офтоб уришининг олдини олиш ва оқибатларини бартараф этиш усуллари

    Ёз мавсумида иссиқлик ўтгани ва офтоб уриши ўртасидаги фарқни тушуниш, бу ҳолатларнинг олдини олиш ва керак бўлганда ўзингизга, яқинларингизга ёрдам бериш жуда муҳим.

    Фото: Shutterstock

    Фото: Shutterstock

    Офтоб уриши қандай ҳолат?

    Офтоб уриши — бу тананинг ҳаддан ташқари қизиб кетишидир. Ушбу ҳолат қуёшнинг инсон танасига узоқ вақт таъсир этиши ва нурларнинг танага тўғридан-тўғри таъсир қилиши натижасида юзага келиши мумкин. Бундай ҳолларда компенсацион механизмлар иссиқлик узатилишига бардош бера олмайди ва тана ҳарорати сезиларли даражада кўтарилади. Унинг таъсири қуёш нурлари танага тушаётган пайтда ҳам, орадан бир неча соатдан кейин ҳам содир бўлиши мумкин. Офтоб уриши танадаги яллиғланиш реакцияларини фаоллаштиради ва бунинг натижасида турли органлар, уларнинг тизимлари билан боғлиқ муаммолар юзага келади. Масалан бу мушаклар, жигар, буйраклар, ўпка ва юракнинг фаолиятига таъсир қилиши мумкин.

    Офтоб уриши ва иссиқлик ўтганини қандай фарқлаш мумкин? 

    Кўп инсонлар офтоб уришини иссиқлик ўтгани билан адаштиради. Улар бир хил: иссиқда узоқ вақт туриш натижасида аҳволнинг ёмонлашиши ҳисобланади. Иссиқлик ўтиши бошқа иссиқ муҳитда, масалан, ҳаммомда, ёпиқ хонада ёки тирбандликда қолган машинада содир бўлиши мумкин. Иссиқлик ўтганидан фарқли ўлароқ, офтоб уриши инсон танасига ультрабинафша нурларининг бевосита таъсири натижасида юзага келади. Иссиқлик ўтиши ҳам офтоб уришининг бир тури бўлиб унинг оқибатлари соғлик учун хавфлидир.

    Ҳаддан ташқари иссиқлик ўтиши енгил аломатларда сезилиши ва оғир ҳолатларда юрак мушаклари, буйракларга зарар етказиши мумкин. Кўп нарса иссиқ ўтган вақтга ва ундан кейин биринчи ёрдам кўрсатилишига боғлиқ. Офтоб уриши кўнгил айниши, терининг оқариши ва хотирани йўқотиш каби аломатлар орқали юзага чиқади. Иссиқлик ўтиши эса бутун танага таъсир қилиши мумкин.

    Терлаш — бу тананинг табиий совитиш механизми. Агар сиз иссиқ ҳавода машқ қилсангиз, ҳаддан ташқари иссиқ муҳитда узоқ вақт ишласангиз ва сувсиз бўлсангиз, ўзингизни яхши ҳис қилишингиз учун зарур бўлган оптимал тана ҳароратини ушлаб туришингиз қийин бўлади. Офтоб уриши пайтида инфрақизил нурланиш мия тизимларига кириб, унинг бўлимларида ўзгариш бўлишига сабабчи бўлади. Бу эса кислород етишмаслиги, яъни гипоксияга олиб келади.

    Фото: Shutterstock

    Фото: Shutterstock

    Офтоб уришининг белгилари

    Шифокорлар офтоб уриши аломатларини уч даражага ажратган:Биринчиси: енгил даражада: ҳолсизлик, кўнгил айниши, бош оғриғи, пулснинг тезлашиши, нафас олишининг секинлашиши ёки тезлашиши.Иккинчиси: ўрта даражада: енгил симптомларнинг кучайиши, хотирани йўқотиш, бурундан қон кетиши, тана ҳароратининг 38-39 даражагача кўтарилиши.Учинчиси: оғир даражада: терининг оқариши, юқори тана ҳарорати, хотирани йўқотиш ёки чалкашлик — галлюцинациялар,  экстремал даражада қизиб кетиш оқибатида оёқ-қўлларнинг ишламай қолиши ва ўлим ҳолатлари ҳам кузатилиши мумкин.

    Жисмоний ҳаракатларни баҳолаш ва ҳароратни ўлчашдан ташқари, шифокор сувсизланиш даражасини, натрий ва калий етишмаслигини аниқлаш учун сийдик, қон тестини ўтказиши мумкин. Баъзида мушакларнинг ишлашини билиш учун визуал диагностика тестлари, ички органларнинг шикастланишини аниқлаш учун рентген нурлари буюрилади.

