• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12413.79
    • RUB154.86
    • EUR14468.27
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Iqtisodiyot

    O‘zbekiston hududlari iqtisodiyotidagi tafovutlar tahlil qilindi

    O‘zbekiston hududlari iqtisodiyotidagi tafovutlar tahlil qilindi. Bu haqda Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar Instituti (PMTI) xabar bermoqda.

    Toshkent shahri, Yunusobod tumanidagi qorli manzaralar.

    Toshkent shahri, Yunusobod tumanidagi qorli manzaralar.
    Foto: “Daryo” / Ma’murjon Obrahmatov

    Dunyo miqyosida iqtisodiy beqarorlik yuzaga kelgan bugungi kunda ishlab chiqarish faoliyati xorijiy mamlakatlar bilan bevosita bog‘liq, iqtisodiyotida tashqi savdoning ulushi yuqori bo‘lgan hududlarga bu beqarorlik kuchli ta’sir qilishi mumkin.

    Koronavirus pandemiyasi tufayli 2020-yilda hududlar iqtisodiyotidagi tafovut YIMning aholi jon boshiga ulushi bo‘yicha 2019-yildagiga nisbatan 25 foizga, sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarishning aholi jon boshiga ulushi bo‘yicha 17 foizga ortdi.

    Bu tafovut 2021-yilga kelib, mos ravishda 3 foiz va 11 foizga qisqargan bo‘lsa-da, hozirgi mavhumlik sharoitida kelajakda hududlarni kompleks rivojlantirishni prognoz qilish hamda tabaqalashuv ortib ketishining oldini olish uchun mo‘ljallangan chora-tadbirlarni ishlab chiqish dolzarb masala hisoblanadi.

     

    Tafovut deganda, hududlarning eng yuqori va eng past qiymatga ega ko‘rsatkichlari nisbati nazarda tutilmoqda.

    Tadqiqotda 2016—2021-yillarda hududlar iqtisodiyotidagi tafovutlarning qisqarishi va ularning barqaror holatga yaqinlashishi Beta (β) yaqinlashish modeli vositasida tahlil qilindi.

    Ushbu neoklassik o‘sish modeliga ko‘ra, agar hududlar bo‘yicha yagona farq ular kapitalining boshlang‘ich darajasida bo‘lsa, kichik hajmdagi kapitalga ega bo‘lgan kambag‘al hududlar yirik kapitalga ega bo‘lgan boy hududlarga qaraganda iqtisodiy jihatdan tezroq o‘sadi. Bu esa hududlar o‘rtasidagi nomutanosiblikning kamayib borishini anglatadi.

    Qaysi mamlakatni olib qaramaylik, uning poytaxti (yirik shaharlari) iqtisodiyotining ko‘lami bo‘yicha boshqa hududlardan bir qator ustun jihatlarga ega bo‘ladi. O‘zbekiston iqtisodiyotidagi yetakchi mavqeyi tufayli Toshkent shahriga ham hududlar o‘rtasidagi nomutanosiblikning asosiy manbai sifatida qarash mumkin.

    Shuningdek, uning iqtisodiy salohiyati Toshkent viloyatining iqtisodiy ko‘rsatkichlariga ham ijobiy ta’sir qiladi. Mamlakat bo‘yicha ishlab chiqarilgan iste’mol tovarlarining 35,7 foizi, ko‘rsatilgan xizmatlarning 44,9 foizi hamda YIMning 27,8 foizi ularning hissasiga to‘g‘ri keladi.

    Shu bois ular yaqinlashish modelidan chiqarib tashlansa, hududlar o‘rtasidagi tafovut yaqqolroq namoyon bo‘ladi. Tadqiqotda shartli Beta modelining mamlakatdagi 14 ta hududi uchun (1-model), Toshkent shahrisiz (2-model) va Toshkent shahri va Toshkent viloyati ishtirok etmagan (3-model) variantlari tahlil qilindi.

    Natijalar

    Shartli Beta yaqinlashish modelining uchta varianti ham mamlakatda hududlarning iqtisodiy barqaror holatga yaqinlashayotgani va ular o‘rtasidagi tabaqalashuv qisqarayotganidan dalolat beradi.

    Chegaradosh hududlarning muvofiq tarzda rivojlanishi ham iqtisodiy o‘sishga ijobiy ta’sir qilayotgani ma’lum bo‘ldi. Shuningdek, optik tolali aloqa liniyalarini o‘tkazish eng rivojlangan hududlar darajasiga yaqinlashishda yordam beradi. Tahlildan eng rivojlangan hududlarni chiqarib tashlash esa bu omilning ahamiyatini pasaytiradi.

    Barcha hududlar bo‘yicha hisoblangan Halflife ko‘rsatkichi tafovutni 50 foizga kamaytirish uchun 35 yil, Toshkent shahri va Toshkent viloyatini hisobga olmaganda esa 25 yil kerak bo‘lishini ko‘rsatdi.

    Tadqiqot natijasida geografik joylashuvi hamda iqtisodiy rivojlanish ko‘rsatkichlari yaqin bo‘lgan hududlar uchun hududiy siyosat yo‘nalishlarini aniqlash va ular boyicha chora-tadbirlar ishlab chiqish lozim, degan xulosaga kelindi.

    Masalan, Beta yaqinlashish modeli Surxondaryo, Samarqand va Qashqadaryo viloyatlari nafaqat geografik jihatdan, balki iqtisodiy o‘sish sur’ati jihatidan ham yaqin hududlar ekanligini ko‘rsatdi.

