Hatto Hindiston va Pokiston o‘rtasidagi mahalliy yadro urushi holatida ham o‘rtacha global kaloriya iste’moli besh yil ichida 7 foizga kamayib ketadi, eng katta ko‘lamli ssenariy — AQSH va Rossiya o‘rtasidagi to‘liq ko‘lamli yadroviy to‘qnashuvda esa ushbu ko‘rsatkich uch-to‘rt yildan keyin taxminan 90 foizga pasayib ketadi. Amerikalik olimlar shunday xulosaga keldi. Tadqiqot natijalari Nature Food jurnalida e’lon qilindi, deb yozadi “RBK”.
Tadqiqotchilar farazli yadroviy nizo va uning har bitta mamlakatda asosiy qishloq xo‘jalik ekinlari (makkajo‘xori, guruch, bahori bug‘doy va soya) hosiliga, shuningdek, chorvachilik va baliqchilikka ta’siri borasida bir nechta ssenariylarni modellashtirdi.
O‘rta va yuqori kengliklardagi mamlakatlarda, shu jumladan, Rossiya va AQSH kabi asosiy eksportchi mamlakatlarda hosildorlikning pasayishi eng jiddiy bo‘ladi, bu esa eksport cheklovlariga olib kelishi va importga bog‘liq bo‘lgan Afrika va Yaqin Sharq davlatlarida jiddiy uzilishlarni keltirib chiqarishi mumkin. Avstraliya va Yangi Zelandiya eng kam zarar ko‘radi, ammo ular Osiyo mamlakatlari va boshqa davlatlardan qochqinlar oqimiga duch kelishi mumkin.
Yadro urushi yuz bergan taqdirda bombalar olovli bo‘ronlarni keltirib chiqarib, atmosferaning yuqori qatlamlariga katta miqdorda qurum otib chiqargan bo‘lardi, u esa butun dunyo bo‘ylab tarqalib, sayyorani tezda sovitib yuborardi. Hosil bo‘lgan qurumlar Yer iqlimini buzib yuborgan bo‘lardi. AQSH, uning ittifoqdoshlari va Rossiya o‘rtasida urush yuz bergan taqdirda, 150 teragrammdan ortiq qurum hosil bo‘lgan bo‘lardi, deydi olimlar.
BMT Xavfsizlik kengashining doimiy a’zolari — AQSH, Rossiya, Fransiya, Buyuk Britaniya va Xitoy yadro quroliga ega, ammo Hindiston, Isroil, KXDR va Pokiston kabi boshqa mamlakatlar ham uni qo‘lga kiritgan.
Avvalroq BMT bosh kotibi Antoniu Guterrish dunyo “sovuq urush avjiga chiqqan davrlardan buyon misli ko‘rilmagan yadroviy xavf” bilan yuzlashganini aytgandi. “Shu paytgacha bizning judayam omadimiz keldi. Biroq omad — strategiya emas. Va yadroviy ziddiyatga aylanib borayotgan geosiyosiy keskinlikdan himoya ham emas. Bugun insoniyat yadroviy yo‘q qilinishdan bir qadam uzoqlikda turibdi”, — dedi Guterrish.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin, o‘z navbatida, yadro urushida g‘oliblar bo‘lmasligini va uni boshlash kerak emasligini ta’kidladi. AQSH davlat kotibi Entoni Blinken Vashington faqat favqulodda holatlardagina yadro qurolini qo‘llashi mumkinligini aytdi. “AQSH favqulodda holatlardagina, o‘zining, ittifoqdoshlari va sheriklarining hayotiy muhim manfaatlarini himoya qilish uchun yadro qurolidan foydalanish imkoniyatini ko‘rib chiqqan bo‘lardi”, — dedi u.
Izoh (0)