Toshkent shahrida joylashgan umumiy o‘rta ta’lim maktablari oshxonasi tez orada tijorat maskanlariga aylanishi mumkin. Bu haqda “Daryo”ga ma’lumot bergan murojaatchilarga ko‘ra, Olmazor tumanidagi maktab direktorlari tuman hokimi bosimi bilan oshxonalarni auksion savdoga chiqarishga majbur bo‘lmoqda.
Hozirgi kunda ijara markazlari Toshkent shahridagi maktablar oshxonalarini auksion sotuvga chiqarmoqda. Maktab direktorlariga turli ko‘rinishda bosim o‘tkazilib, ular tashkilotlarga chaqirtirilmoqda. Va shu tarzda barcha maktab direktorlari qo‘rqqanidan oshxonalarini auksion savdoga chiqarmoqda. Natijada ayni kunga qadar maktablarda faoliyat yuritib kelgan kichkina korxonalar yuqori narx taklif qilolmaymiz va oshxonalarni sotib ololmaymiz. Ko‘chada turli faoliyat bilan shug‘ullangan korxonalar esa katta narx taklif qilib, sotib oladi. Maktab oshxonalari o‘z-o‘zidan tijorat maskanlariga aylanadi. Aslida maktab o‘quvchilarini sog‘lom ovqatlantirish doimiy davlat nazoratida bo‘lishi kerak. O‘quvchilarga sotilayotgan mahsulotlar arzonligi nazorat qilib turilishi kerak. Maktab oshxonasini oyiga 20 yoki 30 million so‘mga sotib olgan tadbirkor o‘sha pulni, ishchilar maoshi va o‘ziga qoladigan daromadni chiqarish uchun mahsulotlarni qimmat narxda sotadi yoki maktab oshxonasida sotilishi taqiqlangan mahsulotlarni sotishni boshlaydi. Maktab oshxonalarini auksionda sotib, ishlab bo‘lmaydi. Oshxona tijorat maskaniga aylanib qoladi, — deydi ism-familiyasi ochiqlansa bosim bo‘lishidan qo‘rqqan murojaatchi.
“Daryo” jurnalisti bilan suhbatlashgan Olmazor tumanidagi 22-maktab direktori o‘rinbosari maktab oshxonasi hokimiyat topshirig‘iga ko‘ra, auksion savdoga qo‘yilganini tasdiqladi.
Bizdan shuni talab qilishdi, savdoga qo‘ydik. Ayni paytda sotildimi yoki yo‘qmi xabarim yo‘q, — deydi 22-maktab direktorning xo‘jalik ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Kamola Hasanova.
Direktor o‘rinbosarining bildirishicha, maktablarga bunday topshiriq hokim nomidan Iroda ismli xodim tomonidan berilgan.
Menga direktor topshiriq berdi, bajardim. Yaqinda ish boshlagan xodimman. Bu holat bilan yaxshi tanish emasman. Va tafsilotni to‘liq bilmayman, — deydi direktor o‘rinbosari.
“Daryo” mazkur holatga izoh olish maqsadida Olmazor tumani hokimligi axborot xizmati bilan bog‘lanishga urindi. Biroq, buning imkoni bo‘lmadi, mas’ul qayta-qayta qilingan telefon qo‘ng‘iroqlariga javob bermadi.
Maktab oshxonalari auksion savdoga chiqishidan noroziligini bildirayotgan murojaatchilarga ko‘ra, oshxona uchun katta mablag‘ tikib, uni sotib olgan va oyiga 20-30 million so‘m to‘lov qilayotgan tadbirkor uchun birinchi darajali masala sarflayotgan pulini chiqarish, daromad qilish bo‘ladi.
Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligining Toshkent shahar boshqarmasi mas’uli, boshqarmaning Moliya bo‘limi boshlig‘i Mahmud Sattorovning tan olishicha, oshxonalarning auksion orqali tadbirkorlar qo‘liga o‘tishi bolalar ovqatining narxi oshishiga olib keladi. Biroq, buning oldini olish uchun harakat qilinadi.
Auksion orqali maktab oshxonasini sotib olgan tadbirkorga talab qo‘yiladi. Tadbirkor o‘sha talabni — taqiqlangan mahsulotlar sotmaslikni, ovqatlar narxini oshirmaslikni zimmasiga olsa va shuni bajarsagina u bilan ishlanadi. Bo‘lmasa yo‘q, — deydi Mahmud Sattorov.
Shu sohada faoliyat yuritib kelayotgan tadbirkorning aytishicha, auksion orqali maktab oshxonasini sotib olgan tadbirkorga hech qanday talab qo‘yib bo‘lmasligini, savdo g‘olibi hech kimga bo‘ysunmasdan faoliyat yuritish ehtimoli yuqori ekanini aytmoqda.