    Xuddi shunday, geografik jihatdan yaqin joylashgan Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlari YIMning aholi jon boshiga ulushi jihatidan, Xorazm, Buxoro va Navoiy viloyatlari iqtisodiy o‘sish sur’ati bo‘yicha o‘xshash hududlar bo‘lib, ular uchun rivojlanishning umumiy yo‘nalishlarini belgilash maqsadga muvofiq.

    11.01.2023, 23:48   Izoh (0)   18613
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Rossiya—Ukraina urushi O‘zbekiston iqtisodiyotiga qanday ta’sir qildi?

    11.01.2023, 22:28

    Janubiy Koreyada ish o‘rinlari soni 22 yil ichida rekord darajada o‘sdi

    11.01.2023, 21:55

    Rossiya katta farq bilan yetakchi: O‘zbekistonda 2022-yili qaysi mamlakat kompaniyalari ko‘proq tashkil qilindi?

    11.01.2023, 13:19

    O‘zbekiston eng yaxshi pasportlar reytingida uch pog‘ona yuqoriladi. Mamlakat O‘rta Osiyo bo‘yicha faqat Turkmanistondan oldinda

    11.01.2023, 12:21

    Jahon banki 2023-yil uchun global iqtisodiy o‘sish prognozini keskin pasaytirdi

    11.01.2023, 00:46

    Prognoz o‘zgardi: 2023-yilda Yevropada retsessiya yuz berishi kutilmayapti

    10.01.2023, 23:35
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Smart Business O‘zbekistonda UZCARD va Humo kartalarini qabul qilish uchun yagona yechimni taqdim etadi 


    UZTELECOM simli internetni modernizatsiya qilmoqda: abonentlar GPON va FTTx orqali 100 Mbit/s dan yuqori tezlikka ega bo‘ladilar


    “Biznesni rivojlantirish banki” 1 trln 273 mlrd so‘mlik ipoteka krediti ajratdi


    Kapitalbank va Korporativ sport assotsiatsiyasi hamkorlik memorandumini imzoladi


    Uzbekistan Airways bilan Istanbulga foydali parvoz qiling!


    Accor Toshkentda Swissôtel Tashkent ochilishini nishonlamoqda, shveysariya uslubidagi hashshamatni O‘zbekiston poytaxtiga olib kelmoqda


    “Trastbank” kichik biznesni rivojlantirish uchun 1 mlrd so‘mgacha kredit taklif etadi


    Universalbank o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolar uchun yangi “Mikrokredit 300 ”ni ishga tushirdi 


    Mobiuz Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlarida 5G ning yangi imkoniyatlarini ochmoqda


    Pepsi Taste Challenge 2025: Pepsi yana oldinda — O‘zbekistonda 59,28% ovozga sazovor bo‘ldi 


    HONOR talabalarni qo‘llab-quvvatlovchi aksiyani e’lon qildi 


    HAVAL O‘zbekistonda yangi modellarni namoyish etdi: HAVAL H6 Facelift va HAVAL H9 taqdimot kechasi


    BI Group O‘zbekistonda turar joy binosining zilzilabardoshligini ochiq sinovdan muvaffaqiyatli o‘tkazdi


    Imzo Glass mahsulotlari Buyuk Britaniyaga eksportga yuborildi


    Kelajak – bugungi qilgan harakatingiz samarasidir. O‘zingizga ishonch esa har qanday yutug‘ingizning boshlanishi 

     

    Tavsiya etamiz

    Yahudiylarning “Tarixiy vatan” va “Buyuk Isroil” haqidagi puch da’volari: Falastin aslida kimga tegishli?

    23 avgust, 13:22

    “Rusning sharmandali blitskrigi”. Urush taqdirini belgilab bergan Kiyev jangi qanday yakunlangan edi?

    22 avgust, 20:08

    Islom Karimovning sobiq matbuot kotibi “Otamdan qolgan dalalar” filmi taqiqlanish sababini oshkor qildi

    21 avgust, 11:58

    Turkiyada oyoq suyaklarini sindirib, bo‘yni o‘stirish operatsiyasi ommalashmoqda (foto)

    21 avgust, 11:52
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    AQSH Ukrainaga 3000 dan ortiq uzoqqa uchadigan raketalar beradi — WSJ

    Dunyo | 24 avgust, 23:21

    Shavkat Mirziyoyev Zelenskiy va Ukraina xalqini Mustaqillik kuni bilan qutladi

    O‘zbekiston | 24 avgust, 22:56

    Isroil armiyasi Yaman poytaxtiga hujum qildi (video)

    Dunyo | 24 avgust, 22:13

    O‘zbekiston elchixonasi Ukrainani mustaqillik kuni bilan tabrikladi

    O‘zbekiston | 24 avgust, 21:44

    Putin yadrochilar bilan maxfiy yig‘ilish o‘tkazdi

    Dunyo | 24 avgust, 21:10

    Shavkat Mirziyoyev bir guruh harbiylar va huquqni muhofaza qilish organlari xodimlarini mukofotladi — ro‘yxat

    O‘zbekiston | 24 avgust, 20:20

    O‘zbekistonda 40 kunda fermer xo‘jaliklari 30,6 mlrd so‘mlik elektr energiyasini talon-toroj qildi

    Toshkent viloyati | 24 avgust, 20:12

    Shimoliy Koreya yangi zenit raketalarini sinovdan o‘tkazdi (foto)

    Dunyo | 24 avgust, 18:57
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.