    Офтоб уриши нафақат юриш пайтида, балки эртаси куни 6-10 соатдан кейин ҳам ўз таъсирини кўрсатиши мумкин. Агар қуёшда узоқ вақт бўлсангиз, уйга қайтганингиздан кейин тана аъзоларингизнинг оғриғини сезсангиз ва иситма билан уйғонган бўлсангиз, дарҳол шифокор билан маслаҳатлашинг.

    Офтоб уришида биринчи ёрдам қандай кўрсатилиши керак?

    Агар сизда офтоб уришининг биринчи аломатлари кузатилса, дарахтлар соясига ёки соябон остида ўтинг. Салқин хонага ўтирсангиз янада яхши. Кейин эса қуйида келтирилган ишларни бажаринг:
    1. Уйга киринг, ортиқча кийимларингизни ечинг ва камарингизни бўшатинг.
    2. Жисмоний ҳаракатлардан чекланинг, яхшироқ мослашиб ётинг ва кўпроқ сув ичинг.
    3. Спортчилар ичадиган ичимлик — изотониклардан ичинг, улар ортиқча терлашни йўқотадиган электролитларни ўз ичига олади.
    4. Баданингизни салқин, нам сочиқ билан ҳўлланг. Вентилятордан фойдалансангиз ҳам бўлади, бироқ муз бўлакларини ишлатмасликка ҳаракат қилинг.
    5. Хотирани йўқотишнинг биринчи белгисида 10% ли аммиак эритмаси (аммиак) буғларида нафас олиш тавсия этилади.
    6. Агар аломатлар кучайиб кўнгил айниши ва бош айланишини ҳис қилсангиз, дарҳол тез ёрдам чақиринг. Шифокорга боришга уринманг, ҳар қандай вақтда саломатлик ҳолати ёмонлашиши мумкин. Агар сиз қуёш уришидан азият чеккан одамни касалхонага олиб кетаётган бўлсангиз, уни ётқизилган ҳолда манзилга олиб бориш керак.
    7. Шифокор сабабни аниқлашга ва симптомларни бартараф этишга ёрдам беради. Керакли тестлардан сўнг беморни махсус совитувчи адёлга ўраш мумкин.
    8. Офтоб уришининг оғир даражасида шошилинч касалхонага ётиш ва шифокор тавсияларига амал қилиш керак.

    Фото: Shutterstock

    Фото: Shutterstock

    Офтоб урганидан кейин нима қилмаслик керак?

    Биринчи ёрдамда керак бўладиган муҳим жиҳатларни унутманг:

    • офтоб урган инсонни совуқ ҳаммомга қўйманг  ва кондиционер остига ётқизманг
    • қаҳва ва спиртли ичимликларни берманг
    • оғир аломатлар ўз-ўзидан йўқолади деб кутманг. Беморни шифокорга олиб боринг
    • тананинг совиши аста-секин содир бўлиши керак, ҳароратнинг кескин ўзгаришига йўл қўймаслик керак
    Офтоб уришидан қандай ҳимояланса бўлади?

    Офтоб уришини даволашдан кўра унинг олдини олиш осонроқ:

    1. Кўчага чиқишдан олдин табиий материаллардан — зиғир, пахта, ипакдан тайёрланган енгил кийимларни кийинг, улар терлашнинг олдини олади.
    2. Кепка, шляпа, шарф, банданасиз юрманг, очиқ ранглардаги кийимларни кийинг, улар қуёш нурларини камроқ тортади.
    3. Юзингизни ва бошингизни салқин сув билан ювишингиз, соябон билан ҳимояланишингиз мумкин.
    4. Мунтазам равишда тоза сув ичинг, спиртли ичимликлардан сақланинг. Пиво ва коктейл каби яхна ичимликлар сувсизланишга олиб келади.
    5. Қуёш энг кўп нур тарқатадиган вақтда (соат 11 дан 16 гача) иложи борича кўчага чиқманг, машғулотларингизни, ишларингизни эрталаб ёки тушдан кейинга режалаштиринг.
    6. Агар сиз пляжда узоқ вақт бўлсангиз, қуёш нурларини танангизга сингдиришда танаффус қилиб туринг: сувда сузинг, душ қабул қилинг, салқин хонага ёки соябон остида дам олинг.
    Мавзуга доир:
    • Қуёш парҳези: Ультрабинафша нурларидан ҳимоя қилувчи 7 та маҳсулот
    • Қуёш нуридан сочларни қандай ҳимоялаш керак?

