Cotton Campaign xalqaro koalitsiyasi tomonidan O‘zbekiston paxtasiga qo‘yilgan 12 yillik boykot bekor bo‘lganiga bir yil to‘ldi. Shu munosabat bilan “Daryo” muxbiri Azizbek Abduvaliyev Namangan muhandislik-qurilish institutining prorektori Odiljon Jakbarovni suhbatga tortib, majburiy mehnat qoldirgan iz — paxta dalalarida kechgan o‘quvchilik, talabalik va o‘qituvchilik yillari haqida so‘radi.
“Hozir 48 yoshga to‘lgan bo‘lsam, shundan 30 yili paxta dalalarida kechgan ekan. Avval o‘quvchi, keyin talaba, so‘ng o‘qituvchi sifatida, albatta.
Namangan viloyatining Uychi tumanida tug‘ilib-o‘sganman. Maktabning 5-sinfidan boshlab paxtaga chiqardik. Talabalikning besh yili ham shu tarzda o‘tdi. Institutda Bilimlar kunini nishonlab, ortidan qachon va qayerga terimga borishimizni surishtirardik. Nari borsa bir hafta o‘qish, keyin dalaga tayyorgarlik. Kishi boshiga 60 kilogrammdan paxta normasi. Normani bajarolmay, ovqatdan qarzdor bo‘lib qaytganlar ham ko‘p bo‘lgan. Kursdoshlarimizdan biri mavsum arafasida uylangani, keyin ota-onasi kelinbolani yetaklab, dalaga yangi kuyovni ko‘rgani kelganini hali-hanuz do‘stlar davrasida kulgi bilan eslaymiz.
O‘zim o‘qigan institutga o‘qituvchi sifatida qaytib borganimdan keyin ham bu holat o‘zgarmadi. Farqi, endi talabalarni bu yumushga undash, ularga zarur shart-sharoit yaratib berishdan iborat edi. Avgust oyida bizga biriktirilgan dalaga borib, talabalarimiz uchun joy tayyorlar edik. Aksar bu joylar yotoq va yashash uchun umuman mo‘ljallanmagan bog‘cha yoki maktab binolari, shiyponlar bo‘lardi. Ovqat esa ko‘pincha makarondan iborat bo‘lgan, haftada ikki marotaba palov bilan siylardik.
Eng yomoni, talabalarni o‘qishdan ajratib, dalaga olib borib, paxta terdirib, keyin kechki payt yig‘ilishlarda buning hisobotini berar, odam soni yoki kilogramm pasaygan bo‘lsa, yaxshigina dakki ham eshitardik. O‘zimiz kunda ikki-uch marta sanaganimiz yetmagandek, masʼul idoralarning xodimlari kechki payt kelib, endi yotishga harakat qilayotgan yoshlarni tashqariga olib chiqib, qaytadan sanardi. Talabalardan kimdir kasallikka chalingani esa haqiqiy fojia edi — uning salomatligiga qayg‘urilgani uchun emas, balki kishi boshi kamayib ketgani uchun.
O‘qituvchi va murabbiylar kunining maqomi ham shunga yarasha edi. Qiziq tomoni, butun mamlakat bu kunni bayram sifatida nishonlab dam olar, o‘qituvchilarning o‘zi esa dalada, terimda kutib olardi. Bayram munosabati bilan palov tortilardi, sovg‘a-salom tarqatilardi, konsert qo‘yilardi va bo‘ldi, bayram shu tariqa o‘tdi-ketdi. O‘ylab ko‘rsam, nafaqat bayram, balki tug‘ilgan kunim sanasi — 12-oktabrni ham ko‘pincha dalada nishonlagan ekanman.
2017-yili ham odatdagidek paxta terimiga otlandik, biroq bir hafta o‘tib-o‘tmay ortga qaytish va institutda o‘qish jarayonini boshlash haqida topshiriq oldik. Avvaliga o‘zimiz ham ishonmadik, lekin bizni olib ketish uchun shay turgan avtobuslarni ko‘rib, bu tush emas, reallik ekanligi ayon bo‘ldi. Shu-shu qaytib paxta dalasini ko‘rmadik. Na biz, na talabalar. Bunga ham endigina 5 yildan sal oshibdi, lekin hozir bemalol o‘sha paytda qabul qilingan qarorni mamlakat uchun burilish nuqtasi deb hisoblashga haqlimiz. Ayniqsa, biz pedagoglar.
Cotton Campaign xalqaro koalitsiyasi tomonidan O‘zbekiston paxtasiga qo‘yilgan 12 yillik boykot bekor bo‘lganiga bir yil to‘lgan kunlarda shular haqida eslar ekanman, baʼzan o‘sha kunlar xuddi biz bilan bo‘lmagandek tuyuladi. Afsuski, bu yaqin o‘tmishimizda ro‘y bergan va hech kim, xususan, o‘quvchi, talaba va o‘qituvchiga nisbatan majburiy mehnatga yo‘l qo‘yilmasligi zarurligini eslatuvchi alamli va achchiq saboqlardan iborat”.
Izoh (0)