Жанубий Кореяда президент Юн Сок Ёлнинг ҳарбий ҳолат эълон қилиши ва кейинчалик бекор қилиши мамлакатда сиёсий инқирозга олиб келди. 3 декабрь куни у кутилмаганда ҳарбий ҳолат эълон қилди, бу қарорини мухолифатнинг “давлатга қарши фаолияти” билан изоҳлади.

Аммо парламент тез орада бу қарорни бекор қилди, шундан сўнг президент ҳарбий ҳолатни бекор қилиб, халқдан узр сўради. 8 декабрь куни собиқ мудофаа вазири Ким Ён Хён ҳарбий ҳолат эълон қилинишидаги иштироки учун ҳибсга олинди. У 4 декабрь куни истеъфога чиққан эди. Маълумотларга кўра, айнан у президентга ҳарбий ҳолатни жорий этиш таклифини берган.

14 декабрь куни Миллий Ассамблея президентга импичмент эълон қилди. 204 нафар депутат импичментни қўллаб-қувватлади, 85 нафари қарши овоз берди. Жорий йилнинг 15 январь куни Жанубий Кореяда терговчилар иккинчи уринишда президент Юн Сок Ёлни ҳибсга олди. Ҳокимиятдан четлатилган президентни ҳибсга олишга биринчи уриниш 3 январь куни содир бўлганди. Бироқ ўшанда Юн Сок Ёлнинг қўриқчилари полиция ҳибсга олишига қаршилик қилган. Бугун эса узоқ давом этган қарама-қаршиликдан сўнг, терговчилар президентни Коррупция бўйича тергов бюросига олиб боришга муваффақ бўлди.

Юн Сок Ёл йирик сиёсий жанжалларга аралашган ягона президент эмас.

Сўнгги 60 йил ичида Жанубий Кореяда бир қатор етакчиларнинг тақдири аянчли кечди.

1. Ли Син Ман (1948-1960) — сургундаги Корея Республикаси Муваққат ҳукуматининг биринчи раҳбари ва Жанубий Кореянинг биринчи президенти. Унинг даврида Кореянинг жанубий ва шимолий қисмларга бўлиниши юз берди. 1960 йилда Ли Син Ман тўртинчи марта президентликка номзодини қўйди ва ягона номзод сифатида сайланди. Ўша йилнинг апрелида оммавий тартибсизликлар бошланди, одамлар Ли Син Ман истеъфосини талаб қилишди. Апрель инқилоби даврида президент ағдарилди, Биринчи республика режими қулади, Иккинчи республика ўрнатилди.

2. Юн Бо Сон (1960-1962) — Жанубий Кореянинг иккинчи президенти, бор-йўғи икки йил ҳукмронлик қилди. Бу даврда у парламентнинг ролини кучайтирган бир қатор либерал ислоҳотларни амалга оширди. Юн Бо Сон Пақ Чон Хи давлат тўнтаришидан кейин лавозимидан четлаштирилди. Шундан сўнг у мухолифатдаги сиёсий фаолиятини давом эттирди ва яна икки марта президентликка муваффақиятсиз номзод бўлди.

4. Пак Чон Хи (1963-1979) — ҳарбий ва Жанубий Кореянинг учинчи президенти. У “Корея иқтисодий мўжизаси”га олиб келган иқтисодий ислоҳотлар, кучли саноат базасини яратиш, диктатура ва сиёсий қатағонлар билан машҳур. Президентнинг ҳаётига бир неча бор суиқасд қилинган, натижада у республика Марказий разведка бошқармаси директори томонидан ўлдирилган.

5. Чхве Гю Ха (1979-1980) — ҳокимиятни бир йил ҳам бошқармаган: тўртинчи президент ҳарбий тўнтариш натижасида лавозимидан четлаштирилди. Унинг даврида генерал майор Чон Ду Хван давлат тўнтаришини уюштириб, мамлакат ҳарбий қўмондонлиги ва ҳукумат устидан назоратни ўз қўлига олди. Бу вақтда талабалар ғалаёни ва Кванжу қўзғолони содир бўлди, Чон Ду Хван уларни шафқатсизлик билан бостирди, шундан сўнг Чхве Гю Ха истеъфога чиқди. Унинг ўрнини Чон Ду Хван эгаллади.

6. Чон Ду Хван (1981-1988) ўтмишдошларига нисбатан камроқ шафқатсиз бўлса-да, авторитар ҳукмдор сифатида танилган. Бир неча тинч йиллардан сўнг Жанубий Кореяда норозилик намойишлари авж олди ва 1988 йилда Чон Ду Хван истеъфога чиқишга мажбур бўлди. 1996 йилда у коррупция ва 1979 йилдаги давлат тўнтаришини уюштиргани учун судланди. Дастлаб уни ўлим жазосига ҳукм қилишди, кейин жазо умрбод қамоқ билан алмаштирилди, икки йилдан сўнг эса у афв этилди.

7. Ро Де У (1988-1993) Чон Ду Хваннинг бевосита вориси бўлди. У ўз даврида сиёсий тизимни демократлаштиришга интилди. 1996 йилда у ўтмишдоши Чон Ду Хван билан бирга судланди. Маълум бўлишича, у президентлик даврида сиёсий фондларга хайрия қилиш ниқоби остида катта миқдорда пора олган. Ро Де У 22 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди, кейинчалик унинг муддати 17 йилга қисқартирилди ва 1998 йилда у афв этилди.

8. Ким Ён Сам (1993-1998) ўтмишдошларидан фарқли ўлароқ, Жанубий Кореянинг еттинчи президенти сифатида лавозимга келишидан анча олдин, Пак Чон Хи ҳукмронлиги даврида қамоққа олинган эди. Президентлик лавозимида бўлганида у Чон Ду Хван ва Ро Де Уни судга тортишга эришди. У жамиятни демократлаштириш ва коррупцияга қарши курашиши билан машҳур.

9. Ким Де Чжун (1998-2003) Корея Республикасининг саккизинчи президенти бўлди. У Пак Чон Хи даврида қамоқда ўтирган, Чон Ду Хван ҳукмронлиги пайтида эса ҳукуматга қарши ва бузғунчилик фаолиятини уюштиришда айбланиб, ўлим жазосига ҳукм қилинган эди. Кейинчалик унинг жазоси умрбод қамоққа ўзгартирилди, сўнгра афв этилиб, АҚШга кетишига рухсат берилди. 1985 йилда Ким Де Чжун ватанига қайтиб келди ва сиёсий фаолиятини давом эттирди. 2000 йилда у ҳатто Тинчлик бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлди.

10. Но Му Хен (2003-2008) Жанубий Кореянинг тўққизинчи президенти бўлиб, унинг тақдири жуда фожиали кечди. 2004 йилда унга нисбатан импичмент эълон қилинди, аммо Конституциявий суд бу қарорни бекор қилди. 2009 йилда Но Му Хен порахўрликда айбланди, шундан сўнг ўз жонига қасд қилди.

11. Ли Мен Бак (2008-2013) Президентлик муддатидан сўнг у қийинчиликларга дуч келди. У пора олиш, ўғирлик ва ҳокимиятни суиистеъмол қилгани учун 17 йиллик қамоқ жазосига ҳукм қилинди.

12. Пак Кин Хе (2013-2016) Жанубий Корея тарихидаги биринчи аёл президент бўлди. 2016 йилда катта жанжал юз берди, Пак Кин Хе кўплаб сиёсий қарорларни дўстларининг таъсирида қабул қилганликда айбланди. Мамлакатда Пак Кин Хенинг истеъфоси талаб қилинган намойишлар ўтказилди ва тез орада унга нисбатан импичмент эълон қилинди. Президент порахўрликда айбланиб қамоқ жазосига ҳукм қилинди, бироқ 2021 йилда у афв этилди.

13. Мун Чже Ин (2017-2022) — ҳозиргача йирик сиёсий жанжаллар, қамоққа олишлар ва қамоқ жазоларидан холи бўлган Жанубий Кореянинг ягона президентидир. Унинг фаолияти даврида Жанубий Корея ва Шимолий Корея ўртасидаги муносабатларнинг яхшиланиши кузатилган.