    12.07.2022, 11:49   Изоҳ (0)   21389
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Нима сабабдан уйқудан кейин бош оғрийди: сабаблар ва ечимлар

    10.07.2022, 09:32

    Саломатликка путур етказмай десангиз: пул тежамаслик талаб қилинадиган уйдаги нарсалар

    09.07.2022, 17:51

    Макияж спонжини уй шароитида қандай тезда тозаласа бўлади?

    08.07.2022, 19:49

    Жазирама ҳавода ҳам қандай қилиб терламаслик мумкин: Ҳаётингизни ўзгартирадиган 5 та лайфхак

    08.07.2022, 15:57

    «Тез ювиш режими»: Нима учун кийимлар ва машина учун зарарли?

    08.07.2022, 14:41

    Ширинликлардан осон воз кечишингизга ёрдам берадиган 5 та усул

    08.07.2022, 12:52
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    ZTE корхонаси GSMA М360 Евросиё форумида суний интеллект рақамли иқтисодиёт ривожига қўшаётган ҳиссаси ҳақида маълумот берди


    Илғор қурилиш технологиялари асосида қад ростлаётган Қуйи Чотқол ГЭС


    Тармоқда болалар хавфсизлиги : Octobankдан маслаҳатлар



    Mobiuz IQAir ҳаво сифати датчигини ўрнатди


    APEX BANK Тошкентда Бош офис ва Марказий сотув офисини очди


    Kapitalbank ходимларининг рақамли кўникмаларини ривожлантирмоқда 


    Huawei Ўзбекистондаги “Теч Carnival”да Интеллектуал дунё ривожини жадаллаштирмоқда


    Huawei Cloud TechWave Summit 2025: Яқин Шарқ ва Марказий Осиёда муваффақиятни ошириш учун интеллектуалликни тезлаштириш 


    ANORBANK Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси билан 10 миллион АҚШ долларига тенг келишув имзолади


    Жамғармалар билан қандай ишлаш зарур: банк омонатлари, акциялар ёки инвестицион пакетлар? (давоми)


    Centrum Air Истанбул ва Ўзбекистоннинг уч шаҳри ўртасида тўғридан-тўғри рейсларни йўлга қўймоқда


    Оқтепа Лавашдан “Кулгили нархлар”: севимли таомлар — ҳар бир позиция 10 мингдан 20 минг сўмгача бўлган махсус нархларда


    Энг чуқур ғор, энг баланд кўприк ва энг сирли маскан – Наманганга борамиз


    AKFA Medline University Hospital AHA расмий ўқув маркази мақомини қўлга киритди

     

    Тавсия этамиз

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10

    “Ленд-Лиз” ёрдами совға бўлмаган — Британия иккинчи жаҳон урушида берилган ёрдамни қандай қайтарган эди?

    19 май, 15:00

    “Ёвузлик империяси заминимизга ҳеч қачон қайтмаслиги учун” — жамоатчилик ўроқ-болғали қизил байроқ ва қора-оловранг лентани тақиқлашни сўрамоқда

    13 май, 22:22

    Улар доим дунёда энг яхшиларидан бўлган — покистонлик ҳарбий учувчилар ҳақида

    12 май, 21:30
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    БАА — Ўзбекистон учрашуви чипталари сотувга чиқди

    Спорт | 25 май, 13:30

    Ўзбекистонда имтиёзли тоифага кирувчилар давлат ҳисобидан даволанадиган касалликлар рўйхати қайта тасдиқланади

    Ўзбекистон | 25 май, 13:22

    Россиянинг Украинага ракета ва дронлар билан қилган ҳужуми оқибатида 10 дан ортиқ одам вафот этди

    Дунё | 25 май, 12:43

    FIFA президенти Клублар ўртасидаги ЖЧда Роналдунинг иштирокига ишора қилди: “Ҳали вақт бор” (видео)

    Спорт | 25 май, 12:39

    Эрта ҳосил ва қиммат нарх: Ўзбекистонда гилос мавсуми бошланди

    Ўзбекистон | 25 май, 12:15

    Россия чемпионатида мавсум якунланди. Легионерларимиз қандай натижа қайд этди?

    Спорт | 25 май, 12:01

    Тирноқларга назар: агар сизда шундай белгилар бўлса, дарҳол шифокорга мурожаат қилинг 

    Гўзаллик | 25 май, 12:00
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.