Deylik biror tadbirkor maktab oshxonasini auksionda yutib olib, oyiga 20-30 million so‘m to‘lab uni ishlatmoqda. Bu tadbirkor uchun eng asosiy masala sarflayotgan pullarini chiqarish va ko‘proq daromad topishdan iborat. Bolalarning sog‘lom ovqatlanishi esa ikkinchi darajali masalaga aylanadi. Hech kim “yo‘q aynan shu tadbirkor uchun muhimi bolalarning sog‘lom ovqatlanishi”, deya olmaydi. Biz ayni kunda amalda bo‘lgan Vazirlar Mahkamasining 2016-yildagi 132-sonli qarori asosida faoliyatimizni davom ettirishni, maktab oshxonalari tender savdolari asosida berilishini va eng muhimi tenderda maktab oshxonasi uchun ovqat pishirishga layoqati bor, o‘z ishining ustasi bo‘lganlar qatnashishi tarafdorimiz. Auksion savdoda esa hech qanday talab yo‘q. Savdo g‘olibi hech kimga bo‘ysunmaydi, — deydi suhbatdosh.
Murojaatchining hisob-kitobiga ko‘ra, oyiga 25-30 million so‘m ijara markaziga to‘lagan tadbirkor maktab oshxonasidan ishchilari maoshi, xarajatlari va o‘ziga qolishi uchun kamida 50 million so‘m daromad topishi kerak.
Bu esa tadbirkorga oshxonada istalgan narsasini jumladan taqiqlangan mahsulotlari, gazlangan ichimliklarni ham sota boshlashiga, o‘quvchilar ovqatini qimmat qilishiga olib keladi. Bu esa ota-onalarga og‘irlik qiladi. Bir so‘z bilan aytganda oshxonadan daromad qilinadi, ammo o‘quvchilarning sog‘lom ovqatlanishi keyingi o‘ringa tushadi, — deydi u.
“Daryo” jurnalisti Toshkentdagi maktablar egasi, poytaxt Maktabgacha va maktab ta’limi boshqarmasi boshlig‘i Nilufar Husanboyevaning bu haqdagi fikrlari bilan qiziqib, jarayonlar maktab o‘quvchilarning sog‘lom ovqatlanishi, shuningdek, narxlar oshib ota-onalarga og‘irlik qilmasligi uchun qanday yo‘l tutilishi bilan qiziqdi. Biroq, boshqarma boshlig‘i kabinetiga borgan jurnalist bilan ko‘rishib, savollariga javob berishga vaqti yo‘qligini aytib, OAV vakili bilan yuzma-yuz kelishdan tiyildi. Matbuot kotibi esa jurnalist savolini boshqarma boshlig‘iga chala holda yetkazdi.
Chala savolga javob bergan boshliq aslida maktab oshxonalarining auksion orqali sotilishiga o‘zi ham qarshi bo‘lganini gapirib yubordi. Ammo boshqarma boshlig‘ining matbuot kotibi bu javobni kutmagandi shekilli, jurnalist boshqarma boshlig‘i bilan telefon orqali bo‘lsa-da, muloqot qilib, savolini to‘lig‘icha bermoqchiligini aytsa-da, go‘shakni bermadi.
OAV vakili bilan muloqotdan qochgan boshqarma boshlig‘i Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi axborot xizmatining tavsiyasi bilanmi ko‘p o‘tmay “Daryo” jurnalistiga aloqaga chiqib, savollarga telefon orqali javob bermoqchiligini aytdi. Ammo jurnalistning aniq raqamlar bo‘yicha so‘ragan savoliga javobi yo‘qligini, hozircha jarayon bilan yaqindan tanish emasligini bildirdi. Shuningdek, poytaxtdagi mavjud maktablar oshxonalarining barchasi ham auksion orqali sotilmayotganini, faqatgina shartnoma muddatlari tugagan maktab oshxonalari sotuvga chiqayotganini, auksion orqali sotilgan oshxonalar egasi boshqarma, bo‘limlar va maktab rahbariyatining ko‘rsatmasi asosida, ularning talabidan kelib chiqib ishlashini, maktablarda o‘quvchilarning sog‘lom ovqatlanishi birinchi darajali masala bo‘lib qolishini aytdi.
Davlat aktivlarini boshqarish agentligi axborot xizmati rahbari Ilyos Abdujambulovning tushuntirish berishicha, davlat mulki obyektlari ijaraga berilish uchun auksionga chiqarilganda, jumladan maktab oshxonalarining ham ijaraga berish muddati uch yil etib belgilanadi. Ijaraga oluvchi tomonidan ijara shartnomasi shartlari o‘z vaqtida va to‘liq bajarilganda, ijara muddati yana uch yil muddatga uzaytiriladi. Abdujambulov murojaatchilarga tushunarsiz bo‘layotgan holat — auksionda maktab oshxonalarining sotuvga qo‘yilishini izohlar ekan, Vazirlar Mahkamasining 2023-yil 15-dekabrdagi 660-sonli qarorida faqatgina ijtimoiy soha obyektlarining, jumladan maktablarning ma’muriy binolari sotuvga chiqmasligi ta’kidlanganini aytmoqda.
“Daryo” mavzuga qaytadi.
Izoh (0)