O‘zbekistonda ko‘chmas mulk to‘g‘risidagi e’lonlarni faqat rieltorlar orqali joylashtirish yo‘lga qo‘yilishi mumkin

Davlat aktivlarini boshqarish agentligi “Rieltorlik faoliyati to‘g‘risida”gi qonunning yangi tahriri loyihasini muhokamaga qo‘ydi.

Qonun loyihasi tuzilmasi 7 bob va 45 moddadan (amaldagisi 6 ta bob 28 ta modda) iborat. Qonun loyihasi eskirgan va havolaki normalar qayta ko‘rib chiqishga, quyidagi vazifalarni amalga oshirish nazarda tutilgan to‘g‘ridan to‘g‘ri amal qiladigan yangi normalarni joriy qilishga yo‘naltirilgan:

• rieltorlik faoliyatini tartibga solish shakli sifatida litsenziyalashni bekor qilish va baʼzi funksiyalarni o‘zini o‘zi boshqarish jamoat tashkilotlariga bosqichma-bosqich o‘tkazish;
• rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organi va rieltor faoliyati sohasidagi professional jamoat tashkilotlari bilan birgalikda, moliya-xo‘jalik faoliyatiga aralashmagan holda, rieltorlik tashkilotlari ishi sifatini tashqi nazorati tekshiruvidan o‘tkazish;
• manfaatlar to‘qnashuvining oldini olishga yo‘naltirilgan, rieltorlar professional faoliyatining axloqiy qoidalariga rioya qilish;
• barcha ishtirokchilar o‘rtasida jinoiy sxemalarga qarshi kurashish va ularni yo‘q qilish hamda moliyaviy intizomni mustahkamlash mexanizmlarini yaratish;
• ko‘chmas mulk bozorining barcha ishtirokchilarining mulk huquqlarini himoya qilish mexanizmlarini yaratish;
• rieltorlik faoliyatini tartibga soladigan normalarni bitta normativ-huquqiy hujjatda unifikatsiya qilish va tizimlashtirish.

Xususan, loyihaning 27-moddasida quyidagicha norma taklif qilinmoqda:

“Jismoniy yoki yuridik shaxslarning ko‘chmas mulk obyektlarini reklama qilish va eʼlonlari, shu jumladan butunjahon axborot tarmog‘i internetda yoki ijtimoiy tarmoqlar sahifalarida joylashtiriladiganlari, ko‘chmas mulk mulkdorlari tomonidan faqat rieltorlik tashkilotlari va ko‘chmas mulk bo‘yicha agentlar orqali bepul amalga oshiriladi”.

Hujjatda qayd etilishicha, bugungi kunda Respublikada ikkita rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari Rieltorlik tashkilotlari assotsiatsiyasi va O‘zbekiston rieltorlar gildiyasi (ixtiyoriy aʼzolik asosida tashkil qilingan nodavlat notijorat tashkilot), shuningdek 586 nafar jismoniy shaxslarga tegishli rieltorning malaka sertifikatlari amal qiladi va 285 ta rieltorlik tashkilotlari faoliyat ko‘rsatmoqda.

Ushbu 285 ta rieltorlik tashkilotlardan 209 tasi bo‘yicha to‘liq maʼlumot yo‘qligi, rieltorlarni “soyadan” chiqishini rag‘batlantirish uchun shart-sharoitlar yo‘qligi sababli amaliyotda tushunmovchiliklar kelib chiqmoqda. Shuningdek, vakolatli davlat organiga va professional jamoat birlashmalariga tegishli maʼlumotlarni taqdim etilmasligi uchun javobgarlik belgilanmagani, havola qiluvchi normalar mavjudligi sababli, amaliyotda tushunmovchiliklar kelib chiqmoqda.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, rieltorlik faoliyatini yanada rivojlantirish, rieltorlik xizmatlarining professional darajasi va sifatini oshirish, rieltorlik tashkilotlari faoliyatini tartibga solishning samarali usullarini joriy etish, rieltor tashkilotlar va rieltorlar yagona reyestrini yaratish shuningdek, rieltorlik sohasida o‘zini o‘zi boshqarish mexanizimini joriy etish maqsadida “Rieltorlik faoliyati to‘g‘risida”gi qonun yangi tahrirda chiqarish zarurati yuzaga keldi.