8-fevral kuni Ukraina prezidenti mamlakat Qurolli kuchlarining bosh qo‘mondoni Valeriy Zalujniyni lavozimidan ozod etdi va uning o‘rniga Ukrainaning sharqiy frontdagi guruhi qo‘mondoni, general-polkovnik Aleksandr Sirskiyni tayinladi. Oldinroq matbuotda Zelenskiy va Zalujniy o‘rtasida kelishmovchilik borligi haqida xabarlar tarqalgan edi.
Shuningdek, amerikalik jurnalist Taker Karlsonning Rossiya prezidenti Vladimir Putindan olgan intervyusi bir qancha muhokamalarga sabab bo‘ldi. “Daryo” ushbu ikki mavzu atrofida iqtisodiy tahlilchi Shuhrat Rasul va siyosatshunos Oybek Sirojov bilan suhbatlashdi.
– Ukraina Qurolli kuchlarining bosh qo‘mondoni Valeriy Zalujniy nima uchun kutilmaganda lavozimidan ozod etildi? Bunga nima sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkin?
Shuhrat Rasul, iqtisodiy tahlilchi:
– Zalujniyning ishdan olinishi har xil talqin qilinmoqda. Ayrimlar Ukraina prezidenti Zelenskiy va Zalujniy o‘rtasida kelishmovchiliklar borligini hamda Zalujniy aynan shu boisdan ishdan olinganini taʼkidlamoqda. Lekin Zalujniy o‘zining yo‘l qo‘ygan xato va kamchiliklari ortidan lavozimidan ozod etildi. Faktlarga nazar tashlasak, 2023-yil 4-iyunda Ukraina armiyasi qarshi hujumga o‘tayotgan vaqtda Valeriy Zalujniy Time jurnaliga intervyu berib shunday degan edi:
“G‘arb tomonidan bizga 300 ta tank, 700 ta BMP va 500 ta artilleriya qurollari berilsa, biz kuniga 30 kilometr masofani bosib o‘tamiz va bir oy qolmasdan dengizga chiqamiz hamda Qrimni qamal qilamiz”.
Biroq Ukrainaning qarshi hujumi omadsizlik bilan tugadi. 2023-yilning noyabr oyida Zalujniy Buyuk Britaniyaning The Economist gazetasiga intervyu berib, “Rossiya kuchlari bilan bizning armiyamiz son jihatdan teng holatda. Biz Rossiyani texnologik jihatdan yengishimiz kerak. Men bundan boshqa chora ko‘rmayapman”, degan edi. Mana shu gaplar Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiyning noroziligiga uchradi. Chunki Zalujniy frontdagi holat bo‘yicha birinchi navbatda Ukraina Oliy bosh qo‘mondoni hisoblangan Zelenskiyga aytishi kerak edi. Ukraina prezidenti esa frontdagi holat haqida The Economist gazetasidan xabar topmoqda. Ungacha Zelenskiyga frontdagi asl holat bo‘yicha noto‘g‘ri maʼlumot berilgan. Shuningdek, Qrimni qamal qilish rejasi amalga oshmagani ham Zalujniyning lavozimidan ozod etilishiga sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkin.
Oybek Sirojov, siyosatshunos:
– Zalujniyning lavozimidan olinishi kutilgan edi. Chunki OAVlarda shu masala haqida ko‘p xabarlar tarqalgan edi. Nazarimda, birinchi sabab qarshi hujumning muvaffaqiyatsizlikka uchragani. Bu muvaffaqiyatsizlikni kimdir bo‘yniga olish kerak edi. Demak, qarshi hujumni tayyorlagan qo‘mondon ishdan olindi. Bundan tashqari, Zalujniy va Zelenskiy o‘rtasidagi ayrim fikrlar bir-biriga qarama-qarshi edi. Misol uchun, Zelenskiy hujumga o‘tishga buyruq bergan bo‘lsa, Zalujniy ortga chekinishni tavsiya qilgan holatlar ro‘y berdi. Bugungi real frontdagi holat ham Zalujniyning ishdan olinishiga sabab bo‘lgan. Boisi bugun Ukraina qarshi hujumda emas, balki himoyalanmoqda.
– Ukraina bosh shtabidagi o‘zgarish frontga qay darajada taʼsir ko‘rsatadi?
Shuhrat Rasul, iqtisodiy tahlilchi:
– Avvalo, Zalujniyning bir o‘zi ketmaydi. Yangi qo‘mondon Aleksandr Sirskiy front chizig‘iga o‘zi ishongan generallarni tayinlaydi. Zalujniyning ishdan olinishida siyosiy omillar ham ro‘l o‘ynadi. Ukraina matbuotida har doim Zelenskiy bilan Zalujniy tenglashtirilgan va ayrim hollarda Zalujniyning reytingi prezidentnikidan balandroq bo‘lgan. Bir vaqtlar Vladimir Zelenskiy ikki bor prezidentlik muddatiga saylanmasligini aytgan edi. Balki kelajakda Zelenksiy prezident bo‘lolmasa-da, u tanlagan odam davlat rahbari bo‘lishini istagan bo‘lishi mumkin. Lekin men Zalujniy bergan vaʼdalarini bajara olmagani uchun ishdan olindi, deb o‘ylayman. Agar u bergan vaʼdalarini bajarib, Qrimni qamal qilganida, Zalujniyni hech kim ishdan olmas edi!
Oybek Sirojov, siyosatshunos:
– Bizda kechuvda ot o‘zgartirilmaydi, degan naql bor. Albatta, Ukrainada bosh qo‘mondon o‘zgarishi frontdagi holatga jiddiy taʼsir ko‘rsatadi. Masalan, Zalujniyning o‘z taktikasi va strategiyasi bor edi. Yangi tayinlangan bosh qo‘mondon o‘zgarishlarni amalga oshirishi uchun ham vaqt kerak. Ukraina uchun barcha muammolar bir vaqtning o‘zida keldi. Misol uchun, G‘arbdan moddiy va harbiy yordamlarning kechikishi va qo‘mondonning o‘zgartirilishi masalani yanada murakkablashtiradi.
– Yaqinda amerikalik jurnalist Taker Karslon Rossiya prezidenti Vladimir Putindan intervyu oldi. Bu suhbat shov-shuvlarga sabab bo‘ldi. Putin bergan intervyudan qanday xulosalar chiqarish mumkin?
Shuhrat Rasul, iqtisodiy tahlilchi:
– Amerikalik jurnalist Taker Karslonning Rossiya prezidenti Vladimir Putindan olgan intervyusida hech qanday yangilik yo‘q. Putin suhbatni uzoq tarixdan boshladi va Ukraina millati yo‘q ekanligini tushuntirmoqchi bo‘ldi. Jurnalistning ham boshi og‘rib ketdi. Karslon bitta savolni 3 marotaba takrorladi. Har safar Putin bu savollarga ochiq javob bermadi. Putin urushni G‘arb boshlaganini taʼkidladi. Shaxsan men intervyuda yangi bir gap eshitmadim.
Oybek Sirojov, siyosatshunos:
– Putin yangi gap aytdimi-aytmadimi, bu muhim emas! Muhimi, Putinni G‘arb tinglamoqda. Amerikalik jurnalistning Rossiya prezidentidan intervyu olishi, aslida, Amerikadagi saylov jarayonlari bilan bog‘liq. Bu suhbatdan maqsad — Bayden maʼmuriyati yo‘l qo‘ygan xatolarni ko‘rsatish va Donald Tramp obro‘sini oshirish edi. Masalan, Taker Karslonning o‘zi ham respublika partiyasidan. Eng qiziq holat, Qo‘shma Shtatlarda prezidentlik uchun kurash davlat manfaatlaridan ustun kelmoqda. Tabiiyki, Putinning fikrlari Amerikadagi ayrim insonlarning qarashini o‘zgartiradi.
Suhbatni jurnalist Sardor Ali olib bordi
Izoh (0)