Kiyev Atom energetikasi bo‘yicha xalqaro agentlik (MAGATE)ning xalqaro konvensiyalari va standartlariga muvofiq o‘zining yadro va radiatsiya xavfsizligi bo‘yicha majburiyatlarini bajara olishi uchun Rossiya Zaporojye AESni Ukraina nazorati ostiga berishi kerak. Bu haqda Yevroittifoqning Venada joylashgan, xalqaro tashkilotlardagi vakolatxonasi saytida e’lon qilingan 42 ta mamlakat bayonotida aytiladi, deb yozadi “RBK”.
“Biz Rossiya Federatsiyasini o‘z qurolli kuchlari va boshqa vakolatsiz xodimlarining barchasini Zaporojye AES, unga yaqin hududlar va butun Ukrainadan olib chiqib ketishga chaqiramiz, toki operator va Ukraina hukumati xalqaro tan olingan chegaralarda o‘z suveren majburiyatlarini qayta tiklay olsin”, — deyiladi xabarda.
Bayonot 42 ta mamlakat nomidan berilgan bo‘lib, ularning 27 tasini Yevroittifoqqa a’zo davlatlar, shuningdek, AQSH, Buyuk Britaniya, Kanada, Norvegiya, Turkiya, Gruziya, Janubiy Koreya, Yaponiya Avstraliya va boshqalar tashkil qiladi.
Imzo qo‘ygan mamlakatlar ta’kidlashicha, AES Rossiya nazorati ostida qolar ekan, bu xavf tug‘diradi, xususan, uning hududiga harbiylar va qurol-yarog‘lar joylashtirilgani tufayli.
Bundan tashqari, bayonotda aytilishicha, stansiya ustidan nazorat Ukrainaga berilganidan keyin, MAGATE “xavfsiz va ishonchli sharoitlarda hamda o‘z vaqtida” AESni tekshiruvdan o‘tkazishi mumkin bo‘ladi.
Zaporojye AES — Yevropadagi eng yirik atom elektr stansiyasi. U Energodar shahrida joylashgan. 28-fevral kuni, Ukrainada harbiy operatsiya boshlanganidan keyin to‘rt kun o‘tib, Rossiya Mudofaa vazirligi Zaporojye AES hududi nazorat ostiga olinganini ma’lum qilgandi.
Iyul-avgustda stansiya hududi bir necha marta zarbalarga uchragan, xususan, 7-avgust kuni Energodar harbiy-fuqarolik ma’muriyati Ukraina qo‘shinlari tunda Zaporojye AESga “Uragan” baravar o‘t ochish reaktiv tizimlari bilan zarbalar berganini ma’lum qildi. Moskva hujumlarni Kiyev amalga oshirayotganini da’vo qilmoqda, Kiyev esa zarbalarda Moskvani ayblamoqda. AES yaqiniga so‘nggi marta, rossiyaparast hukumat ma’lumotlariga ko‘ra, 13-avgust kuni berilgan.
Avvalroq Rossiya hukumati Xalqaro atom energiyasi agentligi (MAGATE) rahbariyatiga delegatsiyaning AESga tashrifini tashkillashtirishda yordam berishga tayyorligini bildirgan edi. BMT bosh kotibi Antoniu Guterrish MAGATE inspektorlariga elektr stansiyasiga kirish imkoniyatini berishga chaqirgan va unga berilgan zarbalarni “o‘z joniga qasd qilish” deb atagan edi. Ayni vaqtda Rossiya TIV BMT kotibiyatini tashrifga to‘sqinlik qilishda ayblamoqda (MAGATE BMT rahbarligi ostida ishlaydi).
Rossiya tomoni Zaporojye AESning Ukraina tomonidan davomli o‘qqa tutilishi global texnogen halokatga olib kelishi mumkinligi, stansiya xavf ostida turgani haqida ogohlantirdi va AES o‘qqa tutilishi yuzasidan BMT Xavfsizlik kengashi majlisini o‘tkazishni talab qildi.
11-avgust kuni Atom energiyasi bo‘yicha xalqaro agentlik (MAGATE) bosh direktori Rafael Grossi BMT Xavfsizlik kengashining Zaporojye atom elektr stansiyasidagi vaziyatga bag‘ishlangan yig‘ilishida nutq so‘zlayotib, hozir jangovar harakatlar tufayli yadroviy xavfsizlikka bevosita tahdid yo‘qligini ma’lum qildi.
MAGATE rahbari so‘zlariga ko‘ra, tashkilot atom stansiyasi holati haqida Ukraina tomonidan ham, Rossiya tomonidan ham ma’lumot olgan, ammo uning ta’kidlashicha, tashkilot ekspertlari vaziyatni baholay olishi uchun yadro obyektiga o‘zlari borib ko‘rishi kerak. Grossi missiyaga o‘zi rahbarlik qilishga tayyorligini bildirdi.
Izoh (0)