Buyuk Britaniya tashqi ishlar, hamdo‘stlik va taraqqiyot masalalari bo‘yicha davlat kotibi Devid Kemeron 22-aprel kuni Tojikistonga tashrif bilan keldi. Diplomat Qirg‘izistonga ham tashrif buyurishni rejalashtirgan. Xalqaro ekspert Eldaniz Guseynov britaniyalik siyosatchining Markaziy Osiyoga tashrifidan ko‘zlagan maqsadlari borasida “Daryo”ga ma’lumot berdi.
“Rossiya va Xitoy ta’siriga qarshi kurashish uchun kelmagan”
Tashrif amalga oshiriladigan mamlakatlarning tanlanishi “Xitoy va Rossiyaning Markaziy Osiyodagi ta’siriga qarshi kurashishga urinish” sifatida ramziy ma’noga ega emas. Odatda G‘arb yetakchilari Qozog‘iston va O‘zbekistonga shunday maqsadlarda tashrif buyuradi, deydi Guseynov. Ikkala holatda ham biznes, ya’ni resurslarni qazib olish va energetika sohasidagi hamkorlikni kengaytirish haqida gap ketmoqda.
Britaniyaning Markaziy Osiyoda qanday manfaatlari bor?
Umuman olganda, Buyuk Britaniyaning strategik yondashuvi mintaqaning Rossiya va Xitoyga qaramligini kamaytirish hamda Markaziy Osiyodagi aloqalarni kengaytirishga qaratilgan loyihalarni qo‘llab-quvvatlashdan iborat.
Ekspertga ko‘ra, Britaniya o‘zining savdo va sarmoyaviy aloqalarini, asosan, Qozog‘istonda, ayniqsa, neft va gaz sohasida yaxshilashga eʼtibor qaratmoqda. Britaniyani an‘anaviy ravishda mintaqadan neft va gaz yetkazib berishning muqobil yo‘llarini ishlab chiqish qiziqtirib kelgan.
Qayta tiklanadigan gidroenergetika savdosini rag‘batlantiradigan CASA 1000 kabi loyihalar mintaqaning iqtisodiy infratuzilmasiga sarmoya kiritishga misol bo‘la oladi. Markaziy Osiyo davlatlarida boshqaruv sifati, iqtisodiy siyosat va ijtimoiy himoya tizimini yaxshilashga qaratilgan turli tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlash orqali rivojlanish va boshqaruvni takomillashtirish (yoki yaxshilashga urinish) ham muhim rol o‘ynaydi, — ta’kidlaydi Guseynov.
Ushbu sa’y-harakatlar iqtisodiy rivojlanishni rag‘batlantirish, hukumat samaradorligini oshirish va qashshoqlikni kamaytirish, shuningdek, mintaqa mamlakatlari o‘rtasidagi aloqalarni kengaytirishga qaratilgan. Britaniya uchun xavfsizlik hamkorligining yana bir muhim sohasi hisoblanadi. Chunki mintaqa Afg‘onistonga yaqin hamda bu mintaqaviy va global barqarorlikka kengroq taʼsir ko‘rsatadi.
Buyuk Britaniya mintaqaviy xavfsizlik va hamkorlikni, xususan, infratuzilma va giyohvandlikka qarshi kurashni kuchaytiruvchi loyihalarni ham qo‘llab-quvvatlaydi.
“Buyuk Britaniya geosiyosiy darajada Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorlikni kengaytirish orqali Rossiya va Xitoyning jiddiy taʼsiriga qarshi turishni istaydi, shuning uchun Kemeron o‘z tashrifi chog‘ida Tojikiston va Qirg‘iziston o‘rtasidagi chegaradagi mojarolarni hal qilish haqida albatta eslatib o‘tadi”, — ta’kidlaydi ekspert.
Eslatib o‘tamiz, 2023-yil O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Baxtiyor Saidov Buyuk Britaniyaning tashqi ishlar, hamdo‘stlik va taraqqiyot masalalari bo‘yicha davlat kotibi etib tayinlangan Devid Kemeron bilan uchrashgan edi. Uchrashuvda O‘zbekiston—Birlashgan Qirollik hamkorligining asosiy yo‘nalishlari muhokama qilingan. Suhbat chog‘ida ikki tomonlama munosabatlarni barcha sohalarda mustahkamlash borasida kelgusidagi sa’y-harakatlar, savdo-iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish bo‘yicha takliflar ham ko‘rib chiqilgan.
Ma’lumot o‘rnida, Buyuk Britaniya sobiq bosh vaziri Devid Kemeron 2023-yil noyabr oyining o‘rtalarida mamlakat tashqi ishlar vaziri etib tayinlangandi.
Izoh (0)