8 февраль куни Украина президенти мамлакат Қуролли кучларининг бош қўмондони Валерий Залужнийни лавозимидан озод этди ва унинг ўрнига Украинанинг шарқий фронтдаги гуруҳи қўмондони, генерал-полковник Александр Сирскийни тайинлади. Олдинроқ матбуотда Зеленский ва Залужний ўртасида келишмовчилик борлиги ҳақида хабарлар тарқалган эди.
Шунингдек, америкалик журналист Такер Карлсоннинг Россия президенти Владимир Путиндан олган интервьюси бир қанча муҳокамаларга сабаб бўлди. “Дарё” ушбу икки мавзу атрофида иқтисодий таҳлилчи Шуҳрат Расул ва сиёсатшунос Ойбек Сирожов билан суҳбатлашди.
– Украина Қуролли кучларининг бош қўмондони Валерий Залужний нима учун кутилмаганда лавозимидан озод этилди? Бунга нима сабаб бўлган бўлиши мумкин?
Шуҳрат Расул, иқтисодий таҳлилчи:
– Залужнийнинг ишдан олиниши ҳар хил талқин қилинмоқда. Айримлар Украина президенти Зеленский ва Залужний ўртасида келишмовчиликлар борлигини ҳамда Залужний айнан шу боисдан ишдан олинганини таъкидламоқда. Лекин Залужний ўзининг йўл қўйган хато ва камчиликлари ортидан лавозимидан озод этилди. Фактларга назар ташласак, 2023 йил 4 июнда Украина армияси қарши ҳужумга ўтаётган вақтда Валерий Залужний Time журналига интервью бериб шундай деган эди:
“Ғарб томонидан бизга 300 та танк, 700 та БМП ва 500 та артиллерия қуроллари берилса, биз кунига 30 километр масофани босиб ўтамиз ва бир ой қолмасдан денгизга чиқамиз ҳамда Қримни қамал қиламиз”.
Бироқ Украинанинг қарши ҳужуми омадсизлик билан тугади. 2023 йилнинг ноябрь ойида Залужний Буюк Британиянинг The Economist газетасига интервью бериб, “Россия кучлари билан бизнинг армиямиз сон жиҳатдан тенг ҳолатда. Биз Россияни технологик жиҳатдан енгишимиз керак. Мен бундан бошқа чора кўрмаяпман”, деган эди. Мана шу гаплар Украина президенти Владимир Зеленскийнинг норозилигига учради. Чунки Залужний фронтдаги ҳолат бўйича биринчи навбатда Украина Олий бош қўмондони ҳисобланган Зеленскийга айтиши керак эди. Украина президенти эса фронтдаги ҳолат ҳақида The Economist газетасидан хабар топмоқда. Унгача Зеленскийга фронтдаги асл ҳолат бўйича нотўғри маълумот берилган. Шунингдек, Қримни қамал қилиш режаси амалга ошмагани ҳам Залужнийнинг лавозимидан озод этилишига сабаб бўлган бўлиши мумкин.
Ойбек Сирожов, сиёсатшунос:
– Залужнийнинг лавозимидан олиниши кутилган эди. Чунки ОАВларда шу масала ҳақида кўп хабарлар тарқалган эди. Назаримда, биринчи сабаб қарши ҳужумнинг муваффақиятсизликка учрагани. Бу муваффақиятсизликни кимдир бўйнига олиш керак эди. Демак, қарши ҳужумни тайёрлаган қўмондон ишдан олинди. Бундан ташқари, Залужний ва Зеленский ўртасидаги айрим фикрлар бир-бирига қарама-қарши эди. Мисол учун, Зеленский ҳужумга ўтишга буйруқ берган бўлса, Залужний ортга чекинишни тавсия қилган ҳолатлар рўй берди. Бугунги реал фронтдаги ҳолат ҳам Залужнийнинг ишдан олинишига сабаб бўлган. Боиси бугун Украина қарши ҳужумда эмас, балки ҳимояланмоқда.
– Украина бош штабидаги ўзгариш фронтга қай даражада таъсир кўрсатади?
Шуҳрат Расул, иқтисодий таҳлилчи:
– Аввало, Залужнийнинг бир ўзи кетмайди. Янги қўмондон Александр Сирский фронт чизиғига ўзи ишонган генералларни тайинлайди. Залужнийнинг ишдан олинишида сиёсий омиллар ҳам рўл ўйнади. Украина матбуотида ҳар доим Зеленский билан Залужний тенглаштирилган ва айрим ҳолларда Залужнийнинг рейтинги президентникидан баландроқ бўлган. Бир вақтлар Владимир Зеленский икки бор президентлик муддатига сайланмаслигини айтган эди. Балки келажакда Зеленксий президент бўлолмаса-да, у танлаган одам давлат раҳбари бўлишини истаган бўлиши мумкин. Лекин мен Залужний берган ваъдаларини бажара олмагани учун ишдан олинди, деб ўйлайман. Агар у берган ваъдаларини бажариб, Қримни қамал қилганида, Залужнийни ҳеч ким ишдан олмас эди!
Ойбек Сирожов, сиёсатшунос:
– Бизда кечувда от ўзгартирилмайди, деган нақл бор. Албатта, Украинада бош қўмондон ўзгариши фронтдаги ҳолатга жиддий таъсир кўрсатади. Масалан, Залужнийнинг ўз тактикаси ва стратегияси бор эди. Янги тайинланган бош қўмондон ўзгаришларни амалга ошириши учун ҳам вақт керак. Украина учун барча муаммолар бир вақтнинг ўзида келди. Мисол учун, Ғарбдан моддий ва ҳарбий ёрдамларнинг кечикиши ва қўмондоннинг ўзгартирилиши масалани янада мураккаблаштиради.
– Яқинда америкалик журналист Такер Карслон Россия президенти Владимир Путиндан интервью олди. Бу суҳбат шов-шувларга сабаб бўлди. Путин берган интервьюдан қандай хулосалар чиқариш мумкин?
Шуҳрат Расул, иқтисодий таҳлилчи:
– Америкалик журналист Такер Карслоннинг Россия президенти Владимир Путиндан олган интервьюсида ҳеч қандай янгилик йўқ. Путин суҳбатни узоқ тарихдан бошлади ва Украина миллати йўқ эканлигини тушунтирмоқчи бўлди. Журналистнинг ҳам боши оғриб кетди. Карслон битта саволни 3 маротаба такрорлади. Ҳар сафар Путин бу саволларга очиқ жавоб бермади. Путин урушни Ғарб бошлаганини таъкидлади. Шахсан мен интервьюда янги бир гап эшитмадим.
Ойбек Сирожов, сиёсатшунос:
– Путин янги гап айтдими-айтмадими, бу муҳим эмас! Муҳими, Путинни Ғарб тингламоқда. Америкалик журналистнинг Россия президентидан интервью олиши, аслида, Америкадаги сайлов жараёнлари билан боғлиқ. Бу суҳбатдан мақсад — Байден маъмурияти йўл қўйган хатоларни кўрсатиш ва Дональд Трамп обрўсини ошириш эди. Масалан, Такер Карслоннинг ўзи ҳам республика партиясидан. Энг қизиқ ҳолат, Қўшма Штатларда президентлик учун кураш давлат манфаатларидан устун келмоқда. Табиийки, Путиннинг фикрлари Америкадаги айрим инсонларнинг қарашини ўзгартиради.
Суҳбатни журналист Сардор Али олиб борди
Изоҳ (0)