Буюк Британия ташқи ишлар, ҳамдўстлик ва тараққиёт масалалари бўйича давлат котиби Девид Кемерон 22 апрель куни Тожикистонга ташриф билан келди. Дипломат Қирғизистонга ҳам ташриф буюришни режалаштирган. Халқаро эксперт Элданиз Гусейнов британиялик сиёсатчининг Марказий Осиёга ташрифидан кўзлаган мақсадлари борасида “Дарё”га маълумот берди.
“Россия ва Хитой таъсирига қарши курашиш учун келмаган”
Ташриф амалга ошириладиган мамлакатларнинг танланиши “Хитой ва Россиянинг Марказий Осиёдаги таъсирига қарши курашишга уриниш” сифатида рамзий маънога эга эмас. Одатда Ғарб етакчилари Қозоғистон ва Ўзбекистонга шундай мақсадларда ташриф буюради, дейди Гусейнов. Иккала ҳолатда ҳам бизнес, яъни ресурсларни қазиб олиш ва энергетика соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш ҳақида гап кетмоқда.
Британиянинг Марказий Осиёда қандай манфаатлари бор?
Умуман олганда, Буюк Британиянинг стратегик ёндашуви минтақанинг Россия ва Хитойга қарамлигини камайтириш ҳамда Марказий Осиёдаги алоқаларни кенгайтиришга қаратилган лойиҳаларни қўллаб-қувватлашдан иборат.
Экспертга кўра, Британия ўзининг савдо ва сармоявий алоқаларини, асосан, Қозоғистонда, айниқса, нефть ва газ соҳасида яхшилашга эътибор қаратмоқда. Британияни анъанавий равишда минтақадан нефть ва газ етказиб беришнинг муқобил йўлларини ишлаб чиқиш қизиқтириб келган.
Қайта тикланадиган гидроэнергетика савдосини рағбатлантирадиган CASА 1000 каби лойиҳалар минтақанинг иқтисодий инфратузилмасига сармоя киритишга мисол бўла олади. Марказий Осиё давлатларида бошқарув сифати, иқтисодий сиёсат ва ижтимоий ҳимоя тизимини яхшилашга қаратилган турли ташаббусларни қўллаб-қувватлаш орқали ривожланиш ва бошқарувни такомиллаштириш (ёки яхшилашга уриниш) ҳам муҳим рол ўйнайди, — таъкидлайди Гусейнов.
Ушбу саъй-ҳаракатлар иқтисодий ривожланишни рағбатлантириш, ҳукумат самарадорлигини ошириш ва қашшоқликни камайтириш, шунингдек, минтақа мамлакатлари ўртасидаги алоқаларни кенгайтиришга қаратилган. Британия учун хавфсизлик ҳамкорлигининг яна бир муҳим соҳаси ҳисобланади. Чунки минтақа Афғонистонга яқин ҳамда бу минтақавий ва глобал барқарорликка кенгроқ таъсир кўрсатади.
Буюк Британия минтақавий хавфсизлик ва ҳамкорликни, хусусан, инфратузилма ва гиёҳвандликка қарши курашни кучайтирувчи лойиҳаларни ҳам қўллаб-қувватлайди.
“Буюк Британия геосиёсий даражада Марказий Осиё давлатлари билан ҳамкорликни кенгайтириш орқали Россия ва Хитойнинг жиддий таъсирига қарши туришни истайди, шунинг учун Кемерон ўз ташрифи чоғида Тожикистон ва Қирғизистон ўртасидаги чегарадаги можароларни ҳал қилиш ҳақида албатта эслатиб ўтади”, — таъкидлайди эксперт.
Эслатиб ўтамиз, 2023 йил Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Бахтиёр Саидов Буюк Британиянинг ташқи ишлар, ҳамдўстлик ва тараққиёт масалалари бўйича давлат котиби этиб тайинланган Девид Кемерон билан учрашган эди. Учрашувда Ўзбекистон—Бирлашган Қироллик ҳамкорлигининг асосий йўналишлари муҳокама қилинган. Суҳбат чоғида икки томонлама муносабатларни барча соҳаларда мустаҳкамлаш борасида келгусидаги саъй-ҳаракатлар, савдо-иқтисодий алоқаларни ривожлантириш бўйича таклифлар ҳам кўриб чиқилган.
Маълумот ўрнида, Буюк Британия собиқ бош вазири Девид Кемерон 2023 йил ноябрь ойининг ўрталарида мамлакат ташқи ишлар вазири этиб тайинланганди.
Изоҳ